Samuag
New member
Ege Üniversitesi’nde (EÜ) yürütülen uydu görüntüleme çalışması kararı Türkiye’nin en büyük ikinci gölü olan Tuz Gölü’nde suların büsbütün çekildiği, yer altı su düzeyinin de evvelki senelerda görülmemiş ölçüde düştüğü saptandı.
Ankara, Konya ve Aksaray vilayetleri içinde, yaklaşık 1665 kilometrekarelik alanıyla eşsiz bir biyoçeşitliliğe konut sahipliği yapan gölde, yıllar ortasında su düzeyindeki azalmayı tespit etmek üzere bilimsel bir çalışma yapıldı.
SON 37 YILA İLİŞKİN UYDU MANZARALARI
EÜ Edebiyat Fakültesi Coğrafya Kısmı Öğretim Üyesi ve İklim Uzmanı Prof. Dr. Ecmel Erlat ile EÜ Güneş Gücü Enstitüsü’nden Dr. Fulya Aydın Kandemir‘in, gölün son 37 yıla ilişkin uydu manzaralarını kullanarak tamamladığı çalışma, çarpıcı sonuçlar ortaya koydu.
Gölde 1985-2000 yılları içinde çekilen uydu imajlarında güneybatı kesitinde kesinlikle suyla kaplı bir alanın bulunduğu, suyla kaplı alanın, gölün toplam alanının yüzde 20’sinin altına düşmediği belirlendi.
bu vakitte yağışlar yetersiz olsa bile taban suyunun yüksek olması niçiniyle gölün beslendiği ortaya kondu.
2021 YILININ YAZ MEVSİMİNDE GÖLDEKİ SUYUN BÜSBÜTÜN ÇEKİLDİĞİ BELİRLENDİ
Fakat 2000 yılından itibaren yükselen sıcaklıklar, şiddetlenen buharlaşma ve yağış yetersizliğine bağlı olarak yaz aylarında göldeki suyla kaplı alanın sürate azalmaya başladığı, 2021 yılının yaz mevsiminde göldeki suyun büsbütün çekildiği belirlendi.
Prof. Dr. Ecmel Erlat, yüksek buharlaşma oranlarına sahip, yarı kurak iklim bölgesinde yer alan Tuz Gölü’nün tuzluluk oranının, her yıl yaz mevsiminin sonunda üçte bir oranında arttığını, su ile kaplı olmayan alanda 1-30 santimetre kalınlığında bir tuz katmanı oluştuğunu belirtti.
Tuz Gölü’nün yüzde 32,4 tuzluluk oranı ile Ürdün ve İsrail içindeki Lut Gölü’nden daha sonra dünyanın en tuzlu gölü olduğunu aktaran Erlat, bölgedeki tuz işletmelerinin her yıl yaklaşık 5 milyon ton tuz elde ettiğini tabir etti.
“KUYULARDAN ÇOK SU ÇEKİLMESİ DE ETKİLİ”
Erlat, yükselen sıcaklıklar, şiddetlenen buharlaşma ve yağış yetersizliğine bağlı olarak 2021 yılının yaz mevsiminde gölde suyla kaplı alanın kalmadığını gözlemlediklerini vurgulayarak şunları kaydetti:
”Tuz Gölü ve etrafının, 2019 yılının Mayıs ayından bu yana kesintisiz kurak şartlara, 2021 yılının birinci 7 ayında ise şiddetli kurak şartlara sahip olduğu görülmektedir. Tuz Gölü’nün kurumasında, bölgenin giderek ısınması ve kuraklaşması yanında su gereksinimi yüksek olan tarım bitkilerini yetiştirmek gayesiyle açılan kuyulardan çok su çekilmesi kararı havzadaki yer altı suyu düzeyinin düşmesi tesirlidir.”
NASA-GRACE FO uydusundan alınan yüzeye yakın Yeraltı Suyu Kuraklık İndisi datalarına göre Tuz Gölü ve etrafında bilhassa 2000 yılından itibaren yer altı suyu ölçüsünde fazlaca çarpıcı bir azalma gözlendiğini vurgulayan Erlat, “2021 yılında Tuz Gölü etrafında yer altı sularının düzeyi evvelki senelera göre hiç görülmemiş ölçüde düşmüştür. Bu durum bitkilerin kök düzeyindeki toprak nemliliğinin de azalması manasına gelmektedir” dedi.
5 BİN YAVRU VE YETİŞKİN FLAMİNGO TELEF OLDU
Tuz Gölü ekosisteminde 279 bitki çeşidi bulunduğunu, bunlardan 39’unun yalnızca su bölgesinde yetişebildiğini lisana getiren Erlat, 2021 yılında yaşanan şiddetli kuraklık ve kurumanın, gölde yaklaşık 5 bin yavru ve yetişkin flamingonun telef bulunmasına yol açtığını da hatırlattı.
“YER ALTI VE YER ÜSTÜ SU HAZNELERİ GERİ DÖNÜLEMEZ ÖLÇÜDE YOK OLMUŞ”
Uzaktan algılama uzmanı Dr. Fulya Aydın Kandemir ise bir gölün yok olmasının, yalnızca etraf halkını değil ülkenin tüm katma kıymetlerini etkilediğini vurguladı.
Tuz Gölü’ndeki durumun dert verici olduğunu vurgulayan Kandemir, kelamlarını şöyleki tamamladı:
”Önümüzdeki senelerda bölge, ortalama yağış ölçüsünü alsa bile yer altı ve yer üstü su hazneleri geri dönülemez ölçüde yok olmuştur. İklim projeksiyonlarında, global iklim değişikliğine bağlı olarak bu alanın gelecek on senelerda daha da ısınacağı ve yağışların azalacağı göz önüne alındığında, Tuz Gölü ve etrafının çölleşeceği öngörülebilir. Bu manada gölün kurumasında rolü olan tüm hareketler bölgenin ekolojik ve hidrolojik istikrarının korunması açısından gözden geçirilmeli ve yanlış uygulamalar kesinlikle terk edilmelidir.”
Ankara, Konya ve Aksaray vilayetleri içinde, yaklaşık 1665 kilometrekarelik alanıyla eşsiz bir biyoçeşitliliğe konut sahipliği yapan gölde, yıllar ortasında su düzeyindeki azalmayı tespit etmek üzere bilimsel bir çalışma yapıldı.
SON 37 YILA İLİŞKİN UYDU MANZARALARI
EÜ Edebiyat Fakültesi Coğrafya Kısmı Öğretim Üyesi ve İklim Uzmanı Prof. Dr. Ecmel Erlat ile EÜ Güneş Gücü Enstitüsü’nden Dr. Fulya Aydın Kandemir‘in, gölün son 37 yıla ilişkin uydu manzaralarını kullanarak tamamladığı çalışma, çarpıcı sonuçlar ortaya koydu.
Gölde 1985-2000 yılları içinde çekilen uydu imajlarında güneybatı kesitinde kesinlikle suyla kaplı bir alanın bulunduğu, suyla kaplı alanın, gölün toplam alanının yüzde 20’sinin altına düşmediği belirlendi.
bu vakitte yağışlar yetersiz olsa bile taban suyunun yüksek olması niçiniyle gölün beslendiği ortaya kondu.
2021 YILININ YAZ MEVSİMİNDE GÖLDEKİ SUYUN BÜSBÜTÜN ÇEKİLDİĞİ BELİRLENDİ
Fakat 2000 yılından itibaren yükselen sıcaklıklar, şiddetlenen buharlaşma ve yağış yetersizliğine bağlı olarak yaz aylarında göldeki suyla kaplı alanın sürate azalmaya başladığı, 2021 yılının yaz mevsiminde göldeki suyun büsbütün çekildiği belirlendi.
Prof. Dr. Ecmel Erlat, yüksek buharlaşma oranlarına sahip, yarı kurak iklim bölgesinde yer alan Tuz Gölü’nün tuzluluk oranının, her yıl yaz mevsiminin sonunda üçte bir oranında arttığını, su ile kaplı olmayan alanda 1-30 santimetre kalınlığında bir tuz katmanı oluştuğunu belirtti.
Tuz Gölü’nün yüzde 32,4 tuzluluk oranı ile Ürdün ve İsrail içindeki Lut Gölü’nden daha sonra dünyanın en tuzlu gölü olduğunu aktaran Erlat, bölgedeki tuz işletmelerinin her yıl yaklaşık 5 milyon ton tuz elde ettiğini tabir etti.
“KUYULARDAN ÇOK SU ÇEKİLMESİ DE ETKİLİ”
Erlat, yükselen sıcaklıklar, şiddetlenen buharlaşma ve yağış yetersizliğine bağlı olarak 2021 yılının yaz mevsiminde gölde suyla kaplı alanın kalmadığını gözlemlediklerini vurgulayarak şunları kaydetti:
”Tuz Gölü ve etrafının, 2019 yılının Mayıs ayından bu yana kesintisiz kurak şartlara, 2021 yılının birinci 7 ayında ise şiddetli kurak şartlara sahip olduğu görülmektedir. Tuz Gölü’nün kurumasında, bölgenin giderek ısınması ve kuraklaşması yanında su gereksinimi yüksek olan tarım bitkilerini yetiştirmek gayesiyle açılan kuyulardan çok su çekilmesi kararı havzadaki yer altı suyu düzeyinin düşmesi tesirlidir.”
NASA-GRACE FO uydusundan alınan yüzeye yakın Yeraltı Suyu Kuraklık İndisi datalarına göre Tuz Gölü ve etrafında bilhassa 2000 yılından itibaren yer altı suyu ölçüsünde fazlaca çarpıcı bir azalma gözlendiğini vurgulayan Erlat, “2021 yılında Tuz Gölü etrafında yer altı sularının düzeyi evvelki senelera göre hiç görülmemiş ölçüde düşmüştür. Bu durum bitkilerin kök düzeyindeki toprak nemliliğinin de azalması manasına gelmektedir” dedi.
5 BİN YAVRU VE YETİŞKİN FLAMİNGO TELEF OLDU
Tuz Gölü ekosisteminde 279 bitki çeşidi bulunduğunu, bunlardan 39’unun yalnızca su bölgesinde yetişebildiğini lisana getiren Erlat, 2021 yılında yaşanan şiddetli kuraklık ve kurumanın, gölde yaklaşık 5 bin yavru ve yetişkin flamingonun telef bulunmasına yol açtığını da hatırlattı.
“YER ALTI VE YER ÜSTÜ SU HAZNELERİ GERİ DÖNÜLEMEZ ÖLÇÜDE YOK OLMUŞ”
Uzaktan algılama uzmanı Dr. Fulya Aydın Kandemir ise bir gölün yok olmasının, yalnızca etraf halkını değil ülkenin tüm katma kıymetlerini etkilediğini vurguladı.
Tuz Gölü’ndeki durumun dert verici olduğunu vurgulayan Kandemir, kelamlarını şöyleki tamamladı:
”Önümüzdeki senelerda bölge, ortalama yağış ölçüsünü alsa bile yer altı ve yer üstü su hazneleri geri dönülemez ölçüde yok olmuştur. İklim projeksiyonlarında, global iklim değişikliğine bağlı olarak bu alanın gelecek on senelerda daha da ısınacağı ve yağışların azalacağı göz önüne alındığında, Tuz Gölü ve etrafının çölleşeceği öngörülebilir. Bu manada gölün kurumasında rolü olan tüm hareketler bölgenin ekolojik ve hidrolojik istikrarının korunması açısından gözden geçirilmeli ve yanlış uygulamalar kesinlikle terk edilmelidir.”