Samuag
New member
İklim değişikliğinin gezegenimiz üstündeki en gözle görülür tesirlerinden birisi de orman yangınlarının giderek daha fazla ve daha önemli boyutlarda yaşanır hale gelmesidir. Üstelik bu yangınlar kararında epey pahalı dünya varlıklarımız olan ormanları kaybetmemizin yanı sıra iklim değişikliği ve biyolojik çeşitliliğin korunmasına yönelik verdiğimiz kuvvetli uğraş de önemli oranda ziyan görmekte.
Ormanlar iklim değişikliğinin olumsuz tesirlerine yönelik en kıymetli tahlillerden biri olarak düşünülmelidir. Örnek olarak her yıl fosil yakıt kaynaklı CO2 emisyonlarının üçte bir üzere epey büyük bir oranı ormanlar tarafınca tutulmaktadır. Bu sayede Paris Anlaşması’yla bir arada belirlenmiş olan global sıcaklık artışının sanayi öncesi periyoda göre 1,5oC seviyesinde tutulması gayesine ulaşılmasında kritik rol oynamaktadırlar. Ormanlar ayrıyeten dünyanın karasal biyoçeşitliliğinin yüzde 80’ine mesken sahipliği yapmakta olup ekosistemlerin düzenlenmesinde ve bu güçlü biyolojik zenginliğin korunmasında da büyük değere sahiptir.
Tüm bunlara ek olarak bir epeyce kesitin geçim kaynaklarını dayanaklar nitelikte olan ormanlarımız sürdürülebilir kalkınma maksatlarına ulaşılmasında şayet olmazsa olmaz birer yardımcı pozisyonundadırlar. Çünkü dünya nüfusunun dörtte birini teşkil eden ve ekseriyetle fakir kısımların oluşturduğu yaklaşık 1,6 milyar insan geçim kaynaklarını ormanlardan sağlamaktadır. Ormanları koruyarak, pak su kaynakları ve sağlıklı toprak yapıları ile arazi oluşumlarını destekleyerek mal ve hizmetler bağlamında yılda yaklaşık 75 ila 100 milyar dolar global iktisada katkı sağlanması mümkün olmaktadır.
niye ÇABUCAK HAREKETE GEÇMELİYİZ?
Gezegenimizin geleceğine ait bu derece büyük değere sahip olan ormanlarımızı son devirde giderek daha yüksek süratte ve boyutta kaybetmeye başladık. Yayımlanan son datalar her yıl 5,2 milyon hektarlık ormanın yok olduğuna işaret etmektedir. Bir diğer deyişle her saniyede bir futbol alanı büyüklüğünde ormanlık alanı kaybetmekteyiz.
Bir öbür korkutucu tablo ise Dünya Kaynakları Enstitüsü (WRI) tarafınca paylaşılmaktadır. Birleşmiş Milletler Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’nde (CBD) birincil orman sözü doğal olarak oluşmuş, insan faaliyetlerinin epeyce az yahut hiç etkisinin gözlenmediği ormanları nitelendirmek için kullanılmaktadır. WRI yayınladığı bilgilerde birincil orman kaybının 2020 yılında yıllık bazda %12 artış kaydettiğini, toplamda 12,2 milyon hektarlık bir orman alanının yok olduğunu, bunun 4,2 milyon hektarının biyoçeşitlilik ve yutak kapasitesi açısından son derece kıymetli olan nemli tropik ormanlar olduğu gerçeğini ortaya koymuştur. Araştırmada ayrıyeten 2020 yılında toplamda birincil orman kaybından salınan sera gazı emisyonların, 570 milyon arabanın ürettiği yıllık CO2 oranını aştığı kararı paylaşılmıştır. Bu sayı ABD karayollarındaki araba sayısının iki katından fazladır.
Öte yandan global emisyonların yaklaşık dörtte biri güç kesiminden daha sonra en büyük ikinci sera gazı emisyon kaynağı olan arazi dalından kaynaklı olup bu emisyonların yaklaşık yarısı kadarı ormansızlaşma ve arazi bozulumundan kaynaklanmaktadır. Gerçekten ormanların tarım yerine dönüştürülmesi iklim değişikliğine katkıda bulunmakta ve bu dönüşüm doğal habitatlara ve biyolojik çeşitliliğe ziyan vermektedir. Keza bu durum sırf sayısız canlı çeşidinin yok bulunmasına sebep olmamakta, bununla birlikte ormanlardan geçimini sağlayan insanları ve orman alanlarıyla ilintili kültürel mirası da olumsuz etkilemekte, geriye tamiri fazlaca güç bir tahribat bırakmaktadır.
Ormanlar iklim değişikliği ile biyoçeşitlilik kaybı üzere insanoğlunun karşısında duran en önemli iki sorunun ortak tahlillerinden biri olma niteliği taşımaktadır. Ormancılık alanındaki atılacak adımlar yardımıyla sürdürülebilir kalkınma yolundaki her iki gayenin de birebir anda ele alınması mümkündür.
ORMANLAR İÇİN NE YAPABİLİRİZ?
Coronavirüs pandemisinin akabinde ekonomileri canlandırma siyasetleri çerçevesinde mutlak suretle ormanları da esirgeyici önlemlerin hayata geçirilmesi gerekmektedir. Pandemi daha sonrası ülkeler sürdürülebilir olmayan büyüme modellerinden uzaklaşma ve başta sıhhat ve etraf olmak üzere kamu sıhhati açısından değer arz eden konulardaki siyaset araçlarını mevcut siyaset bileşimlerine dahil etme doğrultusunda uğraş sergilemeye başlamıştır.
Bu kapsamda önemli kayıp yaşadığımız orman alanlarının iklim değişikliğiyle uğraştaki değerlerine binaen orman alanlarını hami, sürdürülebilir yönetilmelerini tesis edici ve kaybedilen alanları restore edecek siyasetlere kıymet verilmesi büyük fayda sağlayacaktır. Bu doğrultuda muhtaçlık duyulan teşvik ve finans sistemlerinin milletlerarası iş birlikleri vasıtasıyla sağlanması Paris Anlaşması’nın gayelerine ulaşılmasında destekleyici olacaktır. Mevzuya ait yapılan araştırmalar global ölçekte yaklaşık iki milyar hektarlık bozulmuş arazinin restore edilmesinin mümkün olduğunu ortaya koymaktadır. ötürüsıyla ormanları artırmak ve korumak iklim değişikliğine karşı temel bir tahlil olarak karşımızda durmaktadır. Bahse bahis onarımın muvaffakiyetle gerçekleştirilmesi durumunda 2030 yılı prestijiyle hedeflenen azaltım ölçüsünün üçte birinden çoksına kadar katkı sağlaması beklenmektedir. Örnek olarak 2011 yılında Almanya hükümeti ve Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Müdafaa Birliği (IUCN) tarafınca başlatılan ve 2030 yılına kadar 350 milyon hektarlık alanı restore etme maksadını barındıran “Bonn Challange” teşebbüsü halihazırda 150 milyon hektarı aşmış durumda bulunmaktadır. Hesaplamalara göre ise 2030 yılında bahse mevzu maksada ulaşılmasının yılda 1,7 gigaton CO2e ölçüsünde bir azaltım sağlayacağı kestirim edilmektedir.
Avrupa Birliği ise iklim değişikliğiyle gayretinde temel yapı taşı olarak gördüğü Avrupa Yeşil Mutabakatı altında 2030 yılına kadar mevcut ağaç stokuna ek olarak 3 milyar ağaç dikme taahhüdünde bulunmaktadır. Bu taahhüt ile AB’deki orman ve ağaç kapsama alanını artırmak, ormanların direncini ve biyolojik çeşitlilik kaybını bilakis çevirmedeki rollerini güçlendirmek ve hafifçeletmek ile iklim değişikliğine ahenk sağlanmasına yardımcı olmak amaçlanmıştır. AB, taahhüdünde ayrıyeten birincil ve yaşlı ormanları sıkı bir biçimde müdafaa, ormanların sürdürülebilir bir biçimde yönetilmesini sağlama ve ormanların izlenmesinin güzelleştirilmesine yönelik gayeler de belirlemiştir.
Global ölçekte ormanların korunmasına yönelik adım atılması konusunda 2021 yılında Glasgow’da gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı (BMİDÇS) 26. Taraflar Konferansı’nda (COP26) da ormanların iklim değişikliğiyle uğraştaki kıymetine vurgu yapılmış ve Ormanlar ve Arazi kullanması Üzerine Glasgow Önderler Deklarasyonu açıklanmıştır. Kelam konusu deklarasyon ile bir arada 133 imzacı ülke 2030 yılına kadar orman kaybı ve arazi bozulumunu durdurmak ve bozulan yerleri restore etmek için iş birliği içerisinde olacaklarını duyurmuşlardır.
Önümüzdeki aylarda Çin’in Kunming kentinde düzenlenecek olan Biyolojik Çeşitlilik Kontratı (CBD) Taraflar Konferansı’nın 15. toplantısı (COP15) ormanların korunması bağlamında bir başka dönüm noktası niteliğinde olacaktır. Bu toplantı marjında biyolojik çeşitlilik kaybının önlenmesi ve bilakis döndürülmesi için iklim doruğundaki azim düzeyinin korunması ve daha da ileri gdolayılmesi gerekecektir. ötürüsıyla üstte değinildiği üzere ormanların rolünün göz önünde bulundurulduğu bir çerçeve çizilmesi konusunda çalışmalar gerçekleştirilmesini beklemek sürpriz olmayacaktır.
TÜRKİYE BU UĞRAŞTA ÖTEKİ ÜLKELERE İLHAM KAYNAĞI OLUYOR
Türkiye, Paris Anlaşması’na taraf olduğunu duyurduktan daha sonra katıldığı birinci taraflar konferansı olan COP26 marjında açıklanan deklarasyona taraf olan 133 ülkeden birisi olarak ormanlara verdiği değeri tüm dünyaya duyurmuştur. Öbür taraftan ormanlık alan ölçüsü 1973 yılında 20 milyon hektar, 2005’te 21 milyon hektar, 2015’te ise 22 milyon hektar olan Türkiye’nin, halihazırda 22 milyon hektardan fazla orman varlığı bulunmakta olup 2023 yılı prestijiyle bu ölçünün 29 milyon hektara çıkartılması hedeflenmektedir. Ormanların korunması bağlamında uyguladığı gerçek siyasetler kararında ülkemiz son 10 yılda orman varlığını en çok artıran ülkeler içinde 6. sırada bulunmaktadır.
Bu başarılı çalışmalar ve kararlılığımızla bir arada Sayın Cumhurbaşkanımızın işaret etmiş olduğu 2053 yılı net sıfır emisyon maksadına ulaşılmasında hiç elbet ormanlarımızın da büyük rolü olacaktır. Geleceğe Nefes ve her yıl 11 Kasım günü kutlanan Ulusal Ağaçlandırma Günü üzere bir fazlaca aktiflik ile tüm halkımızın ormanların korunması ve bir daha ağaçlandırılmasındaki yardımlarıyla ülke olarak topyekûn gayretimiz devam edecek ve bugüne kadar olduğu üzere gelecekte de tüm ülkelere ilham kaynağı olmaya devam edeceğiz.
Ormanlar iklim değişikliğinin olumsuz tesirlerine yönelik en kıymetli tahlillerden biri olarak düşünülmelidir. Örnek olarak her yıl fosil yakıt kaynaklı CO2 emisyonlarının üçte bir üzere epey büyük bir oranı ormanlar tarafınca tutulmaktadır. Bu sayede Paris Anlaşması’yla bir arada belirlenmiş olan global sıcaklık artışının sanayi öncesi periyoda göre 1,5oC seviyesinde tutulması gayesine ulaşılmasında kritik rol oynamaktadırlar. Ormanlar ayrıyeten dünyanın karasal biyoçeşitliliğinin yüzde 80’ine mesken sahipliği yapmakta olup ekosistemlerin düzenlenmesinde ve bu güçlü biyolojik zenginliğin korunmasında da büyük değere sahiptir.
Tüm bunlara ek olarak bir epeyce kesitin geçim kaynaklarını dayanaklar nitelikte olan ormanlarımız sürdürülebilir kalkınma maksatlarına ulaşılmasında şayet olmazsa olmaz birer yardımcı pozisyonundadırlar. Çünkü dünya nüfusunun dörtte birini teşkil eden ve ekseriyetle fakir kısımların oluşturduğu yaklaşık 1,6 milyar insan geçim kaynaklarını ormanlardan sağlamaktadır. Ormanları koruyarak, pak su kaynakları ve sağlıklı toprak yapıları ile arazi oluşumlarını destekleyerek mal ve hizmetler bağlamında yılda yaklaşık 75 ila 100 milyar dolar global iktisada katkı sağlanması mümkün olmaktadır.
niye ÇABUCAK HAREKETE GEÇMELİYİZ?
Gezegenimizin geleceğine ait bu derece büyük değere sahip olan ormanlarımızı son devirde giderek daha yüksek süratte ve boyutta kaybetmeye başladık. Yayımlanan son datalar her yıl 5,2 milyon hektarlık ormanın yok olduğuna işaret etmektedir. Bir diğer deyişle her saniyede bir futbol alanı büyüklüğünde ormanlık alanı kaybetmekteyiz.
Bir öbür korkutucu tablo ise Dünya Kaynakları Enstitüsü (WRI) tarafınca paylaşılmaktadır. Birleşmiş Milletler Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’nde (CBD) birincil orman sözü doğal olarak oluşmuş, insan faaliyetlerinin epeyce az yahut hiç etkisinin gözlenmediği ormanları nitelendirmek için kullanılmaktadır. WRI yayınladığı bilgilerde birincil orman kaybının 2020 yılında yıllık bazda %12 artış kaydettiğini, toplamda 12,2 milyon hektarlık bir orman alanının yok olduğunu, bunun 4,2 milyon hektarının biyoçeşitlilik ve yutak kapasitesi açısından son derece kıymetli olan nemli tropik ormanlar olduğu gerçeğini ortaya koymuştur. Araştırmada ayrıyeten 2020 yılında toplamda birincil orman kaybından salınan sera gazı emisyonların, 570 milyon arabanın ürettiği yıllık CO2 oranını aştığı kararı paylaşılmıştır. Bu sayı ABD karayollarındaki araba sayısının iki katından fazladır.
Öte yandan global emisyonların yaklaşık dörtte biri güç kesiminden daha sonra en büyük ikinci sera gazı emisyon kaynağı olan arazi dalından kaynaklı olup bu emisyonların yaklaşık yarısı kadarı ormansızlaşma ve arazi bozulumundan kaynaklanmaktadır. Gerçekten ormanların tarım yerine dönüştürülmesi iklim değişikliğine katkıda bulunmakta ve bu dönüşüm doğal habitatlara ve biyolojik çeşitliliğe ziyan vermektedir. Keza bu durum sırf sayısız canlı çeşidinin yok bulunmasına sebep olmamakta, bununla birlikte ormanlardan geçimini sağlayan insanları ve orman alanlarıyla ilintili kültürel mirası da olumsuz etkilemekte, geriye tamiri fazlaca güç bir tahribat bırakmaktadır.
Ormanlar iklim değişikliği ile biyoçeşitlilik kaybı üzere insanoğlunun karşısında duran en önemli iki sorunun ortak tahlillerinden biri olma niteliği taşımaktadır. Ormancılık alanındaki atılacak adımlar yardımıyla sürdürülebilir kalkınma yolundaki her iki gayenin de birebir anda ele alınması mümkündür.
ORMANLAR İÇİN NE YAPABİLİRİZ?
Coronavirüs pandemisinin akabinde ekonomileri canlandırma siyasetleri çerçevesinde mutlak suretle ormanları da esirgeyici önlemlerin hayata geçirilmesi gerekmektedir. Pandemi daha sonrası ülkeler sürdürülebilir olmayan büyüme modellerinden uzaklaşma ve başta sıhhat ve etraf olmak üzere kamu sıhhati açısından değer arz eden konulardaki siyaset araçlarını mevcut siyaset bileşimlerine dahil etme doğrultusunda uğraş sergilemeye başlamıştır.
Bu kapsamda önemli kayıp yaşadığımız orman alanlarının iklim değişikliğiyle uğraştaki değerlerine binaen orman alanlarını hami, sürdürülebilir yönetilmelerini tesis edici ve kaybedilen alanları restore edecek siyasetlere kıymet verilmesi büyük fayda sağlayacaktır. Bu doğrultuda muhtaçlık duyulan teşvik ve finans sistemlerinin milletlerarası iş birlikleri vasıtasıyla sağlanması Paris Anlaşması’nın gayelerine ulaşılmasında destekleyici olacaktır. Mevzuya ait yapılan araştırmalar global ölçekte yaklaşık iki milyar hektarlık bozulmuş arazinin restore edilmesinin mümkün olduğunu ortaya koymaktadır. ötürüsıyla ormanları artırmak ve korumak iklim değişikliğine karşı temel bir tahlil olarak karşımızda durmaktadır. Bahse bahis onarımın muvaffakiyetle gerçekleştirilmesi durumunda 2030 yılı prestijiyle hedeflenen azaltım ölçüsünün üçte birinden çoksına kadar katkı sağlaması beklenmektedir. Örnek olarak 2011 yılında Almanya hükümeti ve Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Müdafaa Birliği (IUCN) tarafınca başlatılan ve 2030 yılına kadar 350 milyon hektarlık alanı restore etme maksadını barındıran “Bonn Challange” teşebbüsü halihazırda 150 milyon hektarı aşmış durumda bulunmaktadır. Hesaplamalara göre ise 2030 yılında bahse mevzu maksada ulaşılmasının yılda 1,7 gigaton CO2e ölçüsünde bir azaltım sağlayacağı kestirim edilmektedir.
Avrupa Birliği ise iklim değişikliğiyle gayretinde temel yapı taşı olarak gördüğü Avrupa Yeşil Mutabakatı altında 2030 yılına kadar mevcut ağaç stokuna ek olarak 3 milyar ağaç dikme taahhüdünde bulunmaktadır. Bu taahhüt ile AB’deki orman ve ağaç kapsama alanını artırmak, ormanların direncini ve biyolojik çeşitlilik kaybını bilakis çevirmedeki rollerini güçlendirmek ve hafifçeletmek ile iklim değişikliğine ahenk sağlanmasına yardımcı olmak amaçlanmıştır. AB, taahhüdünde ayrıyeten birincil ve yaşlı ormanları sıkı bir biçimde müdafaa, ormanların sürdürülebilir bir biçimde yönetilmesini sağlama ve ormanların izlenmesinin güzelleştirilmesine yönelik gayeler de belirlemiştir.
Global ölçekte ormanların korunmasına yönelik adım atılması konusunda 2021 yılında Glasgow’da gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı (BMİDÇS) 26. Taraflar Konferansı’nda (COP26) da ormanların iklim değişikliğiyle uğraştaki kıymetine vurgu yapılmış ve Ormanlar ve Arazi kullanması Üzerine Glasgow Önderler Deklarasyonu açıklanmıştır. Kelam konusu deklarasyon ile bir arada 133 imzacı ülke 2030 yılına kadar orman kaybı ve arazi bozulumunu durdurmak ve bozulan yerleri restore etmek için iş birliği içerisinde olacaklarını duyurmuşlardır.
Önümüzdeki aylarda Çin’in Kunming kentinde düzenlenecek olan Biyolojik Çeşitlilik Kontratı (CBD) Taraflar Konferansı’nın 15. toplantısı (COP15) ormanların korunması bağlamında bir başka dönüm noktası niteliğinde olacaktır. Bu toplantı marjında biyolojik çeşitlilik kaybının önlenmesi ve bilakis döndürülmesi için iklim doruğundaki azim düzeyinin korunması ve daha da ileri gdolayılmesi gerekecektir. ötürüsıyla üstte değinildiği üzere ormanların rolünün göz önünde bulundurulduğu bir çerçeve çizilmesi konusunda çalışmalar gerçekleştirilmesini beklemek sürpriz olmayacaktır.
TÜRKİYE BU UĞRAŞTA ÖTEKİ ÜLKELERE İLHAM KAYNAĞI OLUYOR
Türkiye, Paris Anlaşması’na taraf olduğunu duyurduktan daha sonra katıldığı birinci taraflar konferansı olan COP26 marjında açıklanan deklarasyona taraf olan 133 ülkeden birisi olarak ormanlara verdiği değeri tüm dünyaya duyurmuştur. Öbür taraftan ormanlık alan ölçüsü 1973 yılında 20 milyon hektar, 2005’te 21 milyon hektar, 2015’te ise 22 milyon hektar olan Türkiye’nin, halihazırda 22 milyon hektardan fazla orman varlığı bulunmakta olup 2023 yılı prestijiyle bu ölçünün 29 milyon hektara çıkartılması hedeflenmektedir. Ormanların korunması bağlamında uyguladığı gerçek siyasetler kararında ülkemiz son 10 yılda orman varlığını en çok artıran ülkeler içinde 6. sırada bulunmaktadır.
Bu başarılı çalışmalar ve kararlılığımızla bir arada Sayın Cumhurbaşkanımızın işaret etmiş olduğu 2053 yılı net sıfır emisyon maksadına ulaşılmasında hiç elbet ormanlarımızın da büyük rolü olacaktır. Geleceğe Nefes ve her yıl 11 Kasım günü kutlanan Ulusal Ağaçlandırma Günü üzere bir fazlaca aktiflik ile tüm halkımızın ormanların korunması ve bir daha ağaçlandırılmasındaki yardımlarıyla ülke olarak topyekûn gayretimiz devam edecek ve bugüne kadar olduğu üzere gelecekte de tüm ülkelere ilham kaynağı olmaya devam edeceğiz.