Aydınlık ve yaşama sevinci: Yaz gündönümü yılın en güzel festivallerinden biridir. Peki gündönümü gerçekte neyle ilgilidir?
Bir bakışta en önemli şeyler
Aydınlık geceler, çiçek çelenkli kızlar ve kamp ateşleri – yaz gündönümü yılın en güzel festivallerinden biridir. Ama aslında nedir? Dönüm noktası ne zaman olur? Peki festival için hangi gelenekler var?
Yaz gündönümü, yaz ekinoksu veya yaz gündönümü, güneşin kuzey yarımkürede en yüksek noktasına ulaştığı gündür. Yılın bu gününde güneş en uzun süre parlıyor, gece ise en kısa sürüyor. Bu noktaya kadar gündüzler uzamış, geceler kısalmışken, bu noktadan sonra durum tam tersidir.
Yıla bağlı olarak bu 20, 21 veya 22 Haziran (Oğlak Dönencesi'nin kuzeyinde) olabilir. Tarih dalgalanmalarına, artık yıllarda bazen mevcut, bazen de mevcut olmayan 29 Şubat tarihi neden oluyor.
Ayrıca yaz gündönümü bir yılda dünyanın iki farklı yerinde iki farklı günde gerçekleşebilir. Bunun nedeni farklı zaman dilimleridir; ancak her zaman aynı saattir.
Önümüzdeki yıllarda 21 Haziran, Almanya'da genellikle yılın en uzun günü ve en kısa gece yaşanacak. Ancak 2048'e kadar olan artık yıllarda bu ülkede yaz gündönümü 20 Haziran'a denk gelecek. 2048'den itibaren yaz gündönümü her iki yılda bir 20 Haziran ile 21 Haziran arasında gerçekleşecek. 2076'da Almanya'da ritim yeniden değişecek: 20 Haziran'daki üç yıllık yaz gündönümünü her zaman 21 Haziran yılı takip edecek.
Astronomik tanıma göre gündönümü yazın başlangıcıdır. Bu günde güneş Kuzey Kutup Dairesi'nin tamamında tamamen batmıyor. Bir bölge Kuzey Kutbu'na ne kadar yakınsa, tarih civarında gece yarısı güneşi olarak adlandırılan gecelerin sayısı o kadar fazla olur. Bu bağlamda insanlar “beyaz gecelerden” de söz ediyor.
Olay, güneşin Oğlak Dönencesi'nin tam üzerine geldiği an ile tanımlanır. Tablo, önümüzdeki yıllarda Almanya'da durumun ne zaman gerçekleşeceğini gösteriyor:
- 2024
20 Haziran 22:50 - 2025
21 Haziran 04:41 - 2026
20 Haziran 10:24
Bu dönemde geceleri havanın neredeyse hiç kararmadığı İskandinav ülkeleri ve Baltık Devletleri'nde, yaz gündönümü geleneksel olarak bir yaz ortası festivaliyle kutlanır. İsveç'te Midsommar, Danimarka ve Norveç'te Sankt Hans, Finlandiya'da Juhannus, Estonya'da Jaanipäev, Letonya'da Jāņi, Litvanya'da Joninės olarak adlandırılır.
Kırsal bölgelerde insanlar kutlamalar için tüm aileyle birlikte, genellikle dışarıda, örneğin bir çayırda veya şehirlerdeki halka açık parklarda toplanırlar. İsveç'te, direğe benzer şekilde çiçek çelenkleriyle süslenmiş bir ağaç gövdesi kurmak gelenekseldir. Halk oyunları sıklıkla oynanır. Birçok bölgede insanlar geleneksel kostümler giyerler ve kızlar ve kadınlar genellikle saçlarına rengarenk çiçek çelenkleri takarlar.
Akşamları birçok yerde gündönümü ateşleri yakılıyor. Danimarka'da içlerinde saman cadısı yakmak gelenekseldir. Norveç'te yangınlara ek olarak meşale veya fener alayları da tipiktir. Finliler için yaz tatilleri genellikle gündönümünde başlar.
İsveç Yaz Ortası'nın en ünlü yemeği, patates, dereotu, ekşi krema ve taze soğanla servis edilen ringa balığı turşusudur. Izgara kaburga veya somon da yaygındır. Çilekler genellikle tatlı olarak yenir. Yaz ortasında genellikle çok sayıda schnapps tüketilir. Estonya ve Letonya'da genellikle ızgara yemek servis edilir.
Pagan Orta Avrupa'da yaz gündönümü yılın en yüksek noktası ve doğurganlık onuruna düzenlenen festivaller için bir fırsat olarak görülüyordu. Orta ve Kuzey Avrupa'nın Hıristiyanlaştırılmasından sonra kilise, Vaftizci Yahya'yı anma günü için pagan gündönümü kutlamalarından iyi bilinen bereket geleneklerini benimsedi. Bu, 24 Haziran'da, yaz gündönümünden sadece birkaç gün sonra.
İsveç Yaz Ortası Festivali her yıl 24 Haziran'a en yakın Cumartesi günü kutlanır. Diğer ülkelerde 24 Haziran, Aziz John Günü olarak belirlenmiş tarih haline gelmiştir.