A
admin
Guest
Kuş Gribi Salgınları Geri Döndü! Pekala Beşerler İçin Hala Tehlikeli mi?
Avrupa, bir defa daha bilinen en ölümcül hayvan hastalığı olan kuş gribi salgınları yaşıyor. Ördekler ve kazlarda hastalık daha yavaşça olabilse de, etkilenen tavuklarda ve hindilerde sürünün %90’ından fazlasının birkaç hafta ortasında ölmesi kaçınılmaz üzere görülüyor.
Kuş gribi salgınlarına, birden fazla kuşlarda yavaşça enfeksiyona niye olan kuş gribi virüsleri niye oluyor. Ancak iki alt tip (H5 ve H7 olarak adlandırılanlar) epey ölümcül bir virüs olarak ön plana çıkıyor.
Grip virüsleri yüksek bir mutasyon oranına sahip ve iki virüs birebir anda tek bir konakçıya bulaştığında gen alışverişi yapabiliyor. Bu genetik değişiklikler, onların yapılarını değiştirmelerine ve konaklarındaki bağışıklıktan kaçmalarına ve yayılmaya devam etmelerine imkan tanıyor.
Evvelki yüzyılda, ölümcül kuş gribi salgınları enderdi ve her vakit bir tavuk yahut hindi sürüsüne bulaşırken ölümcül bir virüse dönüşen yavaşça H5 yahut H7 virüslerinden kaynaklandı. 1996 yılına kadar, ortaya çıkan salgınlar ya tesirli bir biçimde denetim edildi ya da hassas konakçıların olmaması niçiniyle azaldı.
H5N1 Ortaya Çıkıyor
Bu ölümcül virüslerin niye olduğu enfeksiyonlar yabani kuşlarda gözlemlenmemişti. Lakin durum, Çin’de H5N1 virüsünün ortaya çıkmasından daha sonra değişti. Kanatlı hayvanlarda salgınlar tesirli bir biçimde denetim edilmedi. Virüs tesir alanını yavaş yavaş Çin’e ve 2003’ten itibaren Asya ve Afrika’ya hakikat genişletti. Enfekte kümes hayvanları ile yakın temasta bulunan beşerler da enfekte olmaya başladı ve bugüne kadar 456 kişinin vefatıyla sonuçlandı. Yani kuş gribi, beşerler için de bir tehdit halini aldı.
Yabani kuşlar, virüsün kümes hayvanlarında devam eden yayılmasından kaynaklanan bir bulaşma niçiniyle enfekte oldu. Bu, kümes hayvanları için hala ölümcül olan, fakat makul su kuşu cinslerine epey az ziyan veren yeni H5 virüslerine yol açtı. Sonuç olarak, göçmen su kuşları bu virüsleri taşımalarına karşın binlerce kilometre uçarak virüsleri epeyce uzak aralara yayabildiler.
2005 yılında, yabani su kuşları, sonbahar göçü sırasında virüsü birinci kere Avrupa’ya tanıttı. Bu, bu virüslerin ekolojisinin büsbütün değiştiğinin birinci işaretiydi; kanatlı hayvanlarla sıkı bir alakası olan bir virüs, kendisini yırtıcı su kuşlarına adapte etmiş ve hayatta kalma potansiyelini büyük ölçüde artırmıştı.
Her yıl ilkbahar ve yaz aylarında, su kuşları Sibirya’daki üreme alanlarında bir ortaya geliyor ve influenza virüslerini karıştırıyor, akabinde sonbahar göçü sırasında Avrupa, Asya ve Afrika’ya getirdikleri yeni varyantlar oluşturarak kümes hayvanlarında ölümcül salgınlara niye olabiliyor.
Kestirim edilebileceği üzere, yabanî su kuşlarındaki enfeksiyonları denetim etmek için yapabileceğimiz pek bir şey bulunmuyor. Virüsün kümes hayvanlarına maruz kalma riskini pahalandırmak ve meyyit kuşların vücutlarının etraftan uzaklaştırmak için kontrollerin yapılması, sunulan teklifler içinde yer alıyor.
Kış boyunca birfazlaca su kuşunun bulunduğu bölgelerdeki kümes hayvanı yetiştiricilerine, kümes hayvanlarını içeride tutmaları ve virüsü barakalarından uzak tutmak için biyogüvenlik tedbirleri almaları tavsiye ediliyor. Enfekte yabani kuşların dışkıları yüksek ölçüde virüs içerebilir ve temizlenmemiş botlar yahut gereçlerle kümes hayvanlarına basitçe bulaşabiliyor.
Mevcut biyogüvenlik programları, riskli alanlarda enfeksiyonları önlemek için gereğince tesirli olabilmiş değil. 2020-21 döneminde sırf AB’de 1.000’den çok salgın yaşandı. İçinde bulunduğumuz dönemde ise şimdiden onlarca salgın tespit edildi.
Çoklukla kümes hayvanlarının toplu olarak öldürülmesiyle sonuçlanan ve her yıl yenidenlanan salgınlar, kümes hayvancılığının sürdürülebilirliği için bariz bir tehdit oluşturuyor.
Aşı, sorunu çözmeye yardımcı olacak bir araç olabilir. tıpkı vakitte, biroldukca ülkede yasaklanmıştır ve kullanması kanatlı hayvanlar için ticaret manileri oluşturuyor. Ticaret mahzurlarının sebebi, mevcut aşıların birçoklarının hastalığı önlemesi, lakin enfeksiyonun bulaşmasını durdurmaması.
Hastalığı durduran lakin bulaşmayı durdurmayan bir aşı, salgın denetimini tehlikeye atan ve virüsün hayvanlardan insanlara yayılma potansiyeline sahip olması niçiniyle istenmeyen bir durum olan “sessiz” virüs yayılmasına niye olabiliyor.
her neyse ki, şu anda dolanımda olan H5 virüs varyantlarının birçok, beşerler için bir devir büyük sorun yaratan ataları H5N1 kadar tehlikeli değil. bir daha de, virüsün genetik kodunu değiştirme yeteneği niçiniyle bu kolay kolay değişebileceğinden dikkatli olunması gerekiyor. Yani beşerler için yeni bir H5N1 riskinin ortaya çıkmaması için tedbirler alınması koşul.
Kanatlılar içinse hemen tesirli aşıların geliştirilmesi, tek sürdürülebilir tahlil olarak görülüyor. Yeni kuşak aşıların kuş gribini denetim etme potansiyeli daha yüksek olabilir, lakin virüs bulaşmasını durdurmadaki aktiflikleri alanda gösterilmeli. Bu tıp aşılar sırf kümes hayvanlarını korumakla kalmayacak, beraberinde insanların virüse maruz kalmasını da en aza indirecektir…
Avrupa, bir defa daha bilinen en ölümcül hayvan hastalığı olan kuş gribi salgınları yaşıyor. Ördekler ve kazlarda hastalık daha yavaşça olabilse de, etkilenen tavuklarda ve hindilerde sürünün %90’ından fazlasının birkaç hafta ortasında ölmesi kaçınılmaz üzere görülüyor.
Kuş gribi salgınlarına, birden fazla kuşlarda yavaşça enfeksiyona niye olan kuş gribi virüsleri niye oluyor. Ancak iki alt tip (H5 ve H7 olarak adlandırılanlar) epey ölümcül bir virüs olarak ön plana çıkıyor.
Grip virüsleri yüksek bir mutasyon oranına sahip ve iki virüs birebir anda tek bir konakçıya bulaştığında gen alışverişi yapabiliyor. Bu genetik değişiklikler, onların yapılarını değiştirmelerine ve konaklarındaki bağışıklıktan kaçmalarına ve yayılmaya devam etmelerine imkan tanıyor.
Evvelki yüzyılda, ölümcül kuş gribi salgınları enderdi ve her vakit bir tavuk yahut hindi sürüsüne bulaşırken ölümcül bir virüse dönüşen yavaşça H5 yahut H7 virüslerinden kaynaklandı. 1996 yılına kadar, ortaya çıkan salgınlar ya tesirli bir biçimde denetim edildi ya da hassas konakçıların olmaması niçiniyle azaldı.
H5N1 Ortaya Çıkıyor
Bu ölümcül virüslerin niye olduğu enfeksiyonlar yabani kuşlarda gözlemlenmemişti. Lakin durum, Çin’de H5N1 virüsünün ortaya çıkmasından daha sonra değişti. Kanatlı hayvanlarda salgınlar tesirli bir biçimde denetim edilmedi. Virüs tesir alanını yavaş yavaş Çin’e ve 2003’ten itibaren Asya ve Afrika’ya hakikat genişletti. Enfekte kümes hayvanları ile yakın temasta bulunan beşerler da enfekte olmaya başladı ve bugüne kadar 456 kişinin vefatıyla sonuçlandı. Yani kuş gribi, beşerler için de bir tehdit halini aldı.
Yabani kuşlar, virüsün kümes hayvanlarında devam eden yayılmasından kaynaklanan bir bulaşma niçiniyle enfekte oldu. Bu, kümes hayvanları için hala ölümcül olan, fakat makul su kuşu cinslerine epey az ziyan veren yeni H5 virüslerine yol açtı. Sonuç olarak, göçmen su kuşları bu virüsleri taşımalarına karşın binlerce kilometre uçarak virüsleri epeyce uzak aralara yayabildiler.
2005 yılında, yabani su kuşları, sonbahar göçü sırasında virüsü birinci kere Avrupa’ya tanıttı. Bu, bu virüslerin ekolojisinin büsbütün değiştiğinin birinci işaretiydi; kanatlı hayvanlarla sıkı bir alakası olan bir virüs, kendisini yırtıcı su kuşlarına adapte etmiş ve hayatta kalma potansiyelini büyük ölçüde artırmıştı.
Her yıl ilkbahar ve yaz aylarında, su kuşları Sibirya’daki üreme alanlarında bir ortaya geliyor ve influenza virüslerini karıştırıyor, akabinde sonbahar göçü sırasında Avrupa, Asya ve Afrika’ya getirdikleri yeni varyantlar oluşturarak kümes hayvanlarında ölümcül salgınlara niye olabiliyor.
Kestirim edilebileceği üzere, yabanî su kuşlarındaki enfeksiyonları denetim etmek için yapabileceğimiz pek bir şey bulunmuyor. Virüsün kümes hayvanlarına maruz kalma riskini pahalandırmak ve meyyit kuşların vücutlarının etraftan uzaklaştırmak için kontrollerin yapılması, sunulan teklifler içinde yer alıyor.
Kış boyunca birfazlaca su kuşunun bulunduğu bölgelerdeki kümes hayvanı yetiştiricilerine, kümes hayvanlarını içeride tutmaları ve virüsü barakalarından uzak tutmak için biyogüvenlik tedbirleri almaları tavsiye ediliyor. Enfekte yabani kuşların dışkıları yüksek ölçüde virüs içerebilir ve temizlenmemiş botlar yahut gereçlerle kümes hayvanlarına basitçe bulaşabiliyor.
Mevcut biyogüvenlik programları, riskli alanlarda enfeksiyonları önlemek için gereğince tesirli olabilmiş değil. 2020-21 döneminde sırf AB’de 1.000’den çok salgın yaşandı. İçinde bulunduğumuz dönemde ise şimdiden onlarca salgın tespit edildi.
Çoklukla kümes hayvanlarının toplu olarak öldürülmesiyle sonuçlanan ve her yıl yenidenlanan salgınlar, kümes hayvancılığının sürdürülebilirliği için bariz bir tehdit oluşturuyor.
Aşı, sorunu çözmeye yardımcı olacak bir araç olabilir. tıpkı vakitte, biroldukca ülkede yasaklanmıştır ve kullanması kanatlı hayvanlar için ticaret manileri oluşturuyor. Ticaret mahzurlarının sebebi, mevcut aşıların birçoklarının hastalığı önlemesi, lakin enfeksiyonun bulaşmasını durdurmaması.
Hastalığı durduran lakin bulaşmayı durdurmayan bir aşı, salgın denetimini tehlikeye atan ve virüsün hayvanlardan insanlara yayılma potansiyeline sahip olması niçiniyle istenmeyen bir durum olan “sessiz” virüs yayılmasına niye olabiliyor.
her neyse ki, şu anda dolanımda olan H5 virüs varyantlarının birçok, beşerler için bir devir büyük sorun yaratan ataları H5N1 kadar tehlikeli değil. bir daha de, virüsün genetik kodunu değiştirme yeteneği niçiniyle bu kolay kolay değişebileceğinden dikkatli olunması gerekiyor. Yani beşerler için yeni bir H5N1 riskinin ortaya çıkmaması için tedbirler alınması koşul.
Kanatlılar içinse hemen tesirli aşıların geliştirilmesi, tek sürdürülebilir tahlil olarak görülüyor. Yeni kuşak aşıların kuş gribini denetim etme potansiyeli daha yüksek olabilir, lakin virüs bulaşmasını durdurmadaki aktiflikleri alanda gösterilmeli. Bu tıp aşılar sırf kümes hayvanlarını korumakla kalmayacak, beraberinde insanların virüse maruz kalmasını da en aza indirecektir…