İklim kriziyle uğraşta yeni devir: Türkiye, Paris İklim Muahedesi’ni onaylayacak

Samuag

New member
Birleşmiş Milletler (BM) 76. Genel Heyeti’nde Paris Muahedesi‘nı onaylama planını duyuran Türkiye, iklim kriziyle uğraşta yeni bir sayfa açıyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün BM Genel Konsey Salonu’nda yaptığı konuşmada, “Paris İklim Mutabakatı’nı, yapan adımlara uygun biçimde ve ulusal katkı beyanımız çerçevesinde, önümüzdeki ay Meclisimizin onayına sunmayı planlıyoruz” açıklamasında bulundu.

Bu açıklama, ABD’nin iklim finansmanı taahhüdünü iki katına çıkarma ve Çin’in öteki ülkelerde kömür santrali yatırımlarını durdurma sonucuyla birlikte BM Genel Heyeti’nde iklim değişikliğiyle çaba kapsamındaki üç kıymetli başlıktan biri oldu.

Paris Muahedesi, global sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sonlandırma gayesiyle Aralık 2015’te Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi (BMİDÇS) 21. Taraflar Konferansı’nda kabul edilmişti.

Türkiye’nin 22 Nisan 2016’da 175 ülkeyle bir arada imzaladığı muahede, 4 Kasım 2016’da yürürlüğe girdi. Hali hazırda BMİDÇS’e taraf 197 ülkenin imzası bulunan muahede, Eritre, Irak, İran, Libya, Yemen ve Türkiye olmak üzere 6 ülkenin meclisinde onaylanmamıştı.

Türkiye, BMİDÇS’in gelişmiş ülkeler kategorisini oluşturan Ek-1 listesinden çıkarılmayı ve gelişmekte olan ülkeler kategorisinde yer almayı talep ettiği için bugüne kadar muahedeyi onaylamamıştı.



TÜRKİYE’NİN PARİS MUTABAKATI KAPSAMINDA AMAÇLARI

Paris Mutabakatı’nı onaylayan ülkelerin, global sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sonlandırmak ve 2050’ye kadar sera gazı emisyonlarını sıfırlamak için taahhütlerini hayata geçirmesi gerekiyor.

Türkiye, 2015’te BM Sekretaryası’na sunduğu ulusal katkı beyanı çerçevesinde emisyon artışını 2030 prestijiyle yüzde 21 azaltma taahhüdünde bulundu.

Meclis’te muahedenin onaylanmasının akabinde karar, BM Sekretaryasına iletilecek ve Türkiye mutabakata taraf olacak.

Mutabakatın gelecek ay onaylanmasıyla Türkiye için iklim değişikliğiyle uğraşta yeni bir diyalog kapısının açılacağını belirten uzmanlara göre, bu mevzuda net amaç ve siyasetlerin belirleneceği yeni bir periyoda giriliyor.

“2050 PRESTİJİYLE NET SIFIR EMİSYONA ULAŞMAYI HEDEFLEMELİ”

Sürdürülebilir İktisat ve Finans Araştırmaları Derneği Kurucu Yöneticisi Bengisu Özenç, yaptığı açıklamada Meclis’te ilgili komitenin bu alanda bir yıldır çalışmalar yürüttüğünü belirterek, “Türkiye’nin muahedeyi onaylaması ve memleketler arası iklim müzakerelerinde önemli bir taraf olarak yer almasını talep ediyorduk. Bu bizim için birinci etap, fazlaca değerli ve olumlu bir adım” dedi.

Özenç, Türkiye’nin Paris Mutabakatı kapsamında sunduğu gayeleri güncellemesi gerektiğine işaret ederek şöyleki konuştu:

“Yakın vakitte olmasa bile önümüzdeki bir yıl ortasında yeni bir ulusal katkı beyanı ortaya çıkacaktır. Türkiye de Paris Mutabakatı’nın bilimsel maksadı doğrultusunda hareket edecekse 2050 prestijiyle net sıfır emisyona ulaşmayı hedeflemeli. Resmi olarak Paris Mutabakatı’nın bu doğrultuda getirdiği bir yükümlülük bulunmuyor ancak 2050’de sıfır emisyon gayesine ulaşmak için bunu destekleyecek siyasetler acilen devreye alınmalı. Muahedenin onaylanmasının açtığı bu diyalog kapısının iklim değişikliğiyle gayret amaçlarını güçlendirmek ve bu taraftaki siyasetlerin dizaynında ortak aklın geliştirilmesi için kullanılabileceği bir periyoda giriyoruz.”

“TÜRKİYE ARGÜMANLI BİR İKLİM AKSİYONUYLA ULUSAL GELİRİN YÜZDE 7 ARTIRABİLİR”

Avrupa İklim Aksiyon Ağı Türkiye Siyaset Koordinatörü Hasret Katısöz de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamasının Türkiye için “Ek-1” tartışmasının bittiği manasına gelebileceğini tabir ederek, “Bu da olumlu bir gelişme. Türkiye, dönüşüm için muhtaçlığı olan fona Ek-1’den çıkarak değil, siyaset seviyesinde bir dönüşüm sonucu alarak ulaşabilir. Finansa erişim istiyorsak, global finansın yönlendiği karbonsuz bir kalkınma patikasına girmemiz gerekiyor” dedi.


Ülkelerin mutabakat kapsamında emisyon azaltım zaruriliği olmadığını lisana getiren Katısöz, şu biçimde devam etti:

“Türkiye ne vakit ve ne kadar sera gazı azaltım taahhüdünde bulunacağına ulusal katkı beyanı çerçevesinde karar verebilir. Paris Mutabakatı’nın bir yaptırım uygulama ya da aşikâr bir emisyon azaltım düzeyini mecburî tutma üzere bir sistemi yok. Lakin global sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sonlandırma maksadını tutturmak için emisyonların azaltılması gerekiyor. Hatta geçtiğimiz hafta yayınlanan BM raporuna göre 1,5 derece gayesine ulaşmak için ülkelerin iklim uğraşlarını ivedilikle iki katına çıkarması gerekiyor. Türkiye de Paris Mutabakatı’na taraf olarak global iklim hareketinin bir modülü olacağını, ötürüsıyla emisyon azaltımı gayretlerine ortak olacağını duyurmuş oldu.”

“FOSİL YAKITLARDAN ÇIKIŞ PLANLARINA BİR AN EVVEL BAŞLAMALI”

Katısöz, Türkiye’nin bu çerçevede 2030’a kadar kıymetli adımlar atması gerektiğini vurgulayarak, “Türkiye, yeni kömür yatırımlarını durduracağını duyurmalı. Mevcut kömür santrallerini kapatma tarihini belirlemeli ve başka fosil yakıtlardan çıkış planlarına bir an evvel başlamalı.” değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye’nin global sera gazı emisyonlarının yüzde 1’inden sorumlu olduğunu ancak kişi başı emisyon salımının giderek arttığını belirten Katısöz, şunları kaydetti:

“Türkiye’nin Paris Muahedesi’ni onaylayarak gerçekçi bir maksatla sorumluluk alması, iklim değişikliğini durdurma gayretlerine değerli bir katkıda bulunacak. Dünyada iklim krizini tek başına durdurabilecek bir ülke yok, bu yüzden her insanın sorumluluğu oranında tahlile katkıda bulunması gerekiyor. Türkiye, iklim değişikliğinin giderek artan tahribatından korunmak, daha adil ve sağlıklı refah toplumu yaratmak için global iklim tartışmalarının bir kesimi olma fırsatını yakaladı. Türkiye, savlı bir iklim hareketiyle ulusal gelirini yüzde 7 artırabilir. Karbona dayalı bir iktisada göre daha fazla istihdam yaratabilir, endüstrideki bedel zincirini büyütebilir.”