Global ısınma faturası: Doğalgaz stokları alarm veriyor

Ethereum

New member
Soğuk havaların kendini hissettirmesine bir ay kala doğalgaz meblağları rekor düzeyleri gördü. Vadeli süreçlerde gazın fiyatı 5 doların üzerine gelirken bu düzeyler en son 2014 yılında test edilmişti. İngiltere özelinde yıl başından beri doğalgazın toptan fiyatındaki artış yüzde 250 olurken, ABD’de yüzde 100’lük tırmanış yaşandı. Gaz fiyatındaki artışa paralel İngiltere’de elektrik fiyatları bu ay ortasında ikiye katlandı ve 2020’nin birebir periyoduna göre 7 kat değerli hale geldi.

Hürriyet gazetesinden Muhammed Kafadar’ın haberine göre benzeri biçimde Fransa, Hollanda ve Almanya’da da güç fiyatları sıçrama yaptı. Almanya’da doğalgaz faturalarının bu kış yüzde 12 civarında zamlanması bekleniyor. Uzmanlar, havaların soğumasıyla doğalgaza olan talebin artmasının güç meblağlarını daha da arttıracağı ikazında bulundu. Pandemi daha sonrası iktisatların toparlanmaya başlaması halihazırda doğalgaz meblağlarını üst taraflı itiyordu lakin artık stoklardaki azalma meblağları tüm vakit içinderın en yüksek düzeylerine taşıdı. Pekala stoklar niye eridi?




STOKLARDA DURUM NE?

ABD’de doğalgaz stoklarının evvelki yıla göre yüzde 16.5 daha düşük olduğu hesaplanıyor. Avrupa’da da stokların ortalamanın yüzde 24 altına düştüğü bedellendiriliyor. Analistlere nazaran tanklar yaklaşık yüzde 70 dolulukta, geçen yıl birebir periyotta bu oran yüzde 93 düzeyindeydi.

Buna rağmen kuyu sayısı sabit kaldı. ABD’de 100 olan kuyu sayısı vadeli fiyatların 5 doların üzerine çıktığı 2014’te bugünkünden 3 kat daha fazlaydı.

FİYATLAR niye ARTIYOR?

Avrupa’nın gaz stoklarında görülen düşüş, fiyat tırmanışını tetiklerken bunun gerisinde global ısınma yatıyor. Yaz uzunluğu kuzey yarım kürede görülen çok sıcaklar rüzgarları olumsuz etkiledi. Evvelki senelera kıyasla epey daha az rüzgar eserken buna bağlı güç üretimi önemli ölçüde azaldı. Ayrıyeten Haziran-Temmuz aylarında görülen çok sıcaklar ve Kuraklık hidroelektrik santrallerini de vurdu. Bu iki kaynağın yokluğunda oluşan açığı telafi etmek için stoklardaki gaz kullanıldı. Dahası sıcak hava, klimalar için daha fazla güç gerektirdi.

Geçen ay Amerika’nın doğu kıyısında tesirli olan Ida Kasırgası, Meksika Körfezi’ndeki neredeyse tüm doğalgaz ve petrol kuyularını durmaya zorladı.

Avrupa’nın en büyük gaz tedarikçisi Rusya, muhalif gördüğü Ukrayna üzerinden kıtaya daha fazla gaz tedarik etmeye yanaşmıyor, şu anda bu sınır, tam kapasitenin altında çalışıyor.

Korona daha sonrası Asya’da talep artışı yaşanıyor.



TAHLİL NEREDE?

Kış mevsimiyle bir arada ısınma kaynaklı talepte patlama beklenirken Avrupa ülkeleri güç açıklarını iklim değişikliğine niye olduğu için bir bir kapatmaya başladıkları kömür santralleri ile Japonya’daki tsunami felaketi daha sonrası tartışılan nükleer santrallerden karşılamanın hesaplarını yapıyor. Bu noktada Fransa’nın nükleer güç kapasitesi Avrupa için kurtarıcı olabilir. Şu anda konseyi gücün yüzde 75’i düzeyinde hizmet veren santrallerin Kasım ayında yüzde 90 kapasiteye çıkarılmasına çalışılıyor. Bu durumda 56 santrale sahip Fransa, öbür ülkelere daha fazla güç ihraç edebilecek. Fransa nükleerde Almanya ve İngiltere’nin 7 katı kapasiteye sahip. Öte yandan kömür santrallerine de bir yönelim olsa da kıymetli emisyon vergileri niçiniyle bu kaynak rekabetçi değil. Bu ortada fiyatların dengelenmesi için Avrupa’ya Rus gazını taşıyacak yeni Kuzey Akım 2’nin bir an evvelden işletmeye alınması için de bir baskı var. Rus güç devi Gazprom sınırın inşasını tamamladı fakat kullanım için gerekli müsaadelerin kısa vakitte çıkması beklenmiyor.

BESİN ZİNCİRİ NASIL ETKİLENİYOR?

Kelam konusu krizden en ağır etkilenen ülke şu kademede İngiltere. Gübre fabrikaları yüksek doğalgaz fiyatları niçiniyle kapanmaya başlarken, bu üretimin bir çıktısı olan karbondioksit (CO2) tüm kesimler için, hatta ameliyatlar için bile hayati. İngiltere hükümeti paniğe gerek olmadığı açıklamasını yapsa da et sanayisi CO2 eksikliği yüzünden durma noktasında. Bu gaz; mezbahalarda ve paketlemeden nakliyeye çeşitli etaplarda kullanılıyor. İngiliz besin devleri, iki hafta ortasında marketlere eser veremez hale gelebilecekleri, Noel öncesi kriz yaşanabileceği ihtarında bulundu.