Faiz talimat dinlemiyor

Professional

New member
İKTİSAT SERVİSİ

Hükümetin iktisat bilimiyle karşıt düşen faiz siyaseti piyasada işlemiyor. Merkez Bankası dört ayda dört indirimle faizi yüzde 14’e çekti. Fakat sürecin başında yüzde 17 olan tahvil faizleri 23’e kadar yükseldi. Çarpık tablonun oluşmasında, enflasyondaki yüksek seyirden güvensizliğe kadar birfazlaca öge tesirli oldu. Ekonomistler de faiz indirimi üzerinden izlenen yolun sonuca ulaşmasının mümkün olmadığına vurgu yaptı.

‘FAİZİ DÜŞÜRDÜKÇE FAİZ ÇIKIYOR BİZ DE BUNA MODEL DİYORUZ

Tüm piyasa faizlerinin yükseldiği açıklandı. Kerim Rota “Bankalar kredi faizlerini yüzde 28-30’a yükseltecek” paylaşımı yaptı. Mahfi Eğilmez de “MB’nin indirimi faizlerin yükselmesine yol açıyor. Merkez’den yüzde 14’le para alan bankalar yüzde 22’yle Hazine’ye borç veriyor. Ve biz buna model diyoruz” dedi. Prof. Dr. Ali İhsan Göker ise “Devlet yüzde 23 faizle borçlanıp yüzde 14’le borç veriyor. Farkı kim ödüyor?” sorusunu yöneltti.


Faizler yalnızca Merkez’de düşüyor

Merkez Bankası’nın üst üste faiz indirimine gitmesi piyasalarda karşılık bulmadığı üzere devletin borçlanma faizlerini de arttırdı. Eylül ayında Merkez’in faiz indirimleri öncesi Hazine’nin vadeli borçlanma faiz oranı yüzde 17 iken indirimler daha sonrası bu oran yüzde 23’ü aştı. Hazine’nin borçlanma faizi 3 ayda 6.5 puanın üzerinde arttı. Cumhurbaşkanı’nın savunduğu faiz indirimlerinin piyasada karşılığı olmazken ‘faiz hassasiyeti devlet borçlanmasında devre dışı kaldı’ tenkitlerine niye oldu.


Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) eylül ayından bu yana peş peşe faiz indirimleri gerçekleştirdi. Siyaset faizinde yapılan indirimler Türk Lirası’nın tarihi paha kaybına yol açarken, Hazine’nin borçlanma faizlerini arttırdı. İktisat idaresi faiz konusunda hassasiyetleri olduğunu söz ederek sert bir lisanla yüksek faize karşı olduklarını söylüyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan daha evvel yaptığı açıklamada faiz konusunda asla taviz vermeyeceğininin altını çizmişti. Erdoğan Pazar günü yaptığı açıklamada faiz indirimi sinyali vererek ‘’Benden öteki bir şey beklemeyin’’ dedi. Lakin siyaset faizindeki hassasiyet Hazine’nin borçlanmasında devre dışı kaldı. Merkez Bankası’nın üst üste yaptığı siyaset faizi indirimi kararları hazine borçlanmasındaki faizin artmasına niye oluyor.


Eylül ayında siyaset faizi yüzde 19’da iken Hazine’nin 10 yıl vadeli borçlanma faizi yüzde 17 idi. Peş peşe yapılan faiz indirimleri Hazine’nin maliyetlerini arttırarak bu oranı yüzde 22’nin üzerine çıkardı. 16 Aralık’ta yapılan son PPK toplatısında yeniden indirim yapılmasıyla tahvil faizi tekrar artarak yüzde 23’e çıktı. Merkez’in yaptığı faiz indirimleri kurun rekor üstüne rekor kırmasına yol açarken yalnızca mevduat faizlerini düşürdü. Öte yandan Gelecek Partisi İktisat Siyasetleri Lideri ve eski bankacı Kerim Rota, hafta içerisinde bankaların kredi faizlerini yüzde 28 ila 30’a yükselteceğini öne sürerek ‘’Bu hafta bankalar kredi faizlerini yüzde 28-30’a yükseltecekler. Mevduat faizleri ise yüzde 18-19 olacak. Hazine tahvil faizleri yüzde 22-24’de. TCMB ise yüzde 14’e yakın faizle bankalara 1.1 Trilyon borç verecek. Bu TL kredilerin yüzde 40’ı. Bu ticari zekâyı kimden aldılar sanki?’’ dedi.


RİSK PRİMİ 604 PUANA YÜKSELDİ

Türkiye’nin kredi temerrüt risk primi (CDS), 604 puana yükseldi. Naci Ağbal’ın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanlığı’ periyodunda Türkiye’nin risk primi 2021’in Şubat ayında 283 baz puana kadar gerileyerek son yılların en düşük düzeyini görmüştü. Risk primi bunu takiben Mart ayında Naci Ağbal’ın TCMB Başkanlığı’ndan alınarak yerine Şahap Kavcıoğlu’nun atanmasıyla 306 baz puan düzeyinden 482 baz puana kadar tırmanmıştı. Fakat Merkez Bankası’nın arka arda yaptığı faiz indirimleri ve siyasalların açıklamaları risk primini yükseltti. Merkezin son indirim atağıyla Türkiye’nin CDS puanı 600’ü aştı.

‘YENİ MODEL FACİAYA YOL AÇIYOR’

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, geçtiğimiz gün siyaset faizini yüzde 14’e düşürdü. Faizin enflasyonun fazlaca altında düşmesine karşın bankalar Merkez Bankası’ndan yüzde 14’lük krediyi yüzde 23 faizle Hazine’ye borç vermesi dikkat çekti. Ekonomist Mahfi Eğilmez, yeni iktisat modelin istenilenin tersine bir faciaya yol açtığını belirterek, siyaset faizinin indirilmesinin tahvil faizlerini yükselttiğini yazdı. Eğilmez, kendi bloğunda kaleme aldığı yazısında ‘’Yeni ekonomik model diye açıklananlar kabaca şöylekiydi:

Faizi düşürünce kur yükselecek, kur yükselince ihracat artacak, ithalat azalacak. Kur yükselişiyle ithalat kıymetli hale geleceği için yerli üretim onun yerini alacak, cari açık cari fazlaya dönüşecek. Yerli üretim, ithal girdilerin yerini almaya başlayınca enflasyon da düşecek. Bu çerçevede Merkez Bankası Eylül ayında yüzde 19 olan siyaset faizini yüzde 18’e daha sonra da sırasıyla 16, 15 ve 14’e düşürdü. Faizi düşürünce kur fırladı ve gerisinden enflasyonu çekip getirdi’’ ifadelerni kullandı.

BANKALAR KREDİ FAİZLERİNİ YÜZDE 30’A KADAR YÜKSELTECEK’

Merkez Bankası’nın faizi düşürmesi ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz aykırısı telaffuzlarının akabinde döviz kurundaki yükseliş Merkez Bankası’nın müdahalelerine karşın durdurulamıyor. Dolar/TL, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dün akşamki ‘Benden faizleri düşürmek haricinde öbür bir şey beklemeyin’ açıklamasının akabinde yeni güne rekorla başladı. Gelecek Partisi İktisat Siyasetleri Lideri ve eski bankacı Kerim Rota, ‘’Bu hafta bankalar kredi faizlerini yüzde 28-30’a yükseltecekler’’ savında bulundu. Twitter’dan açıklama yapan eski bankacı Rota ‘’Bu hafta bankalar kredi faizlerini yüzde 28-30’a yükseltecekler. Mevduat faizleri ise yüzde 18-19 olacak. Hazine tahvil faizleri yüzde 22-24’de. TCMB ise yüzde 14’e yakın faizle bankalara 1.1 Trilyon borç verecek. Bu TL kredilerin yüzde 40’ı. Bu ticari zekâyı kimden aldılar sanki?’’ dedi.

‘TCMB U DÖNÜŞÜ YAPMAK ZORUNDA KALACAK’

Milletlerarası bütün finans kuruluşları tüm dünyadaki merkez bankalarının tersine faiz indirimine giden TCMB’nin siyasetinden dönülmemesi halinde TL’deki kayıpları daha da artacağı görüşünde. TCMB’nin önümüzdeki devirde hayli sert bir faiz artırımı yapmak zorunda kalacağını önnazarann finans kuruluşları, rezervlerdeki erime niçiniyle merkez müdahalelerinin de sürdürülebilir bir düşüş getirmeyeceğini, TCMB’nin bir noktada U-dönüşü yapmak zorunda kalabileceğini kesin bir gözle bakıyor. Kanada merkezli yatırım bankası TD Securities’den portföy stratejileri yöneticisi Cristian Maggio, TCMB’nin faiz indirim sonucu daha sonrası TL’de sert bir kıymet kaybı yaşandığını ve önümüzdeki periyotta bu kayıpların devam edeceğini öngördüklerini belirterek “Bu durumun TCMB’yi U dönüşü yapmaya ve 2022’de faiz artırmaya zorlayacağını düşünüyoruz” değerlendirmesinde bulundu.

‘ARADAKİ FARKI KİM ÖDÜYOR?’

Merkez Bankasının siyaset faizini üst üste indirerek yüzde 14’e çekmesi tahil faizlerinin yüzde 23’ü aşmasına niye oldu. Mevzuya ait toplumsal medya hesabından açıklama yapan Prof. Dr. Ali İhsan Göker, ‘’ 5 yıllık tahvil faizi şu anda yüzde 23,5. Devlet kendisi yüzde 23,5 faizle borçlanıp yüzde 14 faizle borç veriyor. Ortadaki farkı kim ödüyor? Faiz haram diyenler bu soruya karşılık vermeli’’ tabirlerini kullandı. Faiz düşsün deyince maalesef faiz düşmüyor diyen ekonomist Taner Özarslan da ‘’Tam aksisi para siyasetine karışınca risk primi yükseliyor, döviz yükseliyor, tahvil faizleri, kredi faizleri çıkıyor. 2 yıllık Hazine Tahvil faizi bugün yüzde 5 yükselerek yüzde 23,45’e çıktı.Kredi faizleri bunun en az 2-3 puan üzerinde oluşur’’ dedi.

‘DÜŞÜK DEYİP HALKI YANILTMAYALIM’

Tüm piyasa faizlerinin arttığına dikkat çeken Bahçeşehir Üniversitesi öğretim bakılırsavlisi ekonomist Doç. Dr. Hakkı Öztürk toplumsal medya hesabından yaptığı değerlendirmede ‘’ Bu sabah öğrencilerime Eurobond anlatırkenTürkiye 2025 Şubat Vadeli EB grafiğini gösterdim. Eylül’de yıllık yüzde 4,3 olan faizi, şu an yüzde 7,8’e yükselmiş durumda. Latife üzere. Bu mu düşük faiz siyaseti? Tüm piyasa faizleri yükseliyor, düşük faiz siyaseti deyip halkı yanıltmayalım’’ dedi.

‘KAYIPLAR ARTACAK ENFLASYON YÜZDE 30’U AŞACAK’

Yabancı finans kuruluşları Fed’in sıkılaşma döngüsüne girdiği bir devirde döviz rezervleri ekside seyreden TCMB’nin düşük faiz siyasetinden dönmemesi halinde TL’deki kayıpları daha da derinleştireceğini aktarıyor. Reuters anketlerinin en başarılı öngörülerini yapmakla bilinen foreks danışmanlık şirketi Monex Europe da TCMB’nin kararlarının piyasalar gözünde hala Erdoğan tarafınca alındığı görüşünün hakim olması niçiniyle TL’deki baskıların önümüzdeki aylarda devam edeceği görüşünde. Monex Europe’tan analist Simon Harvey “Yükselmeye devam eden enflasyon 2022’nin birinci çeyreğinde TL’deki açığa satışları daha da hızlandırır zira piyasalar hala TCMB kararlarını Erdoğan ve düşük faiz siyasetinin belirlediğine inanıyor” dedi. Danimarka merkezli bankacılık ve finans kuruluşu Danske ise TCMB faiz indirimine bir süre orta vermiş olsa bile enflasyonun yükselmeye devam edeceğini ve Fed’in sıkılaşma döngüsüyle bir arada TL’deki kıymet kayıplarının süreceği görüşünü desteklediğini aktarıyor. Bankanın başanalisti ve gelişen piyasalar araştırma yöneticisi Jakob Christensen “TL’deki sert kayıplar enflasyona geri besleme yaptığı için önümüzdeki iki üç aylık enfl asyon görünümünden endişeliyim… muhakkak yüzde 30’un üzerine çıkacak’’ sözlerine yer verdi.

KUR REKORA DOYMUYOR DOLAR 18’E DAYANDI

Merkez Bankası’nın faiz indirimlerinin yanı sıra siyasalların açıklamaları daha sonrası kur rekor üstüne rekor kırdı. Haftanın birinci gününde bir daha üst taraflı hareketini sürdüren döviz kurları doruktan inmedi. Dolar/TL, cuma günkü kapanışına bakılırsa yüzde 7’nin üzerinde artışla 17,94 düzeyini test ederken euro/TL de yüzde 7’yi aşan artışla 20 seviyesinin üzerine çıkarak 20.27 oldu. Aralık ayı başından bu yana 5 sefer direkt satış formülüyle piyasaya müdahale eden Merkez Bankası, yaklaşık 6 milyar dolarlık satış yaptı. Merkez’in müdahaleleri gün içerisinde kurda düşüş sağlasa da aşağı taraflı hareketler hudutlu kaldı. TCMB’nin bugünkü hareket daha sonrasında bir aksiyonu şu an için yansımadı.

GRAM ALTIN BİN LİRAYI GEÇTİ

Döviz kurlarındaki artışla altın meblağları, yurt ortasında ise kur takviyeli rekor kırıyor. Geçen hafta perşembe günü 900 lirayı aşmış, cuma günü de 1.000 liranın üzerini test etmişti. Geçen haftayı 950 civarında tamamlayan gram altın meblağları bu sabah bir daha bin lira sonuna hareketlendi. Yüzde 5 civarı yükselen gram altın fiyatları 995- bin 11 lira aralığında süreç gördü. Dünkü yükselişlerle bir arada çeyrek altın bin 630 liradan; Cumhuriyet altını ise 6 bin 510 liradan satıldı.

DEVLET BORÇLANMA ORANI YÜZDE 23’Ü AŞTI

Hükümetin iktisat bilimiyle karşıt düşen faiz siyaseti piyasada işlemiyor. Merkez Bankası dört ayda dört indirimle faizi yüzde 14’e çekti. Lakin sürecin başında yüzde 17 olan tahvil faizleri 23’e kadar yükseldi. Bahse ait toplumsal medya hesabından açıklama yapan ZiraatBankası eski Genel Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Şenol Babuşçu ‘’ Hazine’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 23,23 ile rekor kırdı. Merkez Bankası’nın 500 baz puan faiz indirdiği periyotta Hazine’nin 5 yıl vadeli tahvil faizi 700 puan yükseldi. Erdoğan faizi düşürmeye devam edeceklerini söylerken, Hazine’nin faizi ve kredi faizleri giderek artıyor’’ değerlendirmesini yaptı.