AKP merkez sağ mı ?

Gulus

New member
AKP Merkez Sağ mı? Türk Siyasetinde Parti Kimliği ve Ideolojik Konumlanma

Merhaba arkadaşlar! Bugün uzun zamandır tartışılan bir soruyu ele alacağız: Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), Türkiye'deki siyasi yelpazede merkez sağ bir parti olarak mı konumlanıyor? Bu sorunun cevabı, sadece AKP’nin politikalarını anlamakla kalmaz, aynı zamanda Türkiye’nin son yıllarda yaşadığı toplumsal ve ekonomik dönüşümleri de anlamamıza yardımcı olabilir. Parti ideolojilerinin zamanla nasıl evrildiği ve halkın bu değişimlere nasıl tepki verdiği konusunda daha derinlemesine bir bakış açısı geliştirebiliriz.

AKP'nin merkez sağ olup olmadığını tartışırken, hem parti tarihine hem de Türkiye'nin siyasi kültürüne dair verileri inceleyeceğiz. Erkeklerin, genellikle pragmatik ve sonuç odaklı bakış açılarıyla, kadınların ise daha sosyal ve toplumsal etkilerle şekillenen bakış açılarıyla bu soruyu irdeleyeceğiz. Sonuçta, AKP’nin ideolojik kimliğini sadece kendi söylemleriyle değil, güncel politikaları ve toplum üzerindeki etkileriyle de değerlendireceğiz.

AKP’nin Tarihsel Kökenleri: Merkez Sağ’dan Muhafazakar Popülizme

AKP, 2001 yılında Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde kuruldu. Partinin kurucuları, Fazilet Partisi'nin (FP) kapatılmasının ardından, Türkiye'nin milliyetçi ve muhafazakâr kesimlerinden geliyordu. Bu tarihsel arka plan, AKP'nin ideolojik konumunun büyük ölçüde merkez sağ bir çizgide şekilleneceği izlenimini doğurmuştu. Başlangıçta, parti, liberal ekonomi politikalarını savunarak Türkiye’nin batıya dönük ekonomik reformlarla daha fazla entegrasyonunu savundu. Bu, AKP’nin kendisini başlangıçta merkez sağdaki bir parti olarak tanımlamasına neden oldu.

AKP, kurulduğu yıllarda, Türkiye'nin laik yapısına karşı muhafazakâr bir duruş sergileyen bir siyasi hareket olarak başlamış olsa da, özellikle 2000’lerin ortalarına doğru liberal ekonomik politikalar ve AB’ye üyelik hedefi gibi unsurlarla daha geniş bir halk kitlesine hitap etti. Bu dönemde, AKP'nin sağcı ideolojilerle birleşen ekonomik reformları, onu merkez sağın ötesinde daha çok popülist bir kimlik kazanmasına yol açtı.

Günümüzde AKP: Sağ Politikalar ve Muhafazakâr Toplumsal Dönüşüm

AKP, günümüzde, özellikle Erdoğan’ın liderliğinde, sosyal ve ekonomik politikalarını büyük ölçüde sağcı ve muhafazakâr bir çizgide şekillendiriyor. Ancak, bu sağcı duruş, çoğu zaman ekonomik liberalizm ve dini temelli muhafazakâr değerlerle harmanlanmış bir popülizm olarak karşımıza çıkmaktadır.

Özellikle, dini değerlerin siyasette daha fazla yer bulması ve toplumsal cinsiyet eşitliği, kadın hakları gibi sosyal politikaların geleneksel muhafazakâr değerlerle şekillendirilmesi, AKP’yi sağcı bir parti olmaktan ziyade muhafazakâr popülist bir hareket haline getirmiştir. AKP’nin son yıllarda izlediği toplumsal değerlerin yeniden şekillendirilmesi çabaları, onu merkez sağdan çok, daha geleneksel ve halkçı bir çizgiye kaydırmıştır.

Ekonomik Politikalar: Liberal Ekonomi mi Popülist Politikalar mı?

AKP, ekonomi politikaları bakımından başlangıçta liberal bir yaklaşım benimsemişti. Hükümetin ilk yıllarında, serbest piyasa ekonomisi, özelleştirme ve dışa açık ekonomik ilişkiler ön plana çıkmıştı. Ancak son yıllarda, partinin ekonomik politikaları daha çok halkçı ve devletçi bir çizgiye kaymıştır. Özellikle büyüme odaklı ekonomi politikaları, alt yapı projeleri ve toplumun geniş kesimlerine ulaşan sosyal yardımlar AKP'nin popülist yaklaşımını pekiştirmiştir.

Günümüzde AKP’nin iktidarında en dikkat çeken ekonomik unsurlardan biri de devlet müdahalesinin artması ve yapısal reformların yerine büyümeye yönelik kısa vadeli çözümler sunulmasıdır. Bu durum, bazı kesimler tarafından popülist ekonomi olarak tanımlanmakta, ancak AKP'nin kendisi bu politikaları halkçı ekonomi olarak adlandırmaktadır.

Verilere bakıldığında, 2002-2018 yılları arasında Türkiye'nin yıllık ortalama büyüme oranı %5,7 civarındaydı. Bu oran, ekonomik anlamda AKP'nin sağladığı büyümeyi gösterse de, son yıllarda yüksek enflasyon ve işsizlik oranları gibi ekonomik sorunlar, partinin popülist politikalarının sürdürülebilirliğini sorgulatmıştır (Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2021).

Sosyal Politikalar: Dini ve Toplumsal Normlar Üzerine

AKP'nin sosyal politikaları, çoğunlukla dini normları ve aile değerlerini merkeze alan bir yapıya sahiptir. Bu durum, partiyi sadece merkez sağdan değil, aynı zamanda daha muhafazakâr bir çizgiye yönlendirmiştir. AKP, toplumda dini değerleri yükseltmeye yönelik bir çok politika izlemiş, örneğin okullarda imam hatip okullarının teşvik edilmesi ve kadınların toplumsal hayattaki yerinin geleneksel değerlerle şekillendirilmesi gibi adımlar atmıştır.

Bu bağlamda, AKP’nin özellikle aile değerleri ve kadın hakları üzerine yaptığı açıklamalar, kadın hakları savunucuları ve sosyal liberal çevreler tarafından eleştirilmiştir. Ayrıca, AKP'nin kadınları toplumsal hayatta daha "aileci" bir biçimde konumlandırması, partiye yönelik toplumsal eşitlik eleştirilerini artırmıştır. Kadın hakları konusunda yapılan politikaların, toplumsal cinsiyet eşitliğinden çok aileyi koruma amacı güttüğü düşünülmektedir.

Erkeklerin Stratejik ve Kadınların Sosyal Bakış Açıları

Erkeklerin genellikle pratik ve sonuç odaklı bir yaklaşım benimsediği düşünüldüğünde, AKP'nin ekonomik büyüme, istihdam artışı ve altyapı projeleri gibi başarılarını vurgulayanlar, partinin sağcı bir çizgide konumlandığını savunabilirler. Çünkü erkekler genellikle, somut sonuçlara ve başarılara odaklanır. Ancak, AKP'nin son yıllarda daha fazla popülist bir dil kullanması, bu bakış açısını değiştirebilir.

Kadınların toplumsal etkiler üzerine odaklanarak değerlendirme yaptığı bakış açısına gelince, AKP'nin kadın hakları ve aileye yönelik politikaları çoğu kadının, özellikle de kadın hakları savunucularının eleştirilerine yol açmıştır. Kadınların gözünde, AKP'nin ideolojik duruşu, sosyal eşitlikten çok, geleneksel toplumsal rolleri güçlendiren bir anlayışı yansıtmaktadır.

Sonuç ve Tartışma: AKP Merkez Sağ mı, Yoksa Popülist Bir Hareket mi?

AKP'nin ideolojik konumunu değerlendirirken, merkez sağdan daha çok muhafazakâr popülist bir çizgiye kaydığı söylenebilir. Ekonomik liberalizm ile dini ve sosyal muhafazakârlık arasında bir denge kurmaya çalışırken, parti aynı zamanda halkçı bir söylemle popülerleşmiştir. Yine de AKP’nin, Türkiye’nin siyasi yapısındaki değişimlere bağlı olarak merkez sağ bir çizgide kalıp kalmayacağı, önümüzdeki yıllarda daha net bir şekilde ortaya çıkacaktır.

Sizce AKP, merkez sağ bir parti olarak kalmaya devam eder mi, yoksa popülist politikalarla daha da sağa mı kayacaktır? Yorumlarınızı ve düşüncelerinizi bizimle paylaşın!