Samuag
New member
Global iklim değişikliği ve sıcaklık artışları birlikteinde kuraklık ve ırmakların akış suratını da olumsuz etkiliyor.
Yapılan çalışmalarda Ceyhan Havzası’ndaki su kaynakları haricinde ülke genelindeki ırmakların tamamında akım suratının yüzde 20 ile yüzde 70 içinde düştüğü saptandı. Susurluk, Malatya Arapgir, Gümüşhane Kelkit, Bingöl Karlıova, Muğla Milas ile Kahramanmaraş Çağlayancerit Havzası’ndaki ırmaklar en berbat durumdaki kaynaklar içinde yer alıyor.
Türkiye’deki ortalama hava sıcaklıklarının 2030 daha sonrasında 3 derece artabileceğini, yağış klimatolojisinde ise olumsuz değişimlerin olacağını belirten uzmanlara bakılırsa en büyük sıkıntılardan birinin de akarsu yataklarında yaşanan önemli kirlilik. Son devirde hazırlanan tüm araştırmalarda Ergene, Büyük Menderes, Sakarya, Kızılırmak başta olmak üzere tüm su kaynakları aşikâr oranlarda kirlendiği belirtiliyor. Çiftçiler ise geçmişte 20 metre derinden yeraltı suyu çekerken, günümüzde 200 metreden su çekmek zorunda kaldıklarını söylüyorlar.
SU GÖÇLERİ
Milliyet gazetesinden Mert İnan’ın haberinde görüşlerine yer verilen Su Siyasetleri Derneği Lideri Dursun Yıldız, gelecekte ülkeler içinde yaşanacak su savaşlarına dikkat çekerken, “CIA danışmanı Peter Schwartz ve Küresel Businiess Shwartz ve Randall, açlık, ziraî üretim çöküşleri, yoksulluk ve hastalık üzere uzun vadeli olguların yanı sıra ansızın gelişen her türlü yıkıcı iklim olaylarının bugüne kadar görülmemiş nüfus hareketleri yaratacağını öngörüyorlar. 2012 yılında 32 milyonu aşkın kişi sel, kasırga ve zelzele üzere iklim felaketleri yüzünden yaşadıkları yerlerden göç etmek zorunda kaldı. Göçlerin yüzde 98’i iklim değişimine bağlı niçinlerle meydana geldi. 2050 yılına kadar 200 milyon kişinin yeni bir göçmen statüsü ile bir öteki ülkede yaşayacağı görülüyor” değerlendirmesini yaptı.
KAÇAK KUYULAR
Türkiye özelinde epeyce önemli bir su krizi yaşandığını da kelamlarına ekleyen Yıldız, tespit ve ikazlarını şu biçimde aktarıyor:
“Ülkemizin yeraltı suyu işletme rezervi yıllık 17.8 milyar metreküp olmak üzere ülkemizin tüketilebilir yerüstü ve yeraltı su potansiyeli yıllık toplamı 111.8 milyar metreküptür. Yeraltı suyu biroldukça kentin, sulama sistemlerinin ve sanayi tesisinin su muhtaçlığını karşılayan doğal su deposudur. Toplam kuyu sayısının 353 bin 933 adet olduğu belirtildi. Yeraltı sularımızın büyük bir tehdit ve tehlike altında. Resmi evraklı kuyu sayısı 400 bine yaklaşmış vaziyette. Bu sayıdan daha fazla kaçak kuyu olduğunu biliyoruz.”
TÜRKİYE’DEKİ GÖLLERİN YÜZDE 60’I KURUDU
Türkiye’nin gölleri hem global iklim değişikliğinin olumsuz tesirleri, tıpkı vakitte kirlilik niçiniyle adeta can çekişiyor. Bu durum “Göller ve Sulak Alanlar Hareket Planı 2017-2023” raporunda da açıkça yeralırken, Van, Tuz, Manyas, Mogan, Sapanca göllerindeki tahribata dikkat çekiliyor. Burdur Gölü’nün 40 yıl içerisinde 230 km2’den, 90 km2’ye düştüğü belirtilen raporda; “300’e yakın irili ufaklı gölün yüzde 60’ı kurudu. Türkiye’nin bir vakit içinder beşinci büyük tatlı su gölü olan Akşehir Gölü büsbütün kurumuş, kış aylarında su birikintisi haline gelmiştir. Beyşehir gölü 26 metreden 6 metreye, Eğirdir gölü 14 metreden 5 metreye düşmüştür. Avlan, Seyfe, Sazlığı Kulu, Sarıgöl, Yarışlı, Kurugöl, Kırkpınar, Acıgöl, Uyuz, Suğla, Meke, Güvenç, Sasam, Kocagöl, Karagöl, Hotamış Sazlığı ve Küçük göl de ise su düzeyleri epeyce azalmıştır” deniliyor.
İSRAF BESİNLE SU ÇÖPE
Öte yandan Türkiye’de çöpe giden besin eserleri üzerinden, israf edilen su ölçüsüne yönelik yapılan araştırmalarda ise her yıl israf edilen 26 milyon ton besin ölçüsü niçiniyle bununla birlikte 26.6 milyar metreküp suyun israf edildiği, belirtiliyor. Bu ölçü Keban Barajı’nın etkin depolama hacminden çok olduğuna dikkat çekiliyor.
‘Çöpe Giden Ekmek ve Besinin Su Ayak Müsaade Ön Raporu’nda, tarım bölümü ortasında kullanılan suyun yüzde 38’inin tahıl üretimine harcandığı vurgulanıyor.
“MARMARA GÖLÜ CAN ÇEKİŞİYOR”
Doç.Dr.Cem Polat Çetinkaya (Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Hidrolik Hidroloji ve Su Kaynakları Programı Öğretim nazaranvlisi): “Özellikle akarsular ve göllerde artan nüfus ile gelen arıtılmamış kanalizasyon suları ve olağan bunların getirdiği deterjan kimyasal üzere atıklar, çok gübre kullanması ile ziraî kaynaklı dönen suların katkısı, haliyle güzel denetlenmeyen endüstriyel işletmelerin atık suları birfazlaca nehrimizde suyun kalitesinin makûs yada epeyce makûs bulunmasına niye oluyor. Küçük bir örnek: Gediz Havzasında planlanan Gördes barajı daha yapılmadan, yaptığımız modelleme çalışmalarında, Marmara Gölü’nün kuruma tehlikesi ile karşı karşıya kalacağını 2006 yılında öngörmüştük. Baraj tamamlandı, su tutmaya başladı. Sonuç olarak Gördes bölgesinde öngörülen sulamalar yapılacak, İzmir’e yılda 60-80 milyon metreküp içme suyu temin edilecekti lakin birebir havzada bulunan Marmara gölü tam manasıyla can çekişiyor. Balıkçılık öldü, gölden su temin eden çiftçiler su bulamaz oldu” dedi.
Yapılan çalışmalarda Ceyhan Havzası’ndaki su kaynakları haricinde ülke genelindeki ırmakların tamamında akım suratının yüzde 20 ile yüzde 70 içinde düştüğü saptandı. Susurluk, Malatya Arapgir, Gümüşhane Kelkit, Bingöl Karlıova, Muğla Milas ile Kahramanmaraş Çağlayancerit Havzası’ndaki ırmaklar en berbat durumdaki kaynaklar içinde yer alıyor.
Türkiye’deki ortalama hava sıcaklıklarının 2030 daha sonrasında 3 derece artabileceğini, yağış klimatolojisinde ise olumsuz değişimlerin olacağını belirten uzmanlara bakılırsa en büyük sıkıntılardan birinin de akarsu yataklarında yaşanan önemli kirlilik. Son devirde hazırlanan tüm araştırmalarda Ergene, Büyük Menderes, Sakarya, Kızılırmak başta olmak üzere tüm su kaynakları aşikâr oranlarda kirlendiği belirtiliyor. Çiftçiler ise geçmişte 20 metre derinden yeraltı suyu çekerken, günümüzde 200 metreden su çekmek zorunda kaldıklarını söylüyorlar.
SU GÖÇLERİ
Milliyet gazetesinden Mert İnan’ın haberinde görüşlerine yer verilen Su Siyasetleri Derneği Lideri Dursun Yıldız, gelecekte ülkeler içinde yaşanacak su savaşlarına dikkat çekerken, “CIA danışmanı Peter Schwartz ve Küresel Businiess Shwartz ve Randall, açlık, ziraî üretim çöküşleri, yoksulluk ve hastalık üzere uzun vadeli olguların yanı sıra ansızın gelişen her türlü yıkıcı iklim olaylarının bugüne kadar görülmemiş nüfus hareketleri yaratacağını öngörüyorlar. 2012 yılında 32 milyonu aşkın kişi sel, kasırga ve zelzele üzere iklim felaketleri yüzünden yaşadıkları yerlerden göç etmek zorunda kaldı. Göçlerin yüzde 98’i iklim değişimine bağlı niçinlerle meydana geldi. 2050 yılına kadar 200 milyon kişinin yeni bir göçmen statüsü ile bir öteki ülkede yaşayacağı görülüyor” değerlendirmesini yaptı.
KAÇAK KUYULAR
Türkiye özelinde epeyce önemli bir su krizi yaşandığını da kelamlarına ekleyen Yıldız, tespit ve ikazlarını şu biçimde aktarıyor:
“Ülkemizin yeraltı suyu işletme rezervi yıllık 17.8 milyar metreküp olmak üzere ülkemizin tüketilebilir yerüstü ve yeraltı su potansiyeli yıllık toplamı 111.8 milyar metreküptür. Yeraltı suyu biroldukça kentin, sulama sistemlerinin ve sanayi tesisinin su muhtaçlığını karşılayan doğal su deposudur. Toplam kuyu sayısının 353 bin 933 adet olduğu belirtildi. Yeraltı sularımızın büyük bir tehdit ve tehlike altında. Resmi evraklı kuyu sayısı 400 bine yaklaşmış vaziyette. Bu sayıdan daha fazla kaçak kuyu olduğunu biliyoruz.”
TÜRKİYE’DEKİ GÖLLERİN YÜZDE 60’I KURUDU
Türkiye’nin gölleri hem global iklim değişikliğinin olumsuz tesirleri, tıpkı vakitte kirlilik niçiniyle adeta can çekişiyor. Bu durum “Göller ve Sulak Alanlar Hareket Planı 2017-2023” raporunda da açıkça yeralırken, Van, Tuz, Manyas, Mogan, Sapanca göllerindeki tahribata dikkat çekiliyor. Burdur Gölü’nün 40 yıl içerisinde 230 km2’den, 90 km2’ye düştüğü belirtilen raporda; “300’e yakın irili ufaklı gölün yüzde 60’ı kurudu. Türkiye’nin bir vakit içinder beşinci büyük tatlı su gölü olan Akşehir Gölü büsbütün kurumuş, kış aylarında su birikintisi haline gelmiştir. Beyşehir gölü 26 metreden 6 metreye, Eğirdir gölü 14 metreden 5 metreye düşmüştür. Avlan, Seyfe, Sazlığı Kulu, Sarıgöl, Yarışlı, Kurugöl, Kırkpınar, Acıgöl, Uyuz, Suğla, Meke, Güvenç, Sasam, Kocagöl, Karagöl, Hotamış Sazlığı ve Küçük göl de ise su düzeyleri epeyce azalmıştır” deniliyor.
İSRAF BESİNLE SU ÇÖPE
Öte yandan Türkiye’de çöpe giden besin eserleri üzerinden, israf edilen su ölçüsüne yönelik yapılan araştırmalarda ise her yıl israf edilen 26 milyon ton besin ölçüsü niçiniyle bununla birlikte 26.6 milyar metreküp suyun israf edildiği, belirtiliyor. Bu ölçü Keban Barajı’nın etkin depolama hacminden çok olduğuna dikkat çekiliyor.
‘Çöpe Giden Ekmek ve Besinin Su Ayak Müsaade Ön Raporu’nda, tarım bölümü ortasında kullanılan suyun yüzde 38’inin tahıl üretimine harcandığı vurgulanıyor.
“MARMARA GÖLÜ CAN ÇEKİŞİYOR”
Doç.Dr.Cem Polat Çetinkaya (Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Hidrolik Hidroloji ve Su Kaynakları Programı Öğretim nazaranvlisi): “Özellikle akarsular ve göllerde artan nüfus ile gelen arıtılmamış kanalizasyon suları ve olağan bunların getirdiği deterjan kimyasal üzere atıklar, çok gübre kullanması ile ziraî kaynaklı dönen suların katkısı, haliyle güzel denetlenmeyen endüstriyel işletmelerin atık suları birfazlaca nehrimizde suyun kalitesinin makûs yada epeyce makûs bulunmasına niye oluyor. Küçük bir örnek: Gediz Havzasında planlanan Gördes barajı daha yapılmadan, yaptığımız modelleme çalışmalarında, Marmara Gölü’nün kuruma tehlikesi ile karşı karşıya kalacağını 2006 yılında öngörmüştük. Baraj tamamlandı, su tutmaya başladı. Sonuç olarak Gördes bölgesinde öngörülen sulamalar yapılacak, İzmir’e yılda 60-80 milyon metreküp içme suyu temin edilecekti lakin birebir havzada bulunan Marmara gölü tam manasıyla can çekişiyor. Balıkçılık öldü, gölden su temin eden çiftçiler su bulamaz oldu” dedi.