Uzmanlar ÜFE’deki rekor artış için uyardı: Toplu artırım baskısı

Professional

New member
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Ekim ayı enflasyon datalarına göre, tüketici fiyat endeksi evvelki yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 19,89 arttı. Yıllık bazda en yüksek artış yüzde 27,41 ile besin ve alkolsüz içeceklerde yaşanırken, bu kümesi yüzde 25,23 ile lokanta ve oteller, bunu da yüzde 23,03 ile mesken eşyası takip etti. Kasım ayından itibaren yenilenecek kira kontratları için geçerli olacak artırım oranı ise yüzde 17,09 oldu.

DW’de yer alan habere bakılırsa; ekonomistler yüzde 20’ye dayanan yüksek enflasyon ve belirsizliğin faturası katlanarak tüketiciye kesilecek. Ekonomist Hasret Derici Şengül, yüksek enflasyon ve belirsizliğin faturasının katlanarak tüketiciye yansıyacağını öngörüyor.


19 YILLIK REKOR

Ekim’de üretici enflasyonu ise yıllık yüzde 46,31’a çıktı. bu biçimdelikle yıllık üretici enflasyonu Haziran 2002’den bu yana yani AK Parti iktidarında en yüksek seviyi gördü. ÜFE ile TÜFE içindeki makas da 26,42 puana ulaştı. Yapılan son artırımlar bu makasın daha da açılacağını ve tüketici enflasyonunun yıllık yüzde 20’nin üzerine çıkabileceğini gösteriyor.

Bilhassa perakendeciler olmak üzere epeyce sayıda kesim yüksek maliyetleri eserlere yansıtamayıp kâr marjının düştüğü öne sürülen nedeni ile yüksek ÜFE’den şikâyet ediyor.


Enflasyon Araştırma Kümesi’nin TÜİK’ten farklı olarak deklare ettiğı istatistiklere nazaran ise 12 aylık enflasyon yüzde 49,87 oldu.

‘YÜKSEK ENFLASYONUN FATURASI TÜKETİCİYE YANSIYACAK’

Ekonomistler yüksek enflasyon ve belirsizliğin faturasının katlanarak tüketiciye yansıyacağını söylüyor. Ekonomist Hasret Derici Şengül’e nazaran besin ve güç fiyatlarındaki artışın ikincil tesirleri devam edecek. Bilhassa besin ve güçteki aylık yüzde 20’leri aşan artışlar önümüzdeki aylarda da sürecek.

Şengül, “Önümüzdeki birinci çeyrekte bir yüksek enflasyon seyri görüyoruz. Maliyetlerin ileriye taşınması kelam konusu. Bu bir fiyat şoku üzere değil. Yani evvel yükselip daha sonra düşmeyecek. Daha epeyce kalıcı bir yükselişten bahsediyoruz. Bu durumda da önümüzdeki aylarda enflasyon için yüzde 20’nin üzerini nazaranceğiz” dedi.


en çok 3 AY KATLANILABİLİR

Yakın devirde güç ve besin olmak üzere önemli fiyat artışları ile karşılaştığımızı aktaran Şengül, “Enerji ve ham husus fiyatlarındaki artış ithal fiyatlar geçişkenliği üzerinden üretici fiyatlarını baskı altında tutuyor. Çoklukla üretici fiyatları ile tüketici meblağları içindeki fark 2-3 ayı buluyor. Bu süreçte üreticiler kendi marjlarından harcıyor. Lakin bu duruma en çok 3 ay katlanılabilir. Çabucak akabinde şayet fiyat artışlarında bir çekilme şayet olmazsa bu durumda üreticiler bu maliyeti tüketiciye yansıtmak zorunda kalıyor” değerlendirmesinde bulundu.


İKTİSATTA ÇIPA YOK

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği İktisat ve Teknoloji Üniversitesi Öğretim Üyesi Atılım Murat’a nazaran para siyasetinde önemli bir belirsizlik var. Murat, “Merkez Bankası Haziran 2022’ye kadar enflasyonun yüksek kalacağını öngörüyor. daha sonra sert bir düşüş bekliyor. Bu nasıl olacak belirli değil. Ne olacak da düşecek? Fakat biz yüksek enflasyon ortamında yaşamaya devam edeceğiz. Zira yapılması gereken, yapılacak olan fazlaca sayıda artırım da var. Yeni artırımlar da enflasyona tesir edecek. Artık biz enflasyon konusunda çıpasız kaldık. Yani Merkez Bankası da bir çıpa belirtmiyor. Bir orta çekirdek enflasyona vurgu yaptı. daha sonra, ‘manşet enflasyona bakıyoruz’ dedi. Lakin şu an bir çıpa yok üzere. O niçinle de piyasa önünü bakılırsamiyor. Öngörülebilir bir ortam yok. Önümüzdeki periyotta faiz konusunda da farklı senaryolar konuşabiliriz” dedi.

FIRSATINI BULAN ARTIRIM YAPACAK

Atılım Murat, üreticilerin fırsat bulduğunda artırımları toplu olarak yansıtacağını belirterek kelamlarına şu biçimde devam etti: “Yüksek enflasyon yüzünden geniş kitleler ezilmiş durumda. Yani gerçek gelir düştü. İnsanların harcanabilir gelirleri de eridi. ÜFE ile TÜFE içinde açılan makas daha sonrası artırım baskısı da var. Bu durumda üreticiler maliyetlerindeki artışların hepsini yansıtamayabilir. Lakin yansıtmak isteyecek. Zira girdi maliyetleri çok artıyor. Şimdiye kadar büyük ölçekli şirketler bu artırımları yansıttı, bundan daha sonra da küçük ve orta büyüklükteki işletmeler yansıtacak. Hatta 2-3 adım daha sonrasını düşünerek yüklü ölçüde artırımlar yapılabilir. Zira artık kimse önünü nazaranmiyor ve yapacağı artırımın da bu ortamda yetersiz kalacağını düşünebilir.”

Ayrıyeten ekonomistlere bakılırsa tek haneli enflasyon 2023 başına kadar sıkıntı.