Professional
New member
TL, temmuz ayından bu yana dolar karşısında en epeyce paha kazanan para ünitesi. Barış Soydan’a bakılırsa bunun 4 sebebi var. Birinci sebep mart ayında yatırımcılar Türkiye’den kaçtığı için piyasada TL satacak kimse kalmadı. İkinci sebep, Türkiye’nin yatırımcılara gerçek faiz elde etme imkanı sunan nadir ülkelerden biri olması. Türkiye’nin cari fazla vermeye başlaması üçüncü niye. Turizm açıldı, döviz gelmeye başladı. Son niye ise IMF’nin salgınla gayrette dünyaya dağıtacağı paradan Türkiye’nin hissesine 6.7 milyar düşmesi. Fakat Soydan’a bakılırsa ABD Merkez Bankası salgında uygulamaya koyduğu gevşek para siyasetinden vazgeçtiği anda dünyada bir sarsıntı yaşanacak. Bu zelzele Türkiye’yi de sallayacak.
DOLARIN 8.40 TL’YE İNMESİNİN 4 niçinİ
Herkes nefesini tutmuş, Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) pandemide uygulamaya koyduğu gevşek para siyasetinden ne vakit vazgeçeceğini, faizi ne vakit yükselteceğini, piyasaya para pompalamayı ne vakit azaltacağını gözlüyor. FED bunu yaptığı anda dünya piyasalarında zelzele yaşanacak. Bu zelzele Türkiye’yi de sallayacak…
Kâbus üzere bir yaz geçiriyoruz. Orman yangınları, Konya’daki katliam, Rize ve Van’da seller… Güya Türkiye’nin ödemesi gereken bir kefaret varmış üzere art geriye patlayan bu olaylar içinde döviz piyasasında yaşanan enteresan bir gelişmeyi fark etmemiş olabilirsiniz.
Türk Lirası, Temmuz ayında dolar karşısında en hayli paha kazanan para ünitesi oldu. Dolar geçtiğimiz hafta 8.40 TL’nin altına kadar geriledi. Mart ayında Naci Ağbal’ın Merkez Bankası başkanlığından alınıp Şahap Kavcıoğlu’nun atanmasıyla para piyasalarında kopan fırtına yatışmışa benziyor.
Bu nasıl oldu, Dolar nasıl 8.40 TL’nin altına indi? Birkaç niçini var. Birincisi, Mart ayında yaşanan sarsıntıda yabancı yatırımcılar gerilerine bakmadan Türkiye’den kaçtığı için piyasada TL satacak kimse kalmadı. Bu müşahedesi yapan, İngiliz yatırım kuruluşu Abdrn’in portföy yöneticisi Viktor Szabo. Szabo’nun Financial Times’da yer alan veciz kelamıyla, “TL güzel performans sergiliyor zira kısa müddet öncesine kadar fazlaca makus performans sergiliyordu.”
Nitekim de TL Temmuz’da dolar karşısında yüzde 3 paha kazanmış olabilir lakin yılbaşından bu yana baktığımızda yüzde 12 paha yitirdiğini görüyoruz. Yani ortada bir eşeğin semerini kaybedip bulma öyküsü var. Üstelik semerin yüzde 12’si gitmiş durumda. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere TL, 2021 başından bu yana Arjantin Peso’sundan daha sonra dolar karşısında en berbat performansı sergileyen para ünitesi.
Grafik: Para ünitelerinin dolar karşısında yılbaşından bu yana kıymet yararı yahut kaybı (Yüzde)
İkinci niye, Türkiye’nin yatırımcılara gerçek faiz elde etme imkanı sunan nadir ülkelerden biri olması. Hakikaten Financial Times gazetesi de Türkiye’nin 10 yıllık devlet tahvillerinin getirisinin yüzde 17 olduğuna, bu düzeyden dolarını bozdurup TL varlıklara yatırım yapan bir yatırımcının (TL’de sert bedel kaybı yaşanmaması şartıyla) uygun getiri elde edebileceğine dikkat çekiyor.
Pekala tıpkı imkân öteki ülkelerde yok mu? Çok fazla yok zira pandemi devrinde dünyanın biroldukça ülkesi ekonomilerini desteklemek için faizleri indirdi. Gerçek faiz (Yani enflasyonun üzerinde getiri) sağlayan ülkelerin sayısı azaldı. Sıcak para nezdinde Türkiye’nin cazibesi arttı. Risk iştahı yüksek yatırımcılar epeyce kısa vadeli ve küçük meblağlarla da olsa geçtiğimiz aylarda TL varlıklara yatırım yaptı. örneğin Financial Times’a bilgi veren İngiltere merkezli yatırım kuruluşu William Blair’in yöneticisi Marcelo Assalin, son aylarda Türkiye’ye “taktik” hedeflerle yatırım yaptıklarını söylüyor. Lakin ekliyor: “Geçmişte Türkiye’ye uzun vadeli yatırım yapıyorduk, artık kısa vadeli hareket ediyoruz. Zira Türkiye’de fazlaca fazla risk var.”
Doların 8.40’ın altına gerilemesinin epey değerli bir diğer sebebi, Türkiye’nin cari fazla vermeye başlamış olması. Malum cari açık Türkiye iktisadının yumuşak karnıdır. İthalat v.b. için yurt dışına ödediğimiz döviz ile ihracat, turizm v.b. ile kazandığımız döviz içindeki farka cari açık deniyor. (Kabalaştırarak anlatıyorum.) Yakın tarih, cari açık ne vakit patlasa akabinde doların da patladığını gösteriyor. Misal geçen yıl evvel cari açık patlayıp 40 milyar dolara dayanmış, akabinde dolar 7 TL’yi aşıp 7.50, 8, 8,50 TL’ye gitmişti.
Geçen yılki kara tablo bu yıl bilakis döndü. Zira her şeydilk evvel turizm açıldı, bu kanaldan Türkiye’ye döviz akmaya başladı. İkincisi, aşılamaya paralel olarak Avrupa ülkeleri olağanlaştı. Bu da ihracatı artırdı. (Avrupa Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı.)
Merkez Bankası, yılın geri kalanında Türkiye’nin cari fazla vermesini bekliyor. Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu geçen hafta düzenlediği basın toplantısında, “İhracattaki kuvvetli artışın yanı sıra aşılamadaki ivme ve turizmle yılın geri kalanında cari süreçlerin fazla vermesini bekliyoruz. Altın ithalatının tarihî ortalamanın altına inmesi de belirleyicilerden biri oldu” diyordu.
Doların 8.40 TL’nin altına inmesinin niçinleri bitti mi? Hayır, bir de IMF’nin pandemiyle gayrette takviye için dağıtacağı 650 milyar dolarlık kaynaktan Türkiye’nin hissesine düşecek 6.4 milyar dolar var.
Bloomberg geçen hafta IMF’nin planının duyulmasıyla birlikte riskli addedilen gelişmekte olan ülkelere (Ki ortalarında Türkiye de var) sıcak para akışının hızlandığını belirten bir haber yayınladı. Bloomberg’in grafiğine bakılırsa gelişen ülkelerin yatırım yapılabilir düzeyin altındaki tahvilleri, IMF haberinin duyulmasından bu yana, yatırım yapılabilir tahvillere bakılırsa daha düzgün getiri sağladı.
Grafik: Gelişmekte olan ülkelerin yatırım düzeyindeki tahvilleri (Mavi) ile yatırım yatırım düzeyinin altında bulunan tahvillerin (Siyah) getirisi
IMF’nin paketi sıcak para akışını niye artırdı? Zira IMF parası, bu ülkelerin rahat bir nefes almasını sağlayacak. IMF’den gelecek para yardımıyla 128 milyar dolarlık meşhur satış daha sonrasında eksiye düşmüş olan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın rezervleri yüzde 15 artacak. “Türkiye iflasın eşiğinde” algısı bir nebze olsun hafifçeleyecek.
Dolar 8.40 TL’nin altına işte bu faktörlerin tesiriyle indi. Pekala bundan daha sonra ne olur? Kısa vadede bir ölçü gevşeme olsa bile ben dolar/TL’deki sessizliğin bir fırtına öncesi sessizliği olduğunu düşünüyorum. İki niçinle:
1) Türkiye seçim sathı mailine girdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan hayli da geç olmayan bir tarihte, ekonomik büyümenin desteklenmesi, işsizliğin bir nebze olsun azaltılması için faizin düşürülmesi talimatı verecek. Ve iktidar faiz silahını çektiğinde para piyasaları karışacak.
2) Dünyada da fırtına öncesi sessizliği var. Herkes nefesini tutmuş, Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) pandemide uygulamaya koyduğu gevşek para siyasetinden ne vakit vazgeçeceğini, faizi ne vakit yükselteceğini, piyasaya para pompalamayı ne vakit azaltacağını gözlüyor. FED bunu yaptığı anda dünya piyasalarında sarsıntı yaşanacak. Bu zelzele Türkiye’yi de sallayacak…
DOLARIN 8.40 TL’YE İNMESİNİN 4 niçinİ
Herkes nefesini tutmuş, Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) pandemide uygulamaya koyduğu gevşek para siyasetinden ne vakit vazgeçeceğini, faizi ne vakit yükselteceğini, piyasaya para pompalamayı ne vakit azaltacağını gözlüyor. FED bunu yaptığı anda dünya piyasalarında zelzele yaşanacak. Bu zelzele Türkiye’yi de sallayacak…
Kâbus üzere bir yaz geçiriyoruz. Orman yangınları, Konya’daki katliam, Rize ve Van’da seller… Güya Türkiye’nin ödemesi gereken bir kefaret varmış üzere art geriye patlayan bu olaylar içinde döviz piyasasında yaşanan enteresan bir gelişmeyi fark etmemiş olabilirsiniz.
Türk Lirası, Temmuz ayında dolar karşısında en hayli paha kazanan para ünitesi oldu. Dolar geçtiğimiz hafta 8.40 TL’nin altına kadar geriledi. Mart ayında Naci Ağbal’ın Merkez Bankası başkanlığından alınıp Şahap Kavcıoğlu’nun atanmasıyla para piyasalarında kopan fırtına yatışmışa benziyor.
Bu nasıl oldu, Dolar nasıl 8.40 TL’nin altına indi? Birkaç niçini var. Birincisi, Mart ayında yaşanan sarsıntıda yabancı yatırımcılar gerilerine bakmadan Türkiye’den kaçtığı için piyasada TL satacak kimse kalmadı. Bu müşahedesi yapan, İngiliz yatırım kuruluşu Abdrn’in portföy yöneticisi Viktor Szabo. Szabo’nun Financial Times’da yer alan veciz kelamıyla, “TL güzel performans sergiliyor zira kısa müddet öncesine kadar fazlaca makus performans sergiliyordu.”
Nitekim de TL Temmuz’da dolar karşısında yüzde 3 paha kazanmış olabilir lakin yılbaşından bu yana baktığımızda yüzde 12 paha yitirdiğini görüyoruz. Yani ortada bir eşeğin semerini kaybedip bulma öyküsü var. Üstelik semerin yüzde 12’si gitmiş durumda. Aşağıdaki grafikte görüleceği üzere TL, 2021 başından bu yana Arjantin Peso’sundan daha sonra dolar karşısında en berbat performansı sergileyen para ünitesi.
Grafik: Para ünitelerinin dolar karşısında yılbaşından bu yana kıymet yararı yahut kaybı (Yüzde)
İkinci niye, Türkiye’nin yatırımcılara gerçek faiz elde etme imkanı sunan nadir ülkelerden biri olması. Hakikaten Financial Times gazetesi de Türkiye’nin 10 yıllık devlet tahvillerinin getirisinin yüzde 17 olduğuna, bu düzeyden dolarını bozdurup TL varlıklara yatırım yapan bir yatırımcının (TL’de sert bedel kaybı yaşanmaması şartıyla) uygun getiri elde edebileceğine dikkat çekiyor.
Pekala tıpkı imkân öteki ülkelerde yok mu? Çok fazla yok zira pandemi devrinde dünyanın biroldukça ülkesi ekonomilerini desteklemek için faizleri indirdi. Gerçek faiz (Yani enflasyonun üzerinde getiri) sağlayan ülkelerin sayısı azaldı. Sıcak para nezdinde Türkiye’nin cazibesi arttı. Risk iştahı yüksek yatırımcılar epeyce kısa vadeli ve küçük meblağlarla da olsa geçtiğimiz aylarda TL varlıklara yatırım yaptı. örneğin Financial Times’a bilgi veren İngiltere merkezli yatırım kuruluşu William Blair’in yöneticisi Marcelo Assalin, son aylarda Türkiye’ye “taktik” hedeflerle yatırım yaptıklarını söylüyor. Lakin ekliyor: “Geçmişte Türkiye’ye uzun vadeli yatırım yapıyorduk, artık kısa vadeli hareket ediyoruz. Zira Türkiye’de fazlaca fazla risk var.”
Doların 8.40’ın altına gerilemesinin epey değerli bir diğer sebebi, Türkiye’nin cari fazla vermeye başlamış olması. Malum cari açık Türkiye iktisadının yumuşak karnıdır. İthalat v.b. için yurt dışına ödediğimiz döviz ile ihracat, turizm v.b. ile kazandığımız döviz içindeki farka cari açık deniyor. (Kabalaştırarak anlatıyorum.) Yakın tarih, cari açık ne vakit patlasa akabinde doların da patladığını gösteriyor. Misal geçen yıl evvel cari açık patlayıp 40 milyar dolara dayanmış, akabinde dolar 7 TL’yi aşıp 7.50, 8, 8,50 TL’ye gitmişti.
Geçen yılki kara tablo bu yıl bilakis döndü. Zira her şeydilk evvel turizm açıldı, bu kanaldan Türkiye’ye döviz akmaya başladı. İkincisi, aşılamaya paralel olarak Avrupa ülkeleri olağanlaştı. Bu da ihracatı artırdı. (Avrupa Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı.)
Merkez Bankası, yılın geri kalanında Türkiye’nin cari fazla vermesini bekliyor. Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu geçen hafta düzenlediği basın toplantısında, “İhracattaki kuvvetli artışın yanı sıra aşılamadaki ivme ve turizmle yılın geri kalanında cari süreçlerin fazla vermesini bekliyoruz. Altın ithalatının tarihî ortalamanın altına inmesi de belirleyicilerden biri oldu” diyordu.
Doların 8.40 TL’nin altına inmesinin niçinleri bitti mi? Hayır, bir de IMF’nin pandemiyle gayrette takviye için dağıtacağı 650 milyar dolarlık kaynaktan Türkiye’nin hissesine düşecek 6.4 milyar dolar var.
Bloomberg geçen hafta IMF’nin planının duyulmasıyla birlikte riskli addedilen gelişmekte olan ülkelere (Ki ortalarında Türkiye de var) sıcak para akışının hızlandığını belirten bir haber yayınladı. Bloomberg’in grafiğine bakılırsa gelişen ülkelerin yatırım yapılabilir düzeyin altındaki tahvilleri, IMF haberinin duyulmasından bu yana, yatırım yapılabilir tahvillere bakılırsa daha düzgün getiri sağladı.
Grafik: Gelişmekte olan ülkelerin yatırım düzeyindeki tahvilleri (Mavi) ile yatırım yatırım düzeyinin altında bulunan tahvillerin (Siyah) getirisi
IMF’nin paketi sıcak para akışını niye artırdı? Zira IMF parası, bu ülkelerin rahat bir nefes almasını sağlayacak. IMF’den gelecek para yardımıyla 128 milyar dolarlık meşhur satış daha sonrasında eksiye düşmüş olan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın rezervleri yüzde 15 artacak. “Türkiye iflasın eşiğinde” algısı bir nebze olsun hafifçeleyecek.
Dolar 8.40 TL’nin altına işte bu faktörlerin tesiriyle indi. Pekala bundan daha sonra ne olur? Kısa vadede bir ölçü gevşeme olsa bile ben dolar/TL’deki sessizliğin bir fırtına öncesi sessizliği olduğunu düşünüyorum. İki niçinle:
1) Türkiye seçim sathı mailine girdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan hayli da geç olmayan bir tarihte, ekonomik büyümenin desteklenmesi, işsizliğin bir nebze olsun azaltılması için faizin düşürülmesi talimatı verecek. Ve iktidar faiz silahını çektiğinde para piyasaları karışacak.
2) Dünyada da fırtına öncesi sessizliği var. Herkes nefesini tutmuş, Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) pandemide uygulamaya koyduğu gevşek para siyasetinden ne vakit vazgeçeceğini, faizi ne vakit yükselteceğini, piyasaya para pompalamayı ne vakit azaltacağını gözlüyor. FED bunu yaptığı anda dünya piyasalarında sarsıntı yaşanacak. Bu zelzele Türkiye’yi de sallayacak…