Professional
New member
Pandemi ile gayrette en kıymetli silah aşı. Lakin aşı olmayı kabul etmeyenlerin sayısı da az değil. Artışa geçen hadiselerle ‘acaba tekrar kapanma olur mu?’ sorusu her insanın aklını meşgul ederken, aşı olmak istemeyen vatandaşları aşı olmaya ikna etmek için de yeni adımlar atılıyor.
Patronun aşı olmayan çalışanlarını işten çıkarıp çıkaramayacağına dair tartışmalar da toplumsal medyada yine alevlendi. Uzman isimler bahis hakkında Hurriyet.com.tr’ye değerli açıklamalarda bulundu.
: İlginizi Çekebilir
Avukat Selin Erkaymaz:
Kanun koyucu, patronun haklı niçinle fesih hakkını İş kanunu 25. Hususta düzenlemiştir. Bu hususa göre patronun sıhhat sebeplerine dayalı haklı fesih niçinleri mevcuttur. Patron, çalışanın tedavi edilemeyecek yahut işyerinde çalışmasının sakınca yaratacak hastalıklarında – Sıhhat Kurulunca saptanmak kaydıyla – iş mukavelesini müddetin bitimini yahut bildirim müddetini beklemeksizin fesih hakkına sahiptir.
ötürüsıyla kanun koyucu hem personele tıpkı vakitte patrona sıhhat sebeplerine bağlı olarak haklı fesih imkânı sunmuştur. Mevcut yasal düzenlemenin yanında Covid-19 salgınına karşı önleyici önlem olarak geliştirilen aşının bulunmasıyla bir arada yeni hukuksal problemler ortaya çıkmış, bireylerin aşı olmaktan imtina etmesi karşısında bir kanun boşluğu oluşmuştur.
SALGININ YARATTIĞI TEHLİKE ELBET
Bir çalışanın aşı olmaktan imtina etmesi halinde patrona iş akdini feshetmede haklı niye oluşturmayıp; sadece iş akdini geçerli niçinle fesih yetkisi tanıdığını düşünüyoruz. Zira çalışanın ve patronun sıhhat sebeplerine bağlı bu hakları yanında iş ömründe birey ve kamu sıhhatinin korunması açısından gerek Anayasa’da gerekse kanunlarda emredici yükümlülükler mevcuttur.
Covid-19 salgınının bulaşıcılığı ve tüm bireyler için yarattığı tehlike kuşkusuzdur. ötürüsıyla patron, çalışanları ve müşterileri ismine gerekli önlemleri almakla yükümlü olacaktır. Bu mevzuda; 6331 Sayılı İş Sıhhati Ve Güvenliği Kanunu, Patron İle Çalışanların bakılırsav Yetki Ve Yükümlülükleri başlığı altında düzenlendiği 4. unsurunda: “İşveren, çalışanların işle ilgili sıhhat ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede…” kararıyla patronun çalışanlarının sıhhatinin korunmasıyla ilgili yükümlülüklerini belirtmiştir.
EMEKÇİNİN İŞ HAYATINDAKİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Emekçinin iş hayatındaki yükümlülükleri açısından ele alındığında ise 6331 Sayılı İş Sıhhati Ve Güvenliği Kanunu çalışanların yükümlülüklerini 19. Madde’de düzenlemiştir. Unsura bakılırsa: ”Çalışanlar, iş sıhhati ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve patronun bu bahisteki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden yahut yaptıkları işten etkilenen başka çalışanların sıhhat ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür.”
ötürüsıyla Covid-19 önlemleri kapsamında aşı olmayan emekçi hem de iş sıhhatini da tehlikeye düşürmeme yükümlülüğünü ihlal etmiş de kabul edilebilir. Patronun iş hayatında sıhhat ve güvenliğin korunmasıyla ilgili yükümlülüğü ve bulaşıcı hastalıklara karşı önlem hedefli geçerli fesih hakkı bir ortada değerlendirildiğinde; personelin Covid-19’a karşı gerekli önlemleri almaması, ötürüsıyla öteki çalışanlar açısından tehlike oluşturması patron için geçerli fesih sebebi oluşturacak; personelin patrona karşı işe iade davası açma yolu kapanmış olacaktır. Lakin kelam konusu fesih patrona haklı niçinle fesih hakkı tanımayacağından personelin iş kontratı kapsamındaki tazminat haklarının patron tarafınca verilmesi gerekecektir.
Özetle; patron, personelin aşı olmaması sebebiyle iş akdini İş Kanunu Husus 25’e nazaran haklı niçine dayalı olarak feshedemez.
PATRON DÜRÜSTLÜK KURALINA UYGUN HAREKET ETMEK ZORUNDADIR
Patron, emekçiyi geçerli fesih hakkına ve çalışanlarını muhafaza sorumluluğuna dayanarak işten çıkarmak istiyorsa emekçi tarafınca iş ömründe yaratılan tehlikeyi ispatlamalıdır.
Bu kapsamda personelin öbür çalışanlarla, müşterilerle temas halinde olup olmadığı, iş hayatındaki konumu, iş yerinin kapasitesi ve büyüklüğü göz önünde bulundurulabilir. Çalışanın işten çıkarılması için dürüstlük kuralı temel alınmalı, somut olay çerçevesinde personelin yarattığı tehlike kesin olmalıdır.
Tüm bunlar ve gibisi sebepler destek gösterildiği takdirde; personelin Covid-19 salgınına karşı aşı olmayı reddetmesiyle öteki çalışanlar ve iş ömrü bakımından tehlike oluşturduğu sebebiyle patron tarafınca geçerli fesih hakkı doğacaktır. Geçerli fesih hakkına sahip olan patron, çalışanın tazminatlarını ve bundan doğan haklarını ödeyerek emekçiyi işten çıkarma imkânına sahip olur.
YASAL BİR DÜZENLEME BULUNMUYOR
Avukat Kerem Olcayto:
Büyük bir holdingin aşı olmayan çalışanlarıyla yollarını ayıracağını ait haberlerin duyurması ile dünyada devam eden, şirketlerin çalışanlarına aşılama mecburiliği getirmesi, aşı olmayan çalışanların işten çıkarılmasına istikametindeki uygulamalara ait tartışmalara ülkemiz de dahil olmuş oldu.
Bu durumun birinci örneklerini Amerika’da gördük. CNN aşı olmadan ofiste çalışmaya başlayan çalışanlarını işten çıkarmıştı. Google da ofise dönecek çalışanlarına aşı mecburiliği getirmişti. Ardından Netflix ve Facebook da bilhassa ofis çalışanlarına yönelik mecburî aşı sonucu aldı.
Ülkemizde bulunan holdingin aldığı bu sonucun yürürlükte olan kanun, yönetmelik ve uygulamalar açısından ne üzere sonuç ve karşılıklılarının olabileceğini değerlendircek olursak biliyorsunuz ülkemizdeki devam eden aşılama faaliyetleri gönüllülük aslı üzerinden devam ettiriliyor. Yani aşı olup olmama tasarrufu vatandaşın tercihine bırakılıyor, zarurî aşılama ile ilgili hali hazırda yasal bir düzenleme bulunmuyor.
Hatta yakın geçmişte Anayasa Mahkemesi bebek ve çocuklara mecburî uygulanan aşılara ait yapılan müracaatları değerlendirip, mecburî aşıyı Anayasa’ya ters buldu ve hak ihlali sonucu verdi.
Zarurî aşılama için mevzuatta düzenleme yapılması gerektiğini de bir daha bu ihlal sonucunda kayda geçirdi. Bu açıklamalar ve yürürlükte olan kanunlar ışığında bakıldığında sadece işçinin aşı olmayı reddettiği öne sürülen sebebine dayalı iş akdinin feshine yönelik uygulamalar hukuka karşıtlık teşkil edecektir.
EMEKÇİ VE MÜŞTERİLERİN KORUNMASI PATRONUN SORUMLULUĞU
Öteki taraftan bu durum işleyişte birtakım sıkıntıların ortaya çıkmasına niye olacaktır. Şöyle ki; patron, iş yerinde zarurî iş sıhhati ve güvenliği ile ilgili tedbirleri almakla mükelleftir. Yani emekçilerin ve müşterilerin korunması patronun sorumluluğundadır. Bu durum yasal bir zorunluluktur. Bu kapsamda patron, Covid-19’a karşı gerekli tüm tedbirleri iş yerinde alarak aşılama konusunda çalışanlara gereken imkanı sağlamalıdır.
GEÇERLİ niçinE DAYALI FESİH OLARAK YAPILIR
Bu tedbirlere karşın bir ortada çalışma ve temas niçiniyle aşı olmaktan imtina eden çalışanların niye olacağı bulaş riski ve mümkün önemli sonuçları niçiniyle aşı olmayı reddeden çalışanın iş akdi iş güvenliği öne sürülen sebebi ile patron tarafınca feshedilebilir ve bu fesih geçerli niçine dayalı fesih olarak yapılır.
Bu fesihi patron haklı fesihten farklı olarak çalışanın personellik hakkından kaynaklı kıdem, ihbar tazminatı üzere haklarını çalışana ödeyerek yapar.
Ayrıyeten çalışanın Covid-19’a yakalanması, tedavi olmayı kabul etmeyip, karantinaya uymaması, aşı olmaması, iş yerinde çalışmasında bulaş durumu sebebi ile sakıncalı bir hal oluşturduğunun tespiti ve sıhhat heyeti raporu ile kanıtlanması halinde”, patron tarafınca haklı feshe dayanılarak tazminatsız işten çıkarılabilir.
Patronun aşı olmayan çalışanlarını işten çıkarıp çıkaramayacağına dair tartışmalar da toplumsal medyada yine alevlendi. Uzman isimler bahis hakkında Hurriyet.com.tr’ye değerli açıklamalarda bulundu.
: İlginizi Çekebilir
- Otobüsler niye kaza yapıyor? Karşılık bir grafikte saklı…
- Cumhuriyet tarihinde bir ilk! Hepsini klozete atmışlar…
- Kayıp 3 kız bulunmuştu! Baba Memiş yaşananları anlattı
Avukat Selin Erkaymaz:
Kanun koyucu, patronun haklı niçinle fesih hakkını İş kanunu 25. Hususta düzenlemiştir. Bu hususa göre patronun sıhhat sebeplerine dayalı haklı fesih niçinleri mevcuttur. Patron, çalışanın tedavi edilemeyecek yahut işyerinde çalışmasının sakınca yaratacak hastalıklarında – Sıhhat Kurulunca saptanmak kaydıyla – iş mukavelesini müddetin bitimini yahut bildirim müddetini beklemeksizin fesih hakkına sahiptir.
ötürüsıyla kanun koyucu hem personele tıpkı vakitte patrona sıhhat sebeplerine bağlı olarak haklı fesih imkânı sunmuştur. Mevcut yasal düzenlemenin yanında Covid-19 salgınına karşı önleyici önlem olarak geliştirilen aşının bulunmasıyla bir arada yeni hukuksal problemler ortaya çıkmış, bireylerin aşı olmaktan imtina etmesi karşısında bir kanun boşluğu oluşmuştur.
SALGININ YARATTIĞI TEHLİKE ELBET
Bir çalışanın aşı olmaktan imtina etmesi halinde patrona iş akdini feshetmede haklı niye oluşturmayıp; sadece iş akdini geçerli niçinle fesih yetkisi tanıdığını düşünüyoruz. Zira çalışanın ve patronun sıhhat sebeplerine bağlı bu hakları yanında iş ömründe birey ve kamu sıhhatinin korunması açısından gerek Anayasa’da gerekse kanunlarda emredici yükümlülükler mevcuttur.
Covid-19 salgınının bulaşıcılığı ve tüm bireyler için yarattığı tehlike kuşkusuzdur. ötürüsıyla patron, çalışanları ve müşterileri ismine gerekli önlemleri almakla yükümlü olacaktır. Bu mevzuda; 6331 Sayılı İş Sıhhati Ve Güvenliği Kanunu, Patron İle Çalışanların bakılırsav Yetki Ve Yükümlülükleri başlığı altında düzenlendiği 4. unsurunda: “İşveren, çalışanların işle ilgili sıhhat ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede…” kararıyla patronun çalışanlarının sıhhatinin korunmasıyla ilgili yükümlülüklerini belirtmiştir.
EMEKÇİNİN İŞ HAYATINDAKİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Emekçinin iş hayatındaki yükümlülükleri açısından ele alındığında ise 6331 Sayılı İş Sıhhati Ve Güvenliği Kanunu çalışanların yükümlülüklerini 19. Madde’de düzenlemiştir. Unsura bakılırsa: ”Çalışanlar, iş sıhhati ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve patronun bu bahisteki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden yahut yaptıkları işten etkilenen başka çalışanların sıhhat ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür.”
ötürüsıyla Covid-19 önlemleri kapsamında aşı olmayan emekçi hem de iş sıhhatini da tehlikeye düşürmeme yükümlülüğünü ihlal etmiş de kabul edilebilir. Patronun iş hayatında sıhhat ve güvenliğin korunmasıyla ilgili yükümlülüğü ve bulaşıcı hastalıklara karşı önlem hedefli geçerli fesih hakkı bir ortada değerlendirildiğinde; personelin Covid-19’a karşı gerekli önlemleri almaması, ötürüsıyla öteki çalışanlar açısından tehlike oluşturması patron için geçerli fesih sebebi oluşturacak; personelin patrona karşı işe iade davası açma yolu kapanmış olacaktır. Lakin kelam konusu fesih patrona haklı niçinle fesih hakkı tanımayacağından personelin iş kontratı kapsamındaki tazminat haklarının patron tarafınca verilmesi gerekecektir.
Özetle; patron, personelin aşı olmaması sebebiyle iş akdini İş Kanunu Husus 25’e nazaran haklı niçine dayalı olarak feshedemez.
PATRON DÜRÜSTLÜK KURALINA UYGUN HAREKET ETMEK ZORUNDADIR
Patron, emekçiyi geçerli fesih hakkına ve çalışanlarını muhafaza sorumluluğuna dayanarak işten çıkarmak istiyorsa emekçi tarafınca iş ömründe yaratılan tehlikeyi ispatlamalıdır.
Bu kapsamda personelin öbür çalışanlarla, müşterilerle temas halinde olup olmadığı, iş hayatındaki konumu, iş yerinin kapasitesi ve büyüklüğü göz önünde bulundurulabilir. Çalışanın işten çıkarılması için dürüstlük kuralı temel alınmalı, somut olay çerçevesinde personelin yarattığı tehlike kesin olmalıdır.
Tüm bunlar ve gibisi sebepler destek gösterildiği takdirde; personelin Covid-19 salgınına karşı aşı olmayı reddetmesiyle öteki çalışanlar ve iş ömrü bakımından tehlike oluşturduğu sebebiyle patron tarafınca geçerli fesih hakkı doğacaktır. Geçerli fesih hakkına sahip olan patron, çalışanın tazminatlarını ve bundan doğan haklarını ödeyerek emekçiyi işten çıkarma imkânına sahip olur.
YASAL BİR DÜZENLEME BULUNMUYOR
Avukat Kerem Olcayto:
Büyük bir holdingin aşı olmayan çalışanlarıyla yollarını ayıracağını ait haberlerin duyurması ile dünyada devam eden, şirketlerin çalışanlarına aşılama mecburiliği getirmesi, aşı olmayan çalışanların işten çıkarılmasına istikametindeki uygulamalara ait tartışmalara ülkemiz de dahil olmuş oldu.
Bu durumun birinci örneklerini Amerika’da gördük. CNN aşı olmadan ofiste çalışmaya başlayan çalışanlarını işten çıkarmıştı. Google da ofise dönecek çalışanlarına aşı mecburiliği getirmişti. Ardından Netflix ve Facebook da bilhassa ofis çalışanlarına yönelik mecburî aşı sonucu aldı.
Ülkemizde bulunan holdingin aldığı bu sonucun yürürlükte olan kanun, yönetmelik ve uygulamalar açısından ne üzere sonuç ve karşılıklılarının olabileceğini değerlendircek olursak biliyorsunuz ülkemizdeki devam eden aşılama faaliyetleri gönüllülük aslı üzerinden devam ettiriliyor. Yani aşı olup olmama tasarrufu vatandaşın tercihine bırakılıyor, zarurî aşılama ile ilgili hali hazırda yasal bir düzenleme bulunmuyor.
Hatta yakın geçmişte Anayasa Mahkemesi bebek ve çocuklara mecburî uygulanan aşılara ait yapılan müracaatları değerlendirip, mecburî aşıyı Anayasa’ya ters buldu ve hak ihlali sonucu verdi.
Zarurî aşılama için mevzuatta düzenleme yapılması gerektiğini de bir daha bu ihlal sonucunda kayda geçirdi. Bu açıklamalar ve yürürlükte olan kanunlar ışığında bakıldığında sadece işçinin aşı olmayı reddettiği öne sürülen sebebine dayalı iş akdinin feshine yönelik uygulamalar hukuka karşıtlık teşkil edecektir.
EMEKÇİ VE MÜŞTERİLERİN KORUNMASI PATRONUN SORUMLULUĞU
Öteki taraftan bu durum işleyişte birtakım sıkıntıların ortaya çıkmasına niye olacaktır. Şöyle ki; patron, iş yerinde zarurî iş sıhhati ve güvenliği ile ilgili tedbirleri almakla mükelleftir. Yani emekçilerin ve müşterilerin korunması patronun sorumluluğundadır. Bu durum yasal bir zorunluluktur. Bu kapsamda patron, Covid-19’a karşı gerekli tüm tedbirleri iş yerinde alarak aşılama konusunda çalışanlara gereken imkanı sağlamalıdır.
GEÇERLİ niçinE DAYALI FESİH OLARAK YAPILIR
Bu tedbirlere karşın bir ortada çalışma ve temas niçiniyle aşı olmaktan imtina eden çalışanların niye olacağı bulaş riski ve mümkün önemli sonuçları niçiniyle aşı olmayı reddeden çalışanın iş akdi iş güvenliği öne sürülen sebebi ile patron tarafınca feshedilebilir ve bu fesih geçerli niçine dayalı fesih olarak yapılır.
Bu fesihi patron haklı fesihten farklı olarak çalışanın personellik hakkından kaynaklı kıdem, ihbar tazminatı üzere haklarını çalışana ödeyerek yapar.
Ayrıyeten çalışanın Covid-19’a yakalanması, tedavi olmayı kabul etmeyip, karantinaya uymaması, aşı olmaması, iş yerinde çalışmasında bulaş durumu sebebi ile sakıncalı bir hal oluşturduğunun tespiti ve sıhhat heyeti raporu ile kanıtlanması halinde”, patron tarafınca haklı feshe dayanılarak tazminatsız işten çıkarılabilir.