A
admin
Guest
Uzayı da Birbirine Katmak Üzereyiz: Uzaydaki Tehlike Her Geçen Gün Büyüyor!
Milletlerarası Uzay İstasyonu, bir sefer daha yörüngedeki uzay çöplerinden kaçmak için hareket yapmak zorunda kaldı. Giderek daha sık gerçekleşmesi gereken bu hareketler, Alçak Dünya Yörüngesindeki uzay çöplerinde kaynaklanan artan riski bir defa daha gözler önüne seriyor.
Roscosmos, Milletlerarası Uzay İstasyonu’nun (UUİ), tipik yörüngesine dönmedilk evvel 1994 ABD uzay fırlatmasından arta kalan bir modül uzay çöpünden kaçınmak için neredeyse üç dakika boyunca 300 metreden biraz fazla alçaldığını bildirdi.
Haber, Rus uzay ajansı Roscosmos’un lideri Dimitry Rogozin‘den geldi ve gezegeni çevreleyen, süratle büyüyen uzay çöpü bulutunu içeren bir dizi olayın son halkası olarak karşımıza çıkıyor.
Geçtiğimiz günlerde NASA, uzay enkazı kaygıları üzerine UUİ’ye bir anten sabitlemek için yapılacak bir uzay yürüyüşünü ertelemek zorunda kalmıştı ve UUİ, geçtiğimiz ay da çalışmayan bir Çin uydusunun yolundan çekilmek için hareket yapmak zorunda kalmıştı.
Ayrıyeten Rusya, geçtiğimiz ay bir uydu aksisi füze testi gerçekleştirerek hizmet dışı bırakılmış bir Rus uydusunu imha etti ve UUİ’deki astronotlar, UUİ enkaz alanını geçerken güvenlik için kendilerini kenetlenmiş Soyuz ve SpaceX Dragon Crew kapsüllerine kilitlemek zorunda kaldılar.
Son vakit içinderda uydu savar füze denemesi yapan tek ülke Rusya da değil. 2019’un başlarında Hindistan, şu anda gezegenin yörüngesinde olan enkaz alanlarına karşı bir uydu aykırısı füze testi başlatmıştı.
ABD de bu hususta ismi geçen ülkelerden biri. 2008’de başarısız bir uyduyu güvenlik niçinleriyle düşürürken, Çin de 2007’de kendi uydularından birini düşürmüştü.
Ve yeni yaşanan olayda olduğu üzere, fırlatılan araçlar ekseriyetle artlarında güçlendirici roket kesimleri, kaplamalar ve tipik olarak Dünya’ya düşerek atmosferde yanan başka enkazları bırakıyor. Lakin bu enkazlar her vakit atmosfere girip yanmıyor. Enkaz yörüngede kalabiliyor ve sonrasındasında onlarca yıl boyunca önemli bir tehdit oluşturabiliyor.
Uzay çöplüğünün niye bu kadar kaygı verici olduğunu anlamak için bilmeniz gereken tek şey ise, yörüngedeki cisimlerin ne kadar süratli hareket ettiği. NASA’nın belirttiğine göre yörüngedeki cisimler yaklaşık 28.160 km/s’ye çıkan süratlerde hareket ediyor ve oradaki uzay çöplerinin neredeyse tamamı metalden yapıldığından, her türlü çarpışma epey büyük bir tehlike oluşturuyor.
NASA
Objeler tıpkı süratlerde hareket ettiklerinde çarpışmaların nazaranli suratları büyük ölçüde azalabilir fakat UUİ ve bir klima büyüklüğündeki eski bir uydu kesiminin yaklaşık 120 km/s süratle çarpışması hala önemli hasara niye olmak için ziyadesiyle kâfi. Hatta UUİ’nin bütünlüğünü bile tehdit edebilir.
Daha küçük enkaz kesimleri bile önemli bir tehlike olabiliyor. Yörüngede bir beyzbol topu büyüklüğünde yahut daha büyük olan 23.000 civarında kesim enkaz bulunuyor ve yalnızca 320 km/s süratte hareket eden bu biçimde bir metal enkaz kesimine çarpmak bile, çarçabuk bir uzay aracı yahut uydunun üzerinde bir delik açabilir.
Daha berbatı, bu olayın bir fazlaca uydunun başına gelmiş olması. Sonuç olarak daha da fazla uzay enkazı ürüyor, birfazlaca kişinin Kessler sendromu olarak bilinen bir şeye yol açmasından korktuğu uzay enkazının basamaklı bir biçimde çoğalmasına niye oluyor.
Kessler sendromu olarak isimlendirilen bu felaket senaryosunda; uzay çöpleri o kadar denetimden çıkıyor ki, kendi başına bir ivme kazanıyor, daima artan sayıda uyduyu yok ediyor, bu da sırf dönen yüksek süratli bir enkaz bulutu oluşturarak, Alçak Dünya Yörüngesinin çalışmak için hayli tehlikeli hale geldiği noktaya kadar büyütüyor.
Bir bilye yahut daha büyük boyutta yarım milyon enkaz kesimi ve 1 mm yahut daha büyük yaklaşık 100 milyon enkaz kesiminden bahsediliyor. NASA’nın dediğine bakılırsa, sonrasındasında boya modülleri olduğu belirlenen enkaz kesimlerinin niye olduğu hasar niçiniyle birkaç uzay mekiği camının değiştirilmesi gerekti.
NASA, “Hatta, milimetre boyutundaki yörünge enkazı, alçak Dünya yörüngesinde çalışan birden fazla robotik uzay aracı için en yüksek bakılırsav sonu riskini temsil ediyor” diyor. Alçak Dünya Yörüngesi, 17.500 mil (yaklaşık 28.160 km/s) süratle hareket eden dönen bir metal şarapnel kasırgasına dönüşürse, ortasından geçmeye çalışmak imkansız hale gelir.
Alçak Dünya Yörüngesine yükselirken hızlanmanız gerekir, bu niçinle Kessler sendromu daha sonrası bir ortamda yörüngeye yerleştirmeye çalıştığınız rastgele bir cins uzay aracı yahut uydu, temel olarak bu fırlatma eforunu saatte yüzlerce hatta binlerce kilometre suratlarla seyahat eden enkaz modüllerinden oluşan kurşun yağmuru içerisinde yapmak zorunda kalacaktır.
Şayet uzaya fırlatmaya çalıştığınız araç bu süreç sırasında uzay enkazı tarafınca yok edilir ve parçalanırsa, tekrarki sefere yörüngeye öteki bir şey göndermeye çalıştığınızda uğraşmak zorunda olduğunuz daha fazla uzay enkazı ortaya çıkmış olur.
Bu felaket senaryosu gerçekleşirse, uzaya yeni bir uydu yahut araç fırlatmak, bir yağmur fırtınasında tüm yağmur damlalarından kaçarak kuru kalmaya benzeyen imkansız sayılabilecek bir gayrete dönüşecektir. Bu enkaz bulutunun sonunda Dünya’nın atmosferine düşmesini ve yanmasını beklememiz gerekecektir ve bu da onlarca ve tahminen yüzlerce yıl alabilecek bir müddetç manasına geliyor.
Eski NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, geçtiğimiz Perşembe günü Financial Times’da, gelecekte insanlık için alanı inançlı tutmak için düzenlemeye muhtaçlık olduğunu yazdı: “Taraf değiştirmezsek, dünyadaki hayatlarımızı güzelleştirmek için uzayın fırsatlarına erişim jenerasyonlar uzunluğu kapanabilir.“
Milletlerarası Uzay İstasyonu, bir sefer daha yörüngedeki uzay çöplerinden kaçmak için hareket yapmak zorunda kaldı. Giderek daha sık gerçekleşmesi gereken bu hareketler, Alçak Dünya Yörüngesindeki uzay çöplerinde kaynaklanan artan riski bir defa daha gözler önüne seriyor.
Roscosmos, Milletlerarası Uzay İstasyonu’nun (UUİ), tipik yörüngesine dönmedilk evvel 1994 ABD uzay fırlatmasından arta kalan bir modül uzay çöpünden kaçınmak için neredeyse üç dakika boyunca 300 metreden biraz fazla alçaldığını bildirdi.
Haber, Rus uzay ajansı Roscosmos’un lideri Dimitry Rogozin‘den geldi ve gezegeni çevreleyen, süratle büyüyen uzay çöpü bulutunu içeren bir dizi olayın son halkası olarak karşımıza çıkıyor.
Geçtiğimiz günlerde NASA, uzay enkazı kaygıları üzerine UUİ’ye bir anten sabitlemek için yapılacak bir uzay yürüyüşünü ertelemek zorunda kalmıştı ve UUİ, geçtiğimiz ay da çalışmayan bir Çin uydusunun yolundan çekilmek için hareket yapmak zorunda kalmıştı.
Ayrıyeten Rusya, geçtiğimiz ay bir uydu aksisi füze testi gerçekleştirerek hizmet dışı bırakılmış bir Rus uydusunu imha etti ve UUİ’deki astronotlar, UUİ enkaz alanını geçerken güvenlik için kendilerini kenetlenmiş Soyuz ve SpaceX Dragon Crew kapsüllerine kilitlemek zorunda kaldılar.
Son vakit içinderda uydu savar füze denemesi yapan tek ülke Rusya da değil. 2019’un başlarında Hindistan, şu anda gezegenin yörüngesinde olan enkaz alanlarına karşı bir uydu aykırısı füze testi başlatmıştı.
ABD de bu hususta ismi geçen ülkelerden biri. 2008’de başarısız bir uyduyu güvenlik niçinleriyle düşürürken, Çin de 2007’de kendi uydularından birini düşürmüştü.
Ve yeni yaşanan olayda olduğu üzere, fırlatılan araçlar ekseriyetle artlarında güçlendirici roket kesimleri, kaplamalar ve tipik olarak Dünya’ya düşerek atmosferde yanan başka enkazları bırakıyor. Lakin bu enkazlar her vakit atmosfere girip yanmıyor. Enkaz yörüngede kalabiliyor ve sonrasındasında onlarca yıl boyunca önemli bir tehdit oluşturabiliyor.
Uzay çöplüğünün niye bu kadar kaygı verici olduğunu anlamak için bilmeniz gereken tek şey ise, yörüngedeki cisimlerin ne kadar süratli hareket ettiği. NASA’nın belirttiğine göre yörüngedeki cisimler yaklaşık 28.160 km/s’ye çıkan süratlerde hareket ediyor ve oradaki uzay çöplerinin neredeyse tamamı metalden yapıldığından, her türlü çarpışma epey büyük bir tehlike oluşturuyor.
NASA
Objeler tıpkı süratlerde hareket ettiklerinde çarpışmaların nazaranli suratları büyük ölçüde azalabilir fakat UUİ ve bir klima büyüklüğündeki eski bir uydu kesiminin yaklaşık 120 km/s süratle çarpışması hala önemli hasara niye olmak için ziyadesiyle kâfi. Hatta UUİ’nin bütünlüğünü bile tehdit edebilir.
Daha küçük enkaz kesimleri bile önemli bir tehlike olabiliyor. Yörüngede bir beyzbol topu büyüklüğünde yahut daha büyük olan 23.000 civarında kesim enkaz bulunuyor ve yalnızca 320 km/s süratte hareket eden bu biçimde bir metal enkaz kesimine çarpmak bile, çarçabuk bir uzay aracı yahut uydunun üzerinde bir delik açabilir.
Daha berbatı, bu olayın bir fazlaca uydunun başına gelmiş olması. Sonuç olarak daha da fazla uzay enkazı ürüyor, birfazlaca kişinin Kessler sendromu olarak bilinen bir şeye yol açmasından korktuğu uzay enkazının basamaklı bir biçimde çoğalmasına niye oluyor.
Kessler sendromu olarak isimlendirilen bu felaket senaryosunda; uzay çöpleri o kadar denetimden çıkıyor ki, kendi başına bir ivme kazanıyor, daima artan sayıda uyduyu yok ediyor, bu da sırf dönen yüksek süratli bir enkaz bulutu oluşturarak, Alçak Dünya Yörüngesinin çalışmak için hayli tehlikeli hale geldiği noktaya kadar büyütüyor.
Bir bilye yahut daha büyük boyutta yarım milyon enkaz kesimi ve 1 mm yahut daha büyük yaklaşık 100 milyon enkaz kesiminden bahsediliyor. NASA’nın dediğine bakılırsa, sonrasındasında boya modülleri olduğu belirlenen enkaz kesimlerinin niye olduğu hasar niçiniyle birkaç uzay mekiği camının değiştirilmesi gerekti.
NASA, “Hatta, milimetre boyutundaki yörünge enkazı, alçak Dünya yörüngesinde çalışan birden fazla robotik uzay aracı için en yüksek bakılırsav sonu riskini temsil ediyor” diyor. Alçak Dünya Yörüngesi, 17.500 mil (yaklaşık 28.160 km/s) süratle hareket eden dönen bir metal şarapnel kasırgasına dönüşürse, ortasından geçmeye çalışmak imkansız hale gelir.
Alçak Dünya Yörüngesine yükselirken hızlanmanız gerekir, bu niçinle Kessler sendromu daha sonrası bir ortamda yörüngeye yerleştirmeye çalıştığınız rastgele bir cins uzay aracı yahut uydu, temel olarak bu fırlatma eforunu saatte yüzlerce hatta binlerce kilometre suratlarla seyahat eden enkaz modüllerinden oluşan kurşun yağmuru içerisinde yapmak zorunda kalacaktır.
Şayet uzaya fırlatmaya çalıştığınız araç bu süreç sırasında uzay enkazı tarafınca yok edilir ve parçalanırsa, tekrarki sefere yörüngeye öteki bir şey göndermeye çalıştığınızda uğraşmak zorunda olduğunuz daha fazla uzay enkazı ortaya çıkmış olur.
Bu felaket senaryosu gerçekleşirse, uzaya yeni bir uydu yahut araç fırlatmak, bir yağmur fırtınasında tüm yağmur damlalarından kaçarak kuru kalmaya benzeyen imkansız sayılabilecek bir gayrete dönüşecektir. Bu enkaz bulutunun sonunda Dünya’nın atmosferine düşmesini ve yanmasını beklememiz gerekecektir ve bu da onlarca ve tahminen yüzlerce yıl alabilecek bir müddetç manasına geliyor.
Eski NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, geçtiğimiz Perşembe günü Financial Times’da, gelecekte insanlık için alanı inançlı tutmak için düzenlemeye muhtaçlık olduğunu yazdı: “Taraf değiştirmezsek, dünyadaki hayatlarımızı güzelleştirmek için uzayın fırsatlarına erişim jenerasyonlar uzunluğu kapanabilir.“