Trafikte motokurye savaşı: Vaktinde götürmezsen kazanamazsın

Samuag

New member
İstanbul’da son vakit içinderda en epey konuşulan problemlerin başında taksi sorunu gelse de, trafikte karşılaşılan bir başka kıymetli sorun ise motokuryelerin artan kural ihlalleri.

Sabahın birinci saatlerinden gece yarısına kadar konut ve iş yerlerine sipariş yetiştirmeye çalışan motokuryeler, trafik kurallarını hiçe sayarken, her gün onlarca kazaya da davetiye çıkarıyorlar.

Pandemide sayıları güzelce artan motokuryelerin birçoğu sipariş yetiştirmek için kaldırım ve yaya yollarını da işgal etmeye başladı. Bu durumun en büyük sebebi de “esnaf kurye” ismi verilen sistemden kaynaklanıyor.

Motokuryelerin hayli az bir kısmı şirketlerde sigortalı olarak çalışıyor. Esnaf motokurye sisteminde ise kurye hizmet vereceği şirket ile karşılıklı anlaşılıp iş kontratı imzalıyor. Lakin e-ticaret yahut yeme, içme kesiminde hizmet veren kuryeler için bonus sistemi geçerli. Bir kurye ne kadar epeyce paket taşırsa, o kadar hayli kazanıyor. Daha hayli paket taşımak, daha fazlaca kural ihlali manasına geliyor.

‘ESNAF KURYE’ MODELİ

Milliyet gazetesinden Mert İnan’ın haberine bakılırsa bordrolu eleman çalıştırmak istemeyen kimi firmalar ise taşeron şirketlerle anlaşıyor. Taşeron şirketle kurye içinde iş kontratı yapılıyor ve kurye kendi sigorta primini ödeyerek şahıs şirketi kurmuş oluyor. Bu sistemde kurye, kendi stopaj ve vergisini öderken tüm masrafları da üstlenmiş oluyor. Şahsi firma kuran birtakım kuryeler ise sekiz, on bireyden oluşan bir filo kurup taşeronun taşeronluğunu yaparak hizmet veriyor.

Fakat bu kaotik durumdan en hayli şoförler muzdarip. Trafik kurallarının hiçe sayılmasına niye olan esnaf kurye modeli niçiniyle biroldukça kaza yaşanabiliyor.

Esnaf kurye ismi verilen sistemde, sipariş sayısı kadar prim alan kuryeler vakit içinde yarışırken, trafik keşmekeşine niye oluyorlar.



İSTANBUL’DA 50 BİNDen çok MOTORLU KURYE VAR

Madalyonun başka yüzünde ise adeta dram yaşanların durumu birinci ağızdan dinlerken, İstanbul Motosikletli Kuryeler Derneği Lideri Murat Tomris, megakentte en az 50 binden çok motosikletli kurye olduğunu belirterek, şunları söylemiş oldu:

“Bu arkadaşlarımız yüklü yemek ve e-ticaret dalında hizmet veriyor. E-ticaret şirketleri ile konuta yemek ve besin servisi yapan şirketler artan talep karşısında önüne gelen herkesi işe almaya başladılar. 50 cc ile kaskı olan herkes sipariş taşımaya başladı. Lakin bu şahısların birçoğu ne kask takar, ne hakikat ekipman kullanır. Birçoğu kaldırımdan giderken, birçoğu da şerit başta olmak üzere her ihlale imza atar. Lakin bir de sorunun öbür boyutu var.

Trafikte kuralları hiçe sayan beşerler kesim başı, prim yöntemi çalıştırılıyor. esasen sorun da primle çalıştırılan motokuryelerde görülüyor. Paket yetiştirme müddeti 30-40 dakika ile hudutlu tutuluyor ve lakin bu süreyi geçmeyenler bonus kazanıyorlar. Şirketler sorumluluk almamak için esnaf kurye dediğimiz modele geçti. Kuryeler Bağkurlu olup kendileri aşikâr bir prim karşılığında hizmet veren esnaf durumundalar. Esnaf kuryeler günde 12 ile 15 saat çalışıyorlar. Yağmur, kar demeden çalışan bu beşerler aslında birer çağdaş köle haline getirildi. Aylık ortalama 10-12 bin lira kazansalar da tüm masrafları kendilerine ilişkin olan bu bireylerin önemli eğitim ve kontrollerden geçmesi gerekiyor.”

“ZAMANINDA GÖTÜRMEZSEN KAZANAMAZSIN”

Motosikletli Kuryeler Derneği Mustafa Özdemir ise şunları söylemiş oldu:

“Eskiden firmalar içinde evrak getirip gdolayırken, artık 17 yaşından büyük binlerce insan paket servis taşıyor. Esnaf kurye modeli insanları vakit içinde yarışa mecbur bıraktığı üzere kural ihlallerine davetiye çıkartıyor. Motor süren biroldukca bilinçsiz genç var. 12-15 saat içinde çalıştırılan insanlara ‘Zamanında götürmezsin kazanamazsın’ söylemiş olduğinizde canlarını hiçe sayıyorlar.

İşin özü kurye ne kadar paket taşırsa o kadar para kazanıyor. Ekipman ve eğitim eksikliğinin yanı sıra kontroller de yetersiz. Maaşlı şirket işçisi olarak çalışanlar 4-5 bin lira, esnaf kuryeler ise 10-12 bin lira kazanırlar ancak tüm masrafları kendilerine aittir. Aslında masrafları çıktığınızda ellerine kalan 5-6 bin liradır. Üstelik 13-14 saat çalışmanın karşılığıdır bu sayı. Eski sistem olsa, trafik kusur ve kazalarından kuryelerin bağlı olduğu şirkette sorumlu olacaktı lakin şu an tüm sorumluluk kuryelerde.”