Tedarik sorunu en epeyce Türkiye’yi etkiliyor: Yeni dönem mamüllerine yüzde 70 artırımı gelecek?

Professional

New member
Pandemi devrinde Türk şirketleri için tedarik zincirinin değerli halkalarından olan Çin, Batı Avrupa ve Kuzey Amerika’da üretimi önemli oranda etkiledi, üretim ağlarında sakinliğe yol açtı. Çip ve hammadde ticaretinde global bir sorun yaşanırken pek hayli fabrika üretimini durdurdu yada askıya aldı.

Üreticiler ya artırım gelecek beklentisi ile eserleri piyasaya sürmüyor ya da hammaddeye artırım gelecek beklentisiyle elindeki eseri fahiş fiyata satıyor.

DW’de yer alan habere bakılırsa; tedarik krizinin yaşanmasına ramak kaldığını söyleyen Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Lideri Sinan Öncel, ”Yüksek kapasite ile üretim yapan firmaların üretim bantlarını durdurmamak için hammadde stoğu yapması büyük sorunlar oluşturuyor” dedi.


Türkiye, üretiminin büyük kısmında kullandığı hammaddeleri ithal ediyor. Hem milletlerarası piyasadaki fiyat artışları tıpkı vakitte Türk Lirası’ndaki süratli paha kaybı bu hususta üreticiyi pek yıpratıyor.

ÇİZİLEN TABLO YANLIŞ

Konut ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Lideri Talha Özger ise son bir yılda çelik, alüminyum, plastik ve demir üzere hammaddelerdeki fiyatların üçe katlandığını ve kurda yaşanan her dalgalanmada önemli zorluklarla karşılaştıklarını belirtiyor. Özger’e bakılırsa kurdaki artış ne ihracatçıya ne de iç pazarda satış yapan üreticiye yarıyor. Bu mevzuda çizilen tablonun yanlış olduğunu vurgulayan Özger, “Eğer Türkiye’de üretilmeyen hammaddelerde vergi indirimi yapılmazsa önümüzdeki günler daha da külfetli geçebilir” dedi.


DAİMA FİYAT ARTACAK BEKLENTİSİ VAR

TOBB (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği) Otomotiv Tedarik Sanayi Meclis Lideri Alper Kanca da piyasada yaşanan tedarik sorununun temelinde global tesirlerin yattığını fakat Türkiye iktisadında yaşanan dalgalanmaların bu tesirin katlanmasına niye olduğunu söylüyor.

Global iktisatta konteyner, çip, magnezyum, çelik ve plastik temininin pek zorlaştığını belirten Kanca, “Para ünitemizdeki dalgalanma bu tedarik sıkıntısını farklı bir boyuta taşıyor.

2001’deki kriz ortamının bir gibisi yaşanıyor. Beşerler elindeki eseri satmak istemiyor. Zira bugün sattığı fiyattan yerine yeni eser koyamayacağından korkuyor.
10 liraya satılacak eser daima fiyatlar artacak beklentisi ile elde tutuluyor. Tahminen 12 liraya satarım beklentisi var. Bu birlikteinde stokçuluğu da getiriyor. Bugün bir hammaddeyi istediğiniz tarihte alabilmeniz pek mümkün değil. Ayrıyeten para siyasetinde belirsizlik de bunu tetikliyor. Yani kimse liranın dolar karşısındaki konumun ne olacağını anlamış değil. Güya özgür bırakılmış üzere. Bu da davranışları etkiliyor” sözlerini kullanıyor.


YAPAY BİR ENFLASYON OLUŞUYOR

Oluşan belirsizlik ortamı niçiniyle üreticilerin fiyatlama planlamasının bozulması da gerçek fiyat artışlarının üstüne yapay artışların da yapılmasına niye oluyor.

BMD Lideri Sinan Öncel, “Kimse meblağların nereye gideceğinden emin değil. Bugün 10 dolardan hammadde aldığında kimse bunu satmak istemiyor. Yarın 12 dolara alabilirim diye bugün sattığı esere bile artırım yapıyor. bu biçimdece bir yapay enflasyon oluşuyor” sözlerini kullanıyor.

ENDİŞE ALIŞVERİŞİ YAPILIYOR

Öncel’e nazaran beşerler daima fiyatların artacağı tasası ile bu süreçte alışverişlerini arttırdı. Alışverişlerde önemli bir ivme gördüklerini belirten Öncel, şunları söylüyor: “Eskiden beşerler yüksek enflasyon periyotlarında her eserin fiyatının artacağından korktuğu için bilhassa teknolojik eserleri almaya çalışırdı. Artık misal bir davranışı görüyoruz. İmkanı olanlar genel olarak her eserin fiyatının daima artacağını düşünerek alışverişe koşuyor. Yarın alamamaktan korkuyor. Tabi buna bir de turist alışverişlerini eklemek gerek. Geçen ay 100 doları olan turist bu Türkiye’den çok daha fazla eser satın alabilir. Biz mağazalarımızda bu hareketi görüyoruz. Yakında Bankalararası Kart Merkezi (BKM) bilgileri belirtildiğında bunu istatistiklerde de goreceğiz.”


YENİ DÖNEM ESERLERİ YÜZDE 70 ARTIRIMLI

Şimdiye kadar piyasada satılan mamüllerin altı ay evvelki fiyatlama ile raflarda olduğunu belirten Öncel, “Yeni dönem eserleri en az yüzde 70 artırımla satılacak. Maliyetlerdeki artış bu biçimde devam ederse mağazalar kapanmak zorunda kalır. 100 liraya sattığımız eserin yerine yenisini koymak için en az 160 lira gerekiyor” dedi.

Öncel’in altını çizdiği başka husus ise sermayelerdeki erime. Öncel, “Kendi üreticilerimizle konuştuğumuzda bunu daha düzgün anlıyoruz. Bu yıl Gaziantep’teki bir üreticimiz yalnızca dolardaki artış yüzünden yüzde 20 küçülmek zorunda olduğunu belirtti. Zira beşerler artık daha az hammadde alabiliyor. Bu da sermayelerin erimesine niye oluyor” diye konuştu.