Merkez’in revize atılımını Veysel Ulusoy ve Mustafa Sönmez Karar’a yorumladı: 25 milyar dolar daha buhar oldu

Professional

New member
HAVA ASAL

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası revize edilmiş birinci kısa vadeli dış borç istatistiklerini yayımladı. Yayımlanan datalara bakılırsa Haziran sonu itibariyle Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stoku bundan evvelki aya göre düşüş kaydetti ve 121,7 milyar dolara indi. Yapılan revizyonla gerçek kesimin net döviz açığı ise 37 milyar dolar azaldı. Sayılardaki bu azalmanın manasını ve Merkezin atağının nelere niye olacağını Yeditepe Üniversitesi öğretim bakılırsavlisi Prof. Dr. Veysel Ulusoy ve Ekonomist Mustafa Sönmez Karar’a kıymetlendirdi.


KARAR: Merkez Bankası’nın bu gün deklare ettiğı kısa vadeli dış borçlarda birinci revize bilgi setini nasıl okumalıyız? Yeni sayıların iktisada getirisi ve a gdolayısü ne olur? Merkez’in revize atılımının alt metnini nasıl okumalıyız?

Prof. Dr. Veysel Ulusoy

BU KÜÇÜK BİR ALGI OPERASYONU

Yeditepe Üniversitesi öğretim vazifelisi Prof. Dr. Veysel Ulusoy:
Merkez Bankası borçların tarifinde, kapsamında ve müddetinde revizyona gitti. ötürüsı ile fiili olarak hanemizdeki kısa vadeli borçları yaklaşık 23 milyar dolar indirdiler. Uzun vadeli borçları ise indiremezler. Uzun vadeli 450 milyar dolar kadar bir borcumuz var. Merkez Bankası kısa vadeli borçları çevirme kapasitesinin olduğu algısını yaratmak için bu biçimde bir şeye gitti. Bunlar iktisatta yeri olmayan yaklaşımlar. Küçük istatistik tariflerle 23 milyar dolarlık borcu silmiş olduk. Bu epeyce küçük bir algı operasyonu.


PARADAN BİR SIFIR ATMAYA BENZİYOR

Bilhassa özel kesime ‘telaşa kapılmayın 144 milyar dolar borcumuz vardı lakin 121 milyar dolara düşürdük’ iletisi verilmek isteniyor. Aslında borcun ölçüsünde ve müddetinde bir değişiklik yok. Bu ‘paradan bir sıfır attık, artık bin liralık banknotumuz yok 1 liralık demir paramız var’ diye sevinmeye benziyor.

Bu yapılan gerçek bazda değişmeyen nominal bazda yapılan bir ekonomik şovdur. Sayılar değişti lakin borçlarımız tıpkı. Kısa vadeli dış borç revizyonunun yabancı yatırımcının getirdiği ve ya getireceği bedele bir tesiri olmaz. Zira yabancı sermaye fiili olarak kısa, orta ve uzun vadede hasılatına bakar.


MERKEZ’İN SİNYALİ ALICIYA ULAŞMAZ

Burada dış piyasalara Türkiye’nin kısa vadede borçları şu kadar azaldı, ötürüsı ile maliyet tahlilini tekrar gözden geçirin sinyali verilmekte. Lakin bu sinyal alıcıya ulaşmaz zira hacim olarak fazlaca az, küçük ve etkisiz bir sinyal.
Bu tıp oynamaların maliyet tahliline yansıdığı hiçbir vakit görülmedi. Bu rakamsal oynama inancı negatif etkileyeceği için uzun periyotta olumsuz bir tutumda ortaya koyabilir.

Mustafa Sönmez

25 MİLYAR DOLARLIK BORÇ İZAFÎ OLARAK BUHAR OLDU


Ekonomist Mustafa Sönmez:
Merkez Bankası bu işin metodolojisi ile ilgili bir düzenlemeye gitti. TCMB kimi kalemleri kısa vadeli borç olmaktan çıkarınca kısa vadeli borç ölçüsü azaldı lakin uzun vadedeki borçlarımız motamot duruyor. Geçen ay 189 milyar dolar olarak açıklanan kısa vadeli borçlar 164 milyar dolara düşürüldü. 25 milyar dolarlık kısım görünürde buhar oldu. 164 milyar dolar borç biraz daha vahameti kapatıyor. Yabancılar bir ülkenin risk durumunu ölçerken Merkez Bankası’nın rezervlerini göz önünde bulunduruyor. Borç ölçüsünü 189 milyar dolardan 164 milyar dolara çekerek bir nebze makyaj yapılıyor.


DURUMUN VAHAMETİNİ KAPAMAK İÇİN MAKYAJ YAPILIYOR

Türkiye’nin 2020 sonunda 450 milyar dolar olan borcu 2021 yılının birinci çeyreğinde 435 milyar dolar civarında borcu var üzere görülüyor. Bu borç eksilmiyor. Yalnızca kısa vadedeki dış borç eksik görünüyor. Yani yabancılara bir risk makyajı yapılıyor. Tabi ki bu işin muhatapları bu makyaj oyununu anlar. Bu makyaja karşın durum vahimdir.


MERKEZİN REZERVLERİNİN BİR KISMININ SWAP OLDUĞU BİLİNİYOR

Türkiye’nin yıl sonuna kadar temin etmesi gereken dış borç 164 milyar dolar artı 25 milyar dolar cari açıkla bir arada yaklaşık 190 milyar dolara yakın bir dış kaynak bulmak zorundasınız. Türkiye’nin temin etmesi gerek dış borç ve elindeki rezervin durumu ortada. Rezervlerin bir kısmının da swap olduğunu da yabancılar biliyorlar. Türkiye riskli ve kırılgan bir ülke olmaya devam ediyor. Türkiye dış borç istediği vakit kırılgan ve inançlı olmadığı için bir de sigorta primi ödemesi yapak zorunda kalıyor.