A
admin
Guest
Mars Yüzeyindeki Yarıkların yıllardır Çözülemeyen Gizemi Çözüldü!
Mars yüzeyindeki derin yarıklar uzun vakittir gezegenin en büyüleyici gizemlerinden bir tanesiydi, lakin artık bir araştırma takımı, bilim insanlarını onlarca yıldır şaşırtan derin ırmak vadilerine neyin sebep olduğunu tespit etmiş olabilir.
Dünya’da ırmak erozyonu, tipik olarak yüzseneler, hatta milyonlarca yıl boyunca gerçekleşen ve yüzeydeki toprağı yavaş yavaş sıyıran kademeli bir müddetç; lakin Mars’ta daha feci bir müddetç hayli daha yaygın bir biçimde gerçekleşmiş üzere görünüyor. Mars’ı inceleyen gezegen bilimciler, Mars yüzeyindeki çeşitli kraterlerin birçoklarının yaklaşık 3.5 milyar ila 3 milyar yıl evvel suyla dolu olduğunu ve kimi vakit, tıpkı burada, Dünya’da olduğu üzere, bu göllerin, kraterin kenarından taştığını uzun vakittir biliyorlardı.
Bu cins taşmalar Dünya’da gerçekleştiğinde felaket seviyesinde su baskınlarına niye oluyor. Kraterin kenarlarından taşan su, kenarları süratle eritiyor ve sonların çökmesine ve ani baskınların gerçekleşmesine yol açabiliyor. Su basıncının da kraterin duvarlarını çökertme ihtimali bulunuyor.
Dünya’da jeolojik süreçler vakit içinde kraterlerin birçoklarını aşındırdı ve hayli az kraterin kalmasına niye oldu. Günümüzde gördüğümüz krater gibisi göllerin birçok aslında sönmüş volkanların kalderaları. Öte yandan Mars, fazlaca krater dolu bir yer ve kraterlerinden kimileri milyarlarca yıllık.
Artık, Austin’deki (UT) Texas Üniversitesi’ndeki bir araştırma grubu tarafınca gerçekleştirilen ve Nature mecmuasında 29 Eylül’de yayınlanan yeni bir çalışma, bu kraterlerin Mars’ın yüzeyinin niye ırmaklarla yarılmış üzere göründüğünün anahtarını tutabileceğini savunuyor.
Araştırmacılar, geçmişte çöktüğü bilinen 250’den çok krateri inceleyerek, bu çökmelerden kaynaklanan süratli, çok şiddetli selin, Mars’taki en dramatik ırmak vadileri ve kanyonlarının birçoklarını oymuş olabileceğini keşfettiler. Çalışmada tespit edilen yarılma olaylarının, Superior Gölü ve Ontario Gölü’nü dolduracak kadar Mars tortusu oluşturup taşıyacak kadar kuvvetli olduğu tespit edildi. Bilim insanları, “krater göllerinin boyutları büyük ölçüde değişiyordu. Lakin kimileri Dünya’daki küçük denizler, mesela Hazar Denizi kadar büyüktü” diyor.
Araştırmacılar, mevcut bir Mars vadileri kataloğunu kullanarak ve bir kraterin kenarında başlayanları tanımlayarak, bu göl taşkınlarının eseri olanları ve daha tipik ve daha kademeli süreçlerle üretilenleri birbirlerinden ayırabildiler. Krater çökmelerinin Mars’taki vadilerin yalnızca %3’üne denk geldiği düşünülüyordu. Uydulardan yapılan müşahedeler ise bu oranın %25 olduğunu gösterdi.
Mars yüzeyindeki derin yarıklar uzun vakittir gezegenin en büyüleyici gizemlerinden bir tanesiydi, lakin artık bir araştırma takımı, bilim insanlarını onlarca yıldır şaşırtan derin ırmak vadilerine neyin sebep olduğunu tespit etmiş olabilir.
Dünya’da ırmak erozyonu, tipik olarak yüzseneler, hatta milyonlarca yıl boyunca gerçekleşen ve yüzeydeki toprağı yavaş yavaş sıyıran kademeli bir müddetç; lakin Mars’ta daha feci bir müddetç hayli daha yaygın bir biçimde gerçekleşmiş üzere görünüyor. Mars’ı inceleyen gezegen bilimciler, Mars yüzeyindeki çeşitli kraterlerin birçoklarının yaklaşık 3.5 milyar ila 3 milyar yıl evvel suyla dolu olduğunu ve kimi vakit, tıpkı burada, Dünya’da olduğu üzere, bu göllerin, kraterin kenarından taştığını uzun vakittir biliyorlardı.
Bu cins taşmalar Dünya’da gerçekleştiğinde felaket seviyesinde su baskınlarına niye oluyor. Kraterin kenarlarından taşan su, kenarları süratle eritiyor ve sonların çökmesine ve ani baskınların gerçekleşmesine yol açabiliyor. Su basıncının da kraterin duvarlarını çökertme ihtimali bulunuyor.
Dünya’da jeolojik süreçler vakit içinde kraterlerin birçoklarını aşındırdı ve hayli az kraterin kalmasına niye oldu. Günümüzde gördüğümüz krater gibisi göllerin birçok aslında sönmüş volkanların kalderaları. Öte yandan Mars, fazlaca krater dolu bir yer ve kraterlerinden kimileri milyarlarca yıllık.
Artık, Austin’deki (UT) Texas Üniversitesi’ndeki bir araştırma grubu tarafınca gerçekleştirilen ve Nature mecmuasında 29 Eylül’de yayınlanan yeni bir çalışma, bu kraterlerin Mars’ın yüzeyinin niye ırmaklarla yarılmış üzere göründüğünün anahtarını tutabileceğini savunuyor.
Araştırmacılar, geçmişte çöktüğü bilinen 250’den çok krateri inceleyerek, bu çökmelerden kaynaklanan süratli, çok şiddetli selin, Mars’taki en dramatik ırmak vadileri ve kanyonlarının birçoklarını oymuş olabileceğini keşfettiler. Çalışmada tespit edilen yarılma olaylarının, Superior Gölü ve Ontario Gölü’nü dolduracak kadar Mars tortusu oluşturup taşıyacak kadar kuvvetli olduğu tespit edildi. Bilim insanları, “krater göllerinin boyutları büyük ölçüde değişiyordu. Lakin kimileri Dünya’daki küçük denizler, mesela Hazar Denizi kadar büyüktü” diyor.
Araştırmacılar, mevcut bir Mars vadileri kataloğunu kullanarak ve bir kraterin kenarında başlayanları tanımlayarak, bu göl taşkınlarının eseri olanları ve daha tipik ve daha kademeli süreçlerle üretilenleri birbirlerinden ayırabildiler. Krater çökmelerinin Mars’taki vadilerin yalnızca %3’üne denk geldiği düşünülüyordu. Uydulardan yapılan müşahedeler ise bu oranın %25 olduğunu gösterdi.