Professional
New member
1980’li senelerda mesken sahibi olmak için başvurulan kooperatif modeli, o periyot yaşanan meseleler niçiniyle hafızalarda olumsuz yer etti. daha sonrasında yap-sat modelinin yaygınlaşması ile kooperatiflere ilgi azaldı. Bugünlerde ise bu model bir daha tanınan hale gelmiş durumda. Arsa fiyatlarının yükselmesi ve artan inşaat maliyetleri ile konut fiyatları ulaşılabilir olmaktan uzaklaşınca yapı kooperatifleri sayısı artış gösterdi.
İNŞAAT BİRİNCİ SIRADA
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bilgilerine bakılırsa, bu yılın mayıs ayında 62 kooperatif kuruldu. Mayısta kurulan kooperatiflerin faaliyet alanlarına bakıldığında, inşaat alanındakiler başı çekti. Bu ayda kelam konusu alanda 26 kooperatif kuruldu. Yılın 5 aylık devrine bakıldığında ise ülke genelinde 603 kooperatif kuruldu. Kelam konusu süreçte birinci sırayı 232 kooperatifle konut yapı dalı aldı.
ASTRONOMİK BOYUTA GELDİ
Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Avukat Ali Güvenç Kiraz, ülke genelinde 2006 daha sonrasında kıymetli ölçüde toplu konut projesi yapıldığını, 2012 yılında çıkarılan Kentsel Dönüşüm Yasası ile de 2018 başlarına kadar gayrimenkul kesiminin önemli bir ivme gösterdiğini söylemiş oldu.
BİRİNCİ MODEL KOOPERATİF
2020 yılı ve daha sonrasında önemli biçimde iki modelin güçlendiğini belirten Kiraz şunları söylemiş oldu: “İlk model yapı kooperatifi kurmak. Maalesef berbat anıları da epey biriktirmiş ‘kooperatifzede’ teriminin da oluşmasına yol açan bu modelin 2020 daha sonrası süratle bir daha geliştiğine şahit oluyoruz. Yapı kooperatifi kurmak epeyce çok kolay. 7 kişi bir ortaya gelerek bu kooperatifi kurabiliyor. Kooperatif modeli ile inşaatın yükleniciye bedel karşılığı yaptırılması ve daha sonrasında ‘zede’ olmadan tapu sahibi olunması mümkün.”
ORTAK ARSA ALIMI
Avukat Kiraz’ın bahsetmiş olduğu ikinci model ise birlikte arsa satın alınması. Bu model ile kooperatif üzere hukuksal kişiliği olan bir yapı kurmadan ve o sisteme hiç girmeden beşerler bir ortaya gelerek bir taşınmazı müşterek mülkiyete tabi olarak satın alıyor, toplu olarak bir daha inşaat imali ve mülk edinme süreci işletilebiliyor. Ortak arsa alımında yeni devirde risklerin de bertaraf edildiğini söyleyen Kiraz, “Söz gelimi 20 kişi bir ortaya geldik ve 20 dönüm arsa aldık. Teknik bir uzman kroki çiziyor ve her kişinin yeri tapuya tescil ediliyor. Burada ‘amaca özgüleme sözleşmesi’ yapıldığı için alıcı için riskler ortadan kalkıyor. Özel parselizasyon yapılıyor, hissedarlardan birisi çıkıp paydaşlığın giderilmesi davası açamıyor. her insanın yeri belirli, kimse kimsenin alanına müdahale edemiyor ve dileyen ortaklardan biri hissesini 3. bireylere de satabiliyor” sözlerini kullandı. Kiraz, bu modelin gayrimenkul geliştiren firmalarca da kullanılmaya başlandığını, vatandaşa tapulu arsa satışı yapıldığını ekledi.
BUNLARA DİKKAT EDİN
Avukat Ali Güvenç Kiraz, yapı kooperatiflerinde mağdur olunmaması için şunlara dikkat edilmesi gerektiğini söylemiş oldu:
”Kooperatif idaresine isimli ve ticari sicili âlâ şahıslar seçilmeli. k İdare kesinlikle her etapta denetlenmeli. Bu niçinle üyeler kendi ortalarından denetçiler oluşturmalı.
İç kontrol haricinde bir dış kontrol de sağlamakta yarar var. Dışardan bir hukukçu ve bir inşaat mühendisi ile çalışmak süreci garantiye almanızı sağlar.
Firmanın teknik ve mali yeterliliği denetim edilmeli ve teminat istenmeli.
Geçmişte kooperatiflerde 1-2 üyenin vaktinde ödeme yapmaması tüm süreci kilitliyordu. Birebir problemlerin olmaması için kontratlar gerçek hazırlanmalı.”
İNŞAAT BİRİNCİ SIRADA
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bilgilerine bakılırsa, bu yılın mayıs ayında 62 kooperatif kuruldu. Mayısta kurulan kooperatiflerin faaliyet alanlarına bakıldığında, inşaat alanındakiler başı çekti. Bu ayda kelam konusu alanda 26 kooperatif kuruldu. Yılın 5 aylık devrine bakıldığında ise ülke genelinde 603 kooperatif kuruldu. Kelam konusu süreçte birinci sırayı 232 kooperatifle konut yapı dalı aldı.
ASTRONOMİK BOYUTA GELDİ
Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Avukat Ali Güvenç Kiraz, ülke genelinde 2006 daha sonrasında kıymetli ölçüde toplu konut projesi yapıldığını, 2012 yılında çıkarılan Kentsel Dönüşüm Yasası ile de 2018 başlarına kadar gayrimenkul kesiminin önemli bir ivme gösterdiğini söylemiş oldu.
BİRİNCİ MODEL KOOPERATİF
2020 yılı ve daha sonrasında önemli biçimde iki modelin güçlendiğini belirten Kiraz şunları söylemiş oldu: “İlk model yapı kooperatifi kurmak. Maalesef berbat anıları da epey biriktirmiş ‘kooperatifzede’ teriminin da oluşmasına yol açan bu modelin 2020 daha sonrası süratle bir daha geliştiğine şahit oluyoruz. Yapı kooperatifi kurmak epeyce çok kolay. 7 kişi bir ortaya gelerek bu kooperatifi kurabiliyor. Kooperatif modeli ile inşaatın yükleniciye bedel karşılığı yaptırılması ve daha sonrasında ‘zede’ olmadan tapu sahibi olunması mümkün.”
ORTAK ARSA ALIMI
Avukat Kiraz’ın bahsetmiş olduğu ikinci model ise birlikte arsa satın alınması. Bu model ile kooperatif üzere hukuksal kişiliği olan bir yapı kurmadan ve o sisteme hiç girmeden beşerler bir ortaya gelerek bir taşınmazı müşterek mülkiyete tabi olarak satın alıyor, toplu olarak bir daha inşaat imali ve mülk edinme süreci işletilebiliyor. Ortak arsa alımında yeni devirde risklerin de bertaraf edildiğini söyleyen Kiraz, “Söz gelimi 20 kişi bir ortaya geldik ve 20 dönüm arsa aldık. Teknik bir uzman kroki çiziyor ve her kişinin yeri tapuya tescil ediliyor. Burada ‘amaca özgüleme sözleşmesi’ yapıldığı için alıcı için riskler ortadan kalkıyor. Özel parselizasyon yapılıyor, hissedarlardan birisi çıkıp paydaşlığın giderilmesi davası açamıyor. her insanın yeri belirli, kimse kimsenin alanına müdahale edemiyor ve dileyen ortaklardan biri hissesini 3. bireylere de satabiliyor” sözlerini kullandı. Kiraz, bu modelin gayrimenkul geliştiren firmalarca da kullanılmaya başlandığını, vatandaşa tapulu arsa satışı yapıldığını ekledi.
BUNLARA DİKKAT EDİN
Avukat Ali Güvenç Kiraz, yapı kooperatiflerinde mağdur olunmaması için şunlara dikkat edilmesi gerektiğini söylemiş oldu:
”Kooperatif idaresine isimli ve ticari sicili âlâ şahıslar seçilmeli. k İdare kesinlikle her etapta denetlenmeli. Bu niçinle üyeler kendi ortalarından denetçiler oluşturmalı.
İç kontrol haricinde bir dış kontrol de sağlamakta yarar var. Dışardan bir hukukçu ve bir inşaat mühendisi ile çalışmak süreci garantiye almanızı sağlar.
Firmanın teknik ve mali yeterliliği denetim edilmeli ve teminat istenmeli.
Geçmişte kooperatiflerde 1-2 üyenin vaktinde ödeme yapmaması tüm süreci kilitliyordu. Birebir problemlerin olmaması için kontratlar gerçek hazırlanmalı.”