Professional
New member
2001 ekonomik krizinin başladığı devirde Merkez Bankası başkanlığı vazifesini üstüne alan Süreyya Fedai, Türkiye Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı’nın (TÜSES) toplantısına katıldı.
Burada bir konuşma yapan Fedai, Türkiye İstatistik Kurumu bilgilerine göre 19,89’a yükselen enflasyon, düşük faiz siyaseti ve döviz kuruyla ilgili açıklamalarda bulundu.
Süreyya Fedai enflasyon konusunda 20 yıl evvelki şartlara dönülmekte olduğunu belirterek son üç yılda enflasyonda açıklanan kestirimlerin daima üst tarafa revize edildiğini söylemiş oldu. 2021’de başlangıçta belirtilen 5.4 kestiriminin 18.4’e revize edildiğini şu anda ise enflasyonun 19.89 olduğunu hatırlatan Fedai “Hedefler 10 yıldır tutmuyor. Bir ciddiyeti kalmamış” dedi.
Başkanlığı devrinde 1970’ten bu yana birinci sefer tek haneli enflasyon sayılarının görüldüğünü hatırlatan Fedai, “Enflasyon yüzde 4’e düşmeden sürdürülebilir büyüme olmaz” diyerek atılan 6 sıfırdan birinin döndüğünü deklare etti.
Fedai ayrıyeten, Merkez Bankası’nın net rezervinden satılan dolar meblağının da 128 milyardan daha fazla olduğunu öne sürdü.
Süreyya Fedai’nin açıklamaları şöyleki:
‘İNANDIRICILIK SORUNU VAR, CİDDİYET YOK’
Gayeler tutmuyor. Yalnızca bu tabloya bakarak tipik bir Merkez Bankacı bir tek şey görür. Burada bir kredibilite sorunu var. İnandırıcılık sorunu oluşmuş. Siyaset faizini düşürüyorsunuz. Ne için düşer kısa vadeli faizlerin genel seviyesi düşsün diye.
Yüzde 15’e düşürdüğünüz faizlerin genel seviyesi aşağı inmiyor hatta kimi vakit üst gidiyor. Çok önemli bir sıkıntıyla karşı karşıya olduğumuz buradan da belirlidir.
Amaçlar 10 yıldır tutmuyor. Bir ciddiyeti kalmamış. 2004’te liderken 34 yıl daha sonra enflasyon tek haneye indi. Bağımsız Merkez Bankası’nın dirayetli siyasetleri ve hükümetin de isteyerek ya da istemeyerek bir istikrar programı uygulaması ile bu kararı elde ettik.
‘BEN ÖNERDİM, ALTI SIFIRI ATTIK’
Bunun verdiği cüretle ben hükümete 2003 yazında önerdim. 2006 başında paradan altı sıfırı da attık. Utanç vesilesinden kurtulduk. Lakin şimdiden tek sıfır döndü bile.
Benim vaktimde başlayan bir anket var. Hâlâ yapılıyor. 1 yıl daha sonrasında enflasyonu kaç bekliyorsun? Enflasyon beklentisi daima üstte. Daha evvel bir muvaffakiyet var ise beklentileri sağlıklı yönlendirebilmekten geçti.
Türkiye bunu deneyim etti, başardı ancak unuttu. Dünyada 2021 datalarına nazaran enflasyonda ortalama yüzde 17 ile 196 ülke ortasında 12’nci sıradayız. Bizden daha sonra İran, Sudan Zimbabwe geliyor.
‘ENFLASYONLA GAYRET niçinSE İSTENMİYOR’
Enflasyon yüzde 20 iken bir banka yüzde 15’ten kredi verir mi? Enflasyon düşmeden faizlerin düşmesi mümkün değildir. Faiz niçindir konusuna gelince, teori bu bağlantıyı enflasyondan faize yanlışsız görüyor. Az ölçüde enflasyondan faize tesir de var. Lakin epey az.
niye kurtulamıyoruz: İş topluluğunda bile enflasyonla büyüme içindeki ilgi anlaşılmıyor. Türkiye’nin 95 yıl için ortalama büyüme suratı yüzde 5’tir. Enflasyonla büyümek diye bir şey yok uzun vadede. İşsizliği de artırmaz.
Enflasyonla uğraş niçinse istenmiyor. Sabit gelirliler, pazarlık bahtı zayıf olanlar kendilerini koruyamıyorlar. Para kırpılarak gidiyor. Bu önemli bir ahlaki problemdir.
‘128 DEĞİL 140 MİLYAR DOLAR SATILDI’
Satılan 128 değil 140 milyar dolardı. Nereye gitti? Yarısı şirketlere gitti. 73 milyar dolar civarında. 200 milyar dolar borçları vardı 124 milyar dolara indi. 60 milyar dolar hane halkına gitti. Güvenmedikleri için döviz aldılar. Hâlâ alıyorlar.
Merkez Bankası döviz satar, bunda hiç bir şey yok. Sorun nerede? Önemli bir saydamlık sorunu var. Siyasetin çöktüğü yer burası!
Türkiye’de 2013’te epeyce değerli bir karar alındı. Hazine borçlanamıyordu. Döviz girdisi olmayan şirketler de dış borçlanma hakkı elde etti. 2018 borçlu şirketler güç duruma düştüler, onu düzeltmeye çalışıyorlar.
Lakin bu satışı niçin yaptınız, şirket açığı mı kapatıldı, hedefinize ulaştınız mı? Bu konularda âlâ bir bağlantı olmadı.
Burada bir konuşma yapan Fedai, Türkiye İstatistik Kurumu bilgilerine göre 19,89’a yükselen enflasyon, düşük faiz siyaseti ve döviz kuruyla ilgili açıklamalarda bulundu.
Süreyya Fedai enflasyon konusunda 20 yıl evvelki şartlara dönülmekte olduğunu belirterek son üç yılda enflasyonda açıklanan kestirimlerin daima üst tarafa revize edildiğini söylemiş oldu. 2021’de başlangıçta belirtilen 5.4 kestiriminin 18.4’e revize edildiğini şu anda ise enflasyonun 19.89 olduğunu hatırlatan Fedai “Hedefler 10 yıldır tutmuyor. Bir ciddiyeti kalmamış” dedi.
Başkanlığı devrinde 1970’ten bu yana birinci sefer tek haneli enflasyon sayılarının görüldüğünü hatırlatan Fedai, “Enflasyon yüzde 4’e düşmeden sürdürülebilir büyüme olmaz” diyerek atılan 6 sıfırdan birinin döndüğünü deklare etti.
Fedai ayrıyeten, Merkez Bankası’nın net rezervinden satılan dolar meblağının da 128 milyardan daha fazla olduğunu öne sürdü.
Süreyya Fedai’nin açıklamaları şöyleki:
‘İNANDIRICILIK SORUNU VAR, CİDDİYET YOK’
Gayeler tutmuyor. Yalnızca bu tabloya bakarak tipik bir Merkez Bankacı bir tek şey görür. Burada bir kredibilite sorunu var. İnandırıcılık sorunu oluşmuş. Siyaset faizini düşürüyorsunuz. Ne için düşer kısa vadeli faizlerin genel seviyesi düşsün diye.
Yüzde 15’e düşürdüğünüz faizlerin genel seviyesi aşağı inmiyor hatta kimi vakit üst gidiyor. Çok önemli bir sıkıntıyla karşı karşıya olduğumuz buradan da belirlidir.
Amaçlar 10 yıldır tutmuyor. Bir ciddiyeti kalmamış. 2004’te liderken 34 yıl daha sonra enflasyon tek haneye indi. Bağımsız Merkez Bankası’nın dirayetli siyasetleri ve hükümetin de isteyerek ya da istemeyerek bir istikrar programı uygulaması ile bu kararı elde ettik.
‘BEN ÖNERDİM, ALTI SIFIRI ATTIK’
Bunun verdiği cüretle ben hükümete 2003 yazında önerdim. 2006 başında paradan altı sıfırı da attık. Utanç vesilesinden kurtulduk. Lakin şimdiden tek sıfır döndü bile.
Benim vaktimde başlayan bir anket var. Hâlâ yapılıyor. 1 yıl daha sonrasında enflasyonu kaç bekliyorsun? Enflasyon beklentisi daima üstte. Daha evvel bir muvaffakiyet var ise beklentileri sağlıklı yönlendirebilmekten geçti.
Türkiye bunu deneyim etti, başardı ancak unuttu. Dünyada 2021 datalarına nazaran enflasyonda ortalama yüzde 17 ile 196 ülke ortasında 12’nci sıradayız. Bizden daha sonra İran, Sudan Zimbabwe geliyor.
‘ENFLASYONLA GAYRET niçinSE İSTENMİYOR’
Enflasyon yüzde 20 iken bir banka yüzde 15’ten kredi verir mi? Enflasyon düşmeden faizlerin düşmesi mümkün değildir. Faiz niçindir konusuna gelince, teori bu bağlantıyı enflasyondan faize yanlışsız görüyor. Az ölçüde enflasyondan faize tesir de var. Lakin epey az.
niye kurtulamıyoruz: İş topluluğunda bile enflasyonla büyüme içindeki ilgi anlaşılmıyor. Türkiye’nin 95 yıl için ortalama büyüme suratı yüzde 5’tir. Enflasyonla büyümek diye bir şey yok uzun vadede. İşsizliği de artırmaz.
Enflasyonla uğraş niçinse istenmiyor. Sabit gelirliler, pazarlık bahtı zayıf olanlar kendilerini koruyamıyorlar. Para kırpılarak gidiyor. Bu önemli bir ahlaki problemdir.
‘128 DEĞİL 140 MİLYAR DOLAR SATILDI’
Satılan 128 değil 140 milyar dolardı. Nereye gitti? Yarısı şirketlere gitti. 73 milyar dolar civarında. 200 milyar dolar borçları vardı 124 milyar dolara indi. 60 milyar dolar hane halkına gitti. Güvenmedikleri için döviz aldılar. Hâlâ alıyorlar.
Merkez Bankası döviz satar, bunda hiç bir şey yok. Sorun nerede? Önemli bir saydamlık sorunu var. Siyasetin çöktüğü yer burası!
Türkiye’de 2013’te epeyce değerli bir karar alındı. Hazine borçlanamıyordu. Döviz girdisi olmayan şirketler de dış borçlanma hakkı elde etti. 2018 borçlu şirketler güç duruma düştüler, onu düzeltmeye çalışıyorlar.
Lakin bu satışı niçin yaptınız, şirket açığı mı kapatıldı, hedefinize ulaştınız mı? Bu konularda âlâ bir bağlantı olmadı.