Professional
New member
Michelangelo Antonioni’nin ‘La Notte’ sinemasının çabucak başlarında hastanede yatan Tommaso ile onu ziyarete gelen Giovanni ve eşi Lidia içinde şu biçimde bir diyalog yaşanır:
Lidia: Merhaba, Tommaso!
Giovanni: Nasılsın?
Tommaso: Ameliyat başarılı geçti ancak hastamızı kaybettik.
***
Tommaso kendi umutsuz gerçekliğini bu usul bir ironiyle hafifçeletmeye çalışıyor sanırım. Lisan ironik elbet fakat gerçekliği çarpıtma, üstünü örtme üzere bir durum yok. Sinemadaki bu diyaloğun çağrıştırdığı bizim gerçekliğimiz ise hafifçeletilmekten çok tamamen inkâr üzerinden gidiyor. Temel farklılık da sinemadaki diyaloğu çağrıştıran lisanı umutsuz durumda olanlardan çok yetkililer kullanıyor. Hastanın gitgide umutsuz bir hal aldığı noktada daima olarak operasyonun muvaffakiyetinden bahsedilmesini öteki türlü izah etmek mümkün değil.
Ekonomik ömrümüzün karakterine dönüşen kriz hali “operasyon başarılı geçiyor” biçiminde resmi bir telaffuz üzerinden kamuoyuyla paylaşıldığı bu günlerde açıklanan Mayıs ayı enflasyon sayıları hastanın yeterlice berbatlaşan durumuna ait dataları bir kere daha pekiştirmiş oldu. Açıklanan sayılara nazaran Mayıs ayı enflasyonu yüzde 0,89 oldu. Buna bakılırsa 2021’in birinci beş ayı itibariyle enflasyon yüzde 6,38 oldu. Döviz ve altın bazında kayıplar yüzde 15’in üzerinde. Merkez Bankası’nın 2021 yılı enflasyon beklentisi revize edilmiş formuyla yüzde 13,81.
Ekonomik gerçekliğimizi gösteren bu bilgiler bununla birlikte kendileriyle birlikte hükmedici bir ömür formunu da taşıyorlar. Milyonlarca insanın gündelik hayatının, geleceklerini de değerli ölçüde belirleyecek biçimde, nasıl yapılandırıldığını gösteren bu sayılar beraberinde kararı oldukları toplumsal, ekonomik, siyasal idarenin toplumsal hayatımızın ikincil bölüşüm sürecini hangi unsurlar, münasebetler ve tercihler üzerinden şekillendiğini göstermesi açısından büyük değer arz ediyorlar. Bilindiği üzere 2021’e girdiğimiz süreçte açıklanan minimum fiyat açlık hududunun azıcık üstündeydi. Milyonlarca memur ve memur emeklisi de 2019 yılında Toplu Kontrat sürecinin sonucunda yüzde 3+3’lük artışla yeni yıla girdi. Kontrat gereği bu artışlara enflasyon farkı da ekleniyor. Nihayetinde eldeki bilgilere bakıldığında çalışma hayatımızın fazlaca kıymetli bir boyutunu minimum ücretliler oluşturuyor ki onların ekonomik gerçeklikleri de “açlık sınırı”nın fazlaca az üzerinde seyrediyor. Kayıt dışı çalışan ve emekli olanların da değerli kısmı bu fiyatların altında bir gelirle hayatlarını sürdürmeye çalışıyorlar. Memur ve memur emeklilerinin durumu ise şayet kendilerinden aşağıda olanlara bakıp şükretmeleri istenmiyorsa gitgide kötüleşmeye devam ediyor. Son açıklanan Mayıs ayı enflasyon sayıları da bunun teyidi kararında. Yoksulluk hududunun besbelli biçimde altında olan ortalama memur maaşları mevcut sosyo-ekonomik gerçeklikte gün geçtikçe açlık sonuna hakikat bir seyir izliyor. Yalnızca sayılardaki, istatistiklerdeki kaymalardan bahsetmiyoruz burada. Ülke gerçekliğimizin ne tıp bir sosyal-ekonomik yapılanma ortasında sınıflaştığını da gösteriyor.
ötürüsıyla enflasyon sayılarından hareketle bir kaç konuya değinmemiz gerekiyor. Öncelikle enflasyon hesaplama sistematiğinde yapılan değişikliklerle sayıların düşürülmesi başlı başına manipülatif ve en yavaşça sözle bir yönetimsel bir krizin sözü.
İkincisi iktisattaki gelişmeler gerçek enflasyonun açıklanan sayıların hayli üzerinde olduğunu gösteriyor. Hakikaten genel kamuoyu algısı da bu istikamette. Vergi artış oranları, döviz kurundaki değişiklik oranları yahut kontratlar gereği yapılan “güncelleme” oranları bile birden fazla şeyi söylemeye yetiyor.
Üçüncüsü, bilindiği üzere enflasyon farkının maaşlara yansıtılması hesaplama tekniği açısından da artırım olarak kabul edilemez. Çünkü enflasyon farkı çalışanlara dönük maaş artırımından fazla kayıpların telafisi manasını taşımaktadır. Lakin üstte açıklandıği üzere enflasyon oranının belirlenmesinde tercih edilen hesaplama sistematiği sayısı düşük çıkardığından çalışanlar için bırakın artırım almayı kayıpların telafisi de imkânsızlaşmaktadır.
Dördüncüsü, taban fiyata ve memur ve memur emeklilerine mukavele gereği verilen artırım ile bu artırımın verildiği ekonomik gerçekliğimiz dikkate alındığında çalışanlarımızın fiyatlarının taban fiyata hakikat kümeleşme seyrinde olduğu görülüyor. aslına bakarsan düşük seviyede olan kamu çalışanlarının fiyatı arttırılması gerekirken ve minimum fiyatın de buna yaklaşacak biçimde yükselmesi için iktisat siyasetlerinin yürütülmesi gerekirken maalesef minimum fiyatta eşitlenme üzere trajik bir müddetç izliyoruz.
Periyodik biçimde açıklanan “Açlık ve Yoksulluk Sınırı” araştırmaları, enflasyon bilgileri, döviz kurları vs. niçiniyle konuştuğumuz sayıların neye karşılık geldiği ciddiyetle konuşulmalı, tartışılmalı. Çalışma hayatımız “yeterli hayat standardında yaşayabilmek için gerekli olan asgarî gelir miktarı” olan fakir sonunun altında bir fiyatın geçerli olduğu daha da vahimi bu fiyatın yoğunluk merkezinin yoksulluk hududu değil açlık sonu olduğu gerçeğidir. Gelir dağılımındaki adaletin/adaletsizliğin bir göstergesi de sayılan ‘orta gelir grubu’nun gün geçtikçe alt gelir kümesine hakikat kayması yalnızca ekonomik değil hem de shalbukil, kültürel, siyasal manada da kuvvetli yansımaları olan önemli bir sorun başlığı olarak önümüzde duruyor.
Üstte değinildiği üzere günümüzün toplumsallaşma kodunda çalışmanın taşıdığı değer, alınan fiyatın karşılık geldiği hayat imkanları dikkate alındığında kıymetsiz bir konuyu tartışmadığımız görülecektir. Fiyatın büyük oranda makul imkanlarla şekillenen hayat formlarını belirlediği ötürüsıyla toplumun sosyo-ekonomik olarak belli imkân yahut imkânsızlıklarla malul hale getirildiği izahtan varestedir. Taban fiyat, kamu çalışanlarının büyük kısmının aldığı yoksulluk hududundan çok açlık hududuna daha yakın duran fiyat, yüksek enflasyon, dövizdeki hareketlilik, gündelik hayatta tesiri bariz bir biçimde hissedilen pahalılık yalnızca belli bir tüketim seviyesinden mahrum olmayı getirmiyor. Belli kurallara, imkânları sınırlanmış bir hayata, bir münasebet ağına mahkûmiyeti getiriyor. Yoksulluk, mahrumluk, ekonomik imkânsızlıklar kanaatkâr bir niyet, kanaatkâr bir hayatla telafi edilecek sıradan şeyler olarak görülmemeli. Karakter aşındıran, kişilikleri, alakaları tahrip eden sert ve insan dışı şartlardan, bunların yapısal hale gelmesinden, milyonlarca erkek ve bayan için umutsuz bir geleceğe yol açmasından bahsediyoruz.
Salgından ötürüsıyla gündemimize giren kavramlardan birisi entübe kavramıydı. Tabiri caizse ülkemizde ekonomi-politik niçiniyle bir hayli insanımız entübe biçimde bulunuyor. Milyonlarca vatandaşımız minimum fiyatla açlık hududunda bir maaşa çalışırken emeklilerimizin büyük bir kısmı o sayının da altında bir fiyata hayat kurmaya çalışıyorlar. Literatürde ‘orta sınıf’ (orta direk, orta gelir kümesi vs.) olarak geçen ve ülkenin toplumsal, ekonomik, siyasal istikrarının ötürüsıyla gücünün ve niteliğinin bir manada göstergesi olan sınıf ise mevcut siyasetler niçiniyle bir orta ayrışır üzere olduğu alt kısımlarla altta birleşiyor. Cüz’i destekleyici düzeneklerle (sosyal yardımlar) adeta altta “ne öldüren ne de olduran” bir yoksulluk ortasında konfora alıştırılarak kıpırdayamaz hale getirilen değerli bir kesitin yanında kültür ve paha dünyasına yığınak yapılarak ekonomik gerçekliklerine karartma uygulanan geniş bölümlerin iktisadın denetimden çıktığı bu koşullarda nasıl stabil tutulacağı farklı bir tartışma faslı. Lakin daha kıymetli fasıl şu ki problem yalnızca bir iktidarda kalma oyunu değil ve bu insanların büyük bir kısmını bu türlü tuttuğunuzda bile bu koşullardaki bir ömrün onlara, sizlere, bu ülkeye ve çarpan tesiriyle büyüyen toplumsal, ekonomik, kültürel ve elbet politik bir maliyet çıkarıyor. Evet, resmi telaffuz ameliyatların başarılı geçtiğini söylüyor lakin hastanın durumu gitgide daha hayli kötüleşiyor.
Lidia: Merhaba, Tommaso!
Giovanni: Nasılsın?
Tommaso: Ameliyat başarılı geçti ancak hastamızı kaybettik.
***
Tommaso kendi umutsuz gerçekliğini bu usul bir ironiyle hafifçeletmeye çalışıyor sanırım. Lisan ironik elbet fakat gerçekliği çarpıtma, üstünü örtme üzere bir durum yok. Sinemadaki bu diyaloğun çağrıştırdığı bizim gerçekliğimiz ise hafifçeletilmekten çok tamamen inkâr üzerinden gidiyor. Temel farklılık da sinemadaki diyaloğu çağrıştıran lisanı umutsuz durumda olanlardan çok yetkililer kullanıyor. Hastanın gitgide umutsuz bir hal aldığı noktada daima olarak operasyonun muvaffakiyetinden bahsedilmesini öteki türlü izah etmek mümkün değil.
Ekonomik ömrümüzün karakterine dönüşen kriz hali “operasyon başarılı geçiyor” biçiminde resmi bir telaffuz üzerinden kamuoyuyla paylaşıldığı bu günlerde açıklanan Mayıs ayı enflasyon sayıları hastanın yeterlice berbatlaşan durumuna ait dataları bir kere daha pekiştirmiş oldu. Açıklanan sayılara nazaran Mayıs ayı enflasyonu yüzde 0,89 oldu. Buna bakılırsa 2021’in birinci beş ayı itibariyle enflasyon yüzde 6,38 oldu. Döviz ve altın bazında kayıplar yüzde 15’in üzerinde. Merkez Bankası’nın 2021 yılı enflasyon beklentisi revize edilmiş formuyla yüzde 13,81.
Ekonomik gerçekliğimizi gösteren bu bilgiler bununla birlikte kendileriyle birlikte hükmedici bir ömür formunu da taşıyorlar. Milyonlarca insanın gündelik hayatının, geleceklerini de değerli ölçüde belirleyecek biçimde, nasıl yapılandırıldığını gösteren bu sayılar beraberinde kararı oldukları toplumsal, ekonomik, siyasal idarenin toplumsal hayatımızın ikincil bölüşüm sürecini hangi unsurlar, münasebetler ve tercihler üzerinden şekillendiğini göstermesi açısından büyük değer arz ediyorlar. Bilindiği üzere 2021’e girdiğimiz süreçte açıklanan minimum fiyat açlık hududunun azıcık üstündeydi. Milyonlarca memur ve memur emeklisi de 2019 yılında Toplu Kontrat sürecinin sonucunda yüzde 3+3’lük artışla yeni yıla girdi. Kontrat gereği bu artışlara enflasyon farkı da ekleniyor. Nihayetinde eldeki bilgilere bakıldığında çalışma hayatımızın fazlaca kıymetli bir boyutunu minimum ücretliler oluşturuyor ki onların ekonomik gerçeklikleri de “açlık sınırı”nın fazlaca az üzerinde seyrediyor. Kayıt dışı çalışan ve emekli olanların da değerli kısmı bu fiyatların altında bir gelirle hayatlarını sürdürmeye çalışıyorlar. Memur ve memur emeklilerinin durumu ise şayet kendilerinden aşağıda olanlara bakıp şükretmeleri istenmiyorsa gitgide kötüleşmeye devam ediyor. Son açıklanan Mayıs ayı enflasyon sayıları da bunun teyidi kararında. Yoksulluk hududunun besbelli biçimde altında olan ortalama memur maaşları mevcut sosyo-ekonomik gerçeklikte gün geçtikçe açlık sonuna hakikat bir seyir izliyor. Yalnızca sayılardaki, istatistiklerdeki kaymalardan bahsetmiyoruz burada. Ülke gerçekliğimizin ne tıp bir sosyal-ekonomik yapılanma ortasında sınıflaştığını da gösteriyor.
ötürüsıyla enflasyon sayılarından hareketle bir kaç konuya değinmemiz gerekiyor. Öncelikle enflasyon hesaplama sistematiğinde yapılan değişikliklerle sayıların düşürülmesi başlı başına manipülatif ve en yavaşça sözle bir yönetimsel bir krizin sözü.
İkincisi iktisattaki gelişmeler gerçek enflasyonun açıklanan sayıların hayli üzerinde olduğunu gösteriyor. Hakikaten genel kamuoyu algısı da bu istikamette. Vergi artış oranları, döviz kurundaki değişiklik oranları yahut kontratlar gereği yapılan “güncelleme” oranları bile birden fazla şeyi söylemeye yetiyor.
Üçüncüsü, bilindiği üzere enflasyon farkının maaşlara yansıtılması hesaplama tekniği açısından da artırım olarak kabul edilemez. Çünkü enflasyon farkı çalışanlara dönük maaş artırımından fazla kayıpların telafisi manasını taşımaktadır. Lakin üstte açıklandıği üzere enflasyon oranının belirlenmesinde tercih edilen hesaplama sistematiği sayısı düşük çıkardığından çalışanlar için bırakın artırım almayı kayıpların telafisi de imkânsızlaşmaktadır.
Dördüncüsü, taban fiyata ve memur ve memur emeklilerine mukavele gereği verilen artırım ile bu artırımın verildiği ekonomik gerçekliğimiz dikkate alındığında çalışanlarımızın fiyatlarının taban fiyata hakikat kümeleşme seyrinde olduğu görülüyor. aslına bakarsan düşük seviyede olan kamu çalışanlarının fiyatı arttırılması gerekirken ve minimum fiyatın de buna yaklaşacak biçimde yükselmesi için iktisat siyasetlerinin yürütülmesi gerekirken maalesef minimum fiyatta eşitlenme üzere trajik bir müddetç izliyoruz.
Periyodik biçimde açıklanan “Açlık ve Yoksulluk Sınırı” araştırmaları, enflasyon bilgileri, döviz kurları vs. niçiniyle konuştuğumuz sayıların neye karşılık geldiği ciddiyetle konuşulmalı, tartışılmalı. Çalışma hayatımız “yeterli hayat standardında yaşayabilmek için gerekli olan asgarî gelir miktarı” olan fakir sonunun altında bir fiyatın geçerli olduğu daha da vahimi bu fiyatın yoğunluk merkezinin yoksulluk hududu değil açlık sonu olduğu gerçeğidir. Gelir dağılımındaki adaletin/adaletsizliğin bir göstergesi de sayılan ‘orta gelir grubu’nun gün geçtikçe alt gelir kümesine hakikat kayması yalnızca ekonomik değil hem de shalbukil, kültürel, siyasal manada da kuvvetli yansımaları olan önemli bir sorun başlığı olarak önümüzde duruyor.
Üstte değinildiği üzere günümüzün toplumsallaşma kodunda çalışmanın taşıdığı değer, alınan fiyatın karşılık geldiği hayat imkanları dikkate alındığında kıymetsiz bir konuyu tartışmadığımız görülecektir. Fiyatın büyük oranda makul imkanlarla şekillenen hayat formlarını belirlediği ötürüsıyla toplumun sosyo-ekonomik olarak belli imkân yahut imkânsızlıklarla malul hale getirildiği izahtan varestedir. Taban fiyat, kamu çalışanlarının büyük kısmının aldığı yoksulluk hududundan çok açlık hududuna daha yakın duran fiyat, yüksek enflasyon, dövizdeki hareketlilik, gündelik hayatta tesiri bariz bir biçimde hissedilen pahalılık yalnızca belli bir tüketim seviyesinden mahrum olmayı getirmiyor. Belli kurallara, imkânları sınırlanmış bir hayata, bir münasebet ağına mahkûmiyeti getiriyor. Yoksulluk, mahrumluk, ekonomik imkânsızlıklar kanaatkâr bir niyet, kanaatkâr bir hayatla telafi edilecek sıradan şeyler olarak görülmemeli. Karakter aşındıran, kişilikleri, alakaları tahrip eden sert ve insan dışı şartlardan, bunların yapısal hale gelmesinden, milyonlarca erkek ve bayan için umutsuz bir geleceğe yol açmasından bahsediyoruz.
Salgından ötürüsıyla gündemimize giren kavramlardan birisi entübe kavramıydı. Tabiri caizse ülkemizde ekonomi-politik niçiniyle bir hayli insanımız entübe biçimde bulunuyor. Milyonlarca vatandaşımız minimum fiyatla açlık hududunda bir maaşa çalışırken emeklilerimizin büyük bir kısmı o sayının da altında bir fiyata hayat kurmaya çalışıyorlar. Literatürde ‘orta sınıf’ (orta direk, orta gelir kümesi vs.) olarak geçen ve ülkenin toplumsal, ekonomik, siyasal istikrarının ötürüsıyla gücünün ve niteliğinin bir manada göstergesi olan sınıf ise mevcut siyasetler niçiniyle bir orta ayrışır üzere olduğu alt kısımlarla altta birleşiyor. Cüz’i destekleyici düzeneklerle (sosyal yardımlar) adeta altta “ne öldüren ne de olduran” bir yoksulluk ortasında konfora alıştırılarak kıpırdayamaz hale getirilen değerli bir kesitin yanında kültür ve paha dünyasına yığınak yapılarak ekonomik gerçekliklerine karartma uygulanan geniş bölümlerin iktisadın denetimden çıktığı bu koşullarda nasıl stabil tutulacağı farklı bir tartışma faslı. Lakin daha kıymetli fasıl şu ki problem yalnızca bir iktidarda kalma oyunu değil ve bu insanların büyük bir kısmını bu türlü tuttuğunuzda bile bu koşullardaki bir ömrün onlara, sizlere, bu ülkeye ve çarpan tesiriyle büyüyen toplumsal, ekonomik, kültürel ve elbet politik bir maliyet çıkarıyor. Evet, resmi telaffuz ameliyatların başarılı geçtiğini söylüyor lakin hastanın durumu gitgide daha hayli kötüleşiyor.