Dönüp dolaşıp tıpkı yere geldik

Professional

New member
İKTİSAT SERVİSİ

Türkiye’de her yıl iktisada ait yapılan ataklar birebir kısır sonuçları doğuruyor. Merkez Bankası’nın perşembe günü vereceği faiz sonucu öncesi de bir daha belirsizlik rüzgârı piyasaları olumsuz etkiliyor. Cumhurbaşkanı’nın faiz hassasiyetiyle bir arada hareket alanı sıkışan MB telaffuz değişiklikleriyle günü kurtarmaya çalışıyor. Faizde indirim beklentisi oluşurken ısınan piyasalar kuru vurdu. Dolar temmuz başından bu yana birinci defa 8.70’in üstünü gördü.

‘GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER İÇİN ZAHMET BAŞLIYOR, TEDBİR ŞART’


Yabancı yatırımcılar erken bir faiz indiriminin riskine dikkat çekti. İçerideki tesirle bir arada dış piyasalarda yaşanan çalkalanma meçhullüğü artırdı. Ekonomist Mahfi Eğilmez “Dolar FED öncesi kıymet kazanıyor. TL hem bu niçinle birebir vakitte MB toplantısı öncesindeki belirsizlik niçiniyle kıymet kaybediyor” dedi. Rıdvan Baştürk de “Gelişmekte olan ülkeler için büyük problemler başlıyor. İç tarafta tedbir almazsak bundan en epey biz etkileniriz” tabirini kullandı.


SERT CEREYAN HEM İÇERİDE tıpkı vakitte DIŞARIDA


İktisat siyasetlerinde her kezinde birebir yanılgı yapılıyor. Artan enflasyon baskısı ve faiz iletileri TL’ye her geçen gün biraz daha bedel kaybettiriyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz hassasiyetiyle birlikte hareket alanı sıkışan Merkez, atak yerine telaffuz değişiklikleriyle günü kurtarmaya çalışıyor. Daha öncede yapılan çeşitli teşebbüslerle kur kısa soluklu tutulmuş akabinde yeni rekorlara imza atmıştı. Öte yandan dışarıda esen FED rüzgarı da TL’yi cereyanda bırakıyor.

Piyasalar haftanın birinci gününe hareketli başladı. Dışarıda esen sert rüzgarlara karşılık, içerideki ataklar TL ve dolarda sert dalgalanmalara niye oldu. Öte yandan Merkez Bankası’nın atılımları ve siyasetin enflasyon baskısı da piyasalarda faiz indirimi algısına niye oldu. 19,25 ile Merkez Bankası siyaset faizinin üzerine çıkan enflasyonla bir arada Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu’nun da telaffuzlarını değiştirdi. Daha evvel manşet enflasyonda yüzde 5 amacını her keresinde bir dahaleyen Merkez Bankası, en son toplantısında çekirdek enflasyon bildirisi vermişti. tıpkı vakitte faiz indirimi güçlenmiş, dolar/TL’de sert hareketler görülmeye başlandı. Enflasyon için bir daha gündeme gelen fahiş fiyat operasyonlarıyla artan maliyetlere tahlil değil hatalı aranmaya başlanması da dikkat çeken ataklar içinde. Ayrıyeten bu hafta dışarıda da tabir yerindeyse kıyamet kopuyor. Global piyasalar Fed’in 22 Eylül’deki sonucu odaklandı. Dünyaca ünlü kurumların beklentisi Fed’in tahvil alım azaltımına Aralık’ta başlayacağı istikametinde. ABD Merkez Bankası’nın (Fed) 22 Eylül’de vereceği bildiriler piyasaların seyri açısından çok kıymetli. Yatırımcılar, kuvvetli gelen son bilgilerin akabinde, varlık azaltımının ne vakit başlayacağına dair yeni sinyal almaya çalışacak. Global piyasalarda bu hafta ayrıyeten, Japonya Merkez Bankası ve İngiltere Merkez Bankası’nın faiz kararları da takip edilecek. Çinli gayrimenkul şirketleri kaynaklı sert satışlar ve Fed beklentileri risk iştahını sınırlarken, Avrupa borsalarında da haftanın birinci süreç gününde sert satışlar görüldü. bu biçimdece dolar/TL , çarşamba günü yapılacak Fed toplantısı öncesinde güçlenen dolar ve global risk iştahının azalmasıyla Temmuz başından bu yana birinci sefer 8,70’in üzerini gördü. Geçen hafta ortasından daha sonra yaptığı atakla 8.42 düzeylerinden 8.65’in üzerine çıkan dolar/TL, yeni haftanın birinci gününde de yükselişini sürdürdü. Dün sabah saatlerinde 8.64 seviyesinde yatay hareket eden dolar/TL, süreçlerin artmasıyla 8.70’in üzerine çıktı. Geçtiğimiz haftayı 1.419 puandan kapatan BİST 100, yeni haftaya yüzde 0,98 düşüşle 1.405 puandan başladı ve dün günün birinci yarısında 1.395 puana gerileyerek 3 Ağustos daha sonrası en düşük seviyeyi gördü. Endeks bu ay yüzde 5 bedel kaybetti. Euro da gün ortasında 10.22 düzeylerine kadar çıktı.


ENFLASYON SORUNU BÜYÜYOR

Tüketici yıllık enflasyonunun Ekim ayına kadar mevcut yüzde 19.25 civarında yüksek düzeylerde kaldıktan daha sonra Kasım’dan itibaren baz etkisinin de katkısıyla düşüşe geçmesi bekleniyor. Hükümet yıl sonunda enflasyonun yüzde 16.2’ye gerilemesini beklerken Goldman Sachs ve Deutsche Bank’ın beklentisi enflasyonun yüzde 16.7’ye düşeceği formunda. Birfazlaca analist bu düşüşün son çeyrekte en az bir faiz indirimi için alan oluşturabileceğini düşünüyor. Türkiye’nin kuvvetli ithalatı TL’deki paha kaybı ile birleşerek düşürülmesi güç bir enflasyona yol açarken bu da faiz indirimlerini öteleyen ana etken pozisyonunda. İthal fiyatları yüzde 50’ye yaklaşan üretici fiyatları enflasyonunun da ayrıyeten ana sebebi.


HAMASETİ OLANA TL TAVSİYESİ

Credit Agricole, Türk lirasının cazip faiz oranları ve sonlu oynaklık ile öbür gelişen ülke para ünitelerinden ayrıştığını ve “cesareti olanlar” için ilgi cazibeli carry trade fırsatları sunduğunu belirtti. Türk lirasındaki yüzde 19 faiz oranının başka yüksek faiz veren para üniteleri Rus rublesi, Hint rupisi ve Meksika pesosuna kıyasla daha avantajlı olduğunu ve Türk lirasının düşük oynaklığından dolayı carry trade/volatilite oranı düşünüldüğünde cazip olduğunu belirtti. Türk lirasının cüreti olanlar için ilgi cazibeli carry trade fırsatları sunduğunu belirten Gelişen Piyasalar Araştırma Müdürü Sebastien Barbe, “Buradaki risk ise erkenden gelebilecek büyük bir faiz indirimi” dedi. Barbe, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın dördüncü çeyrekten itibaren kademeli bir faiz indirimine başlamasının temel senaryoları olduğunu söylemiş oldu. Fed’in varlık alımı azaltımının Kasım ayından evvel başlamayacağını düşündüklerini belirten analistler, birfazlaca gelişen ülke merkez bankasının Fed’dilk evvel para siyasetlerini sıkılaştırdıklarını belirtti.

‘TETİK BU AY ÇEKİLMEYECEK’

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın uzun vakittir istediği faiz indirimi için yer hazırlamaya başlarken birden fazla analist, bankanın enflasyondaki yükselişi dikkate alarak tetiği bu ay çekmeyeceğine inanıyor. TCMB’nin siyaset faizi, mart ayında Erdoğan’ın Şahap Kavcıoğlu’nu vazifeye atamasından beri yüzde 19’da sabit tutuluyor. Faiz yüzde 19 ile dünyanın en yükseklerinden biri bulunmasına rağmen enflasyonun geçen ay prestijiyle altında bile kaldı. TCMB’nin 23 Eylül Perşembe günü TSİ 14:00’da sonuçlarını açıklayacağı Para Siyaseti Heyeti (PPK) sonucu öncesi Reuters öne çıkan 4 soru şu biçimde derledi: Aylar süren sıkı siyaset yanlısı açıklamaların da takviyesiyle haziranda dolar/TL tarihi tepelerinden gerilerken, TCMB son haftalarda açıklamalarını değiştirdi. Ekim ayının birinci gününde yatırımcılarla gerçekleştirilen görüşmede Kavcıoğlu, uzun müddettir tekrar ettiği enflasyon üzerinde siyaset faizi taahhüdünü tekrar etmedi.

SON ÇEYREKTE DÜŞÜŞ BEKLENİYOR

Şahap Kavcıoğlu ayrıyeten, manşet enflasyon göstergeleri yerine daha düşük düzeyde olan çekirdek enflasyona odaklanmanın pandemiden çıkış periyodunda daha uygun olduğunu da belirtti. Kavcıoğlu 8 Eylül’deki konuşmasında “enflasyonun kısa vadeli oynaklıklardan arındırılmış ana eğilimini ölçmeye yarayan çekirdek enflasyon göstergelerinin ehemmiyetini artırmakta” dedi ve Para Para siyaseti duruşunun enflasyondaki düşüşü sağlayacak sıkılıkta olduğunu söz etti. TCMB yılın son çeyreğinde enflasyonda bariz düşüş bekliyor. Yatırımcılar bu telaffuz değişikliklerini faiz artışının gündemde olmadığı ve faiz indirimlerin yaklaştığı biçiminde yorumladılar. Reuters anketine katılan 16 ekonomistten 14’ü yılın son çeyreğinde indirim beklerken ankete birinci kere bu ay bir iştirakçi da olsa faiz indirimi beklentisi girdi.

23 EYLÜL SÜRPRİZ OLABİLİR

Spinn Consulting kurucu ortağı Hasret Derici Şengül, “Birfazlaca kişi bu ay faiz indirimi beklemese de bankanın yeni yönlendirmesi, şayet banka çekirdek enflasyondaki düşüşü kalıcı görürse 23 Eylül’de bir faiz indiriminin sürpriz olmayacağına işaret ediyor.” Yatırımcılar artık TCMB’nin bir siyaset yanlışı yapabileceği telaşını daha sık lisana getiriyorlar. Birfazlaca analist kredi faizlerinin yüksek seyretmesi yüzünden 2023’te şiddetli bir seçimle karşı karşıya olan Erdoğan’ın gevşeme yanlısı adımlar için sabrının azaldığını düşünüyor. pek azınlıkta da olsa birtakım bankacılar süratli indirimlerinin ise bir erken seçim habercisi olabileceğini düşünüyor.

‘TL BELİRSİZLİK niçinİYLE KIYMET KAYBEDİYOR’

Ekonomistler de dolar/TL’deki dalgalanmayı kıymetlendirdi. Ekonomist Mahfi Eğilmez “Dolar, Fed toplantısı öncesi bedel kazanıyor. TL, hem bu niçinle tıpkı vakitte TCMB toplantısı öncesindeki belirsizlik niçiniyle kıymet kaybediyor” dedi. Analist Rıdvan Baştürk ise “Dolar kuru için fazlaca uyardım. Bu niçinle içim rahat. Bir anda 8.72’ye gitti. Bu ortam badirelerin olacağı bir ortam. Gelişmekte olan ülkeler için büyük külfetler başlıyor. İç tarafta tedbir almazsak bundan en hayli biz etkileniriz” diye konuştu. Ekonomist Mustafa Sönmez ise şu yorumu yaptı: “23 Eylül’de Merkez Bankası’nın siyaset faizini yüzde 19’dan aşağı çekmesi, yalnızca bir ihtimal. Lakin pas geçmesi, birebir tutması da bir ihtimal ve daha beklenen. Yükselen döviz fiyatından döviz almaya yeltenenler, güzelce tartmalı. Bu rejimde her hinlik, melanet var.” Karar müellifi ekonomist Oğuz Demir “7 Eylül günü birinci fişeği TCMB Başkanı’nın “çekirdek enflasyon” vurgusu attı ve bizi öbür gelişmekte olan ülkelerden ayırdı” yorumunu yaptı.

AVRUPA PAYLARI ÇAKILDI

Avrupa pay senetleri, Çin’deki gayrimenkul krizi ve bu hafta yapılacak Fed toplantısı öncesi artan kaygıların riskten kaçınma eğilimini güçlendirmesinin akabinde son bir ayın en büyük düşüşünü gerçekleştirdi. Stoxx Europe 600 Endeksi 22 Temmuz’dan bu yana en düşük düzeyini gördü. Ham husus payları, demir cevheri fiyatlarındaki düşüşün derinleşmesi ve baz metallerdeki kayıplarla birlikte en çok düşen bölüm oldu ve ham husus şirketlerini içeren alt endeks yüzde 3,8 geriledi. Almanya gösterge endeksi DAX yüzde 1,6 düştü.