Cari fazlaya karşın istikrar oluşturulamadı

Professional

New member
İKTİSAT SERVİSİ

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Eylül ayından beri üst üste faiz indirimi yapıyor. Faiz indirimleri TL’ye kıymet kaybettirirken enflasyonda süratle artıyor.

Kasım ayında yılın son enflasyon raporunu sunan Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu Türkiye’nin temel probleminin cari açık olduğunu belirterek “Cari fazla vereceğimiz noktaya gelecek, cari fazla bizi daha kalıcı bir dezenflayson sürecine sağlıklı bir fiyat istikrarına götürecek ve kur da dengelenmiş olacak. Bunlar birbirini tamamlayan şeyler. İlla şu sayıya ulaşılması diye bir şey yok. Hepsi denetimimizde, denetimli bir biçimde gidiyoruz’’ sözlerini kullanmıştı. Merkez Bankası Ekim ayına ait ödemeler istikrarı istatistiklerini yayımladı. Buna nazaran ödemeler istikrarı 3.16 milyar dolar fazla verdi. Bu sayı Ekim 2018’den bu yana kaydedilen en yüksek cari fazla oldu. Lakin buna karşın Türk Lirası’nda paha kaybı önlenemezken dolar/TL kuru 14 düzeyini aşarak yeni rekorları test etmeye devam ediyor.


Ekim 2018’de ödemeler istikrarı 3.78 milyar dolar fazla vermişti. Merkez Bankası bilgilerine nazaran Ekim 2021’de on iki aylık cari süreçler açığı 15.4 milyar dolar oldu. TCMB’nin değerlendirmesine nazaran bu gelişmede, bundan evvelki yılın birebir periyodunda 1.3 milyar dolar açık veren ödemeler istikrarı tarifli dış ticaret istikrarının bu ayda 146 milyon dolar fazla vermesi ve hizmetler istikrarı kalemi kaynaklı net girişlerin 1.8 milyar dolar artarak 3.9 milyar dolara yükselmesi tesirli oldu. Altın ve güç hariç cari süreçler hesabı, bundan evvelki yılın Ekim ayında 3.1 milyar dolar fazla vermişken, bu ay 7.7 milyar dolar fazla verdi. Hizmetler istikrarı altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler bundan evvelki yılın tıpkı ayına bakılırsa 1.34 milyar dolar artarak 3.03 milyar dolar olarak gerçekleşti.


PORTFÖY YATIRIMLARINDAN 2.2 MİLYAR DOLAR NET ÇIKIŞ

TCMB datalarına nazaran Ekim’de direkt yatırımlardan kaynaklanan net girişler 337 milyon dolar oldu. Tıpkı periyotta portföy yatırımları 2.2 milyar dolar fiyatında net çıkış kaydetti. Alt kalemler prestijiyle incelendiğinde, yurt dışı yerleşiklerin pay senedi piyasasında 55 milyon dolar ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 400 milyon dolar net satış yaptığı görüldü. Yurt haricindeki tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak, bankalar 1.240 milyon dolar net geri ödeme gerçekleşti. Başka yatırımlar altında, yurt içi bankaların yurt dışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıkları 806 milyon dolar net azalış kaydetti. Yurt dışı bankaların yurt ortasındaki mevduatları, yabancı para cinsinden 708 milyon dolar ve Türk Lirası cinsinden 691 milyon dolar net artış olmak üzere toplam 1.399 milyon dolar net artış kaydetti. Yurt haricinden sağlanan kredilerle ilgili olarak; bankalar, Genel Hükümet ve öbür dallar sırasıyla 575 milyon dolar, 61 milyon dolar ve 328 milyon doları net geri ödeme gerçekleşti. Resmi rezervlerde ise Ekim’de 1. 48 milyar dolar net artış gözlendi.


3 YILIN EN YÜKSEK FAZLASI

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, ‘’Cari süreçler istikrarındaki kalıcı güzelleşme için var gücümüzle çalışıyoruz’’ açıklamasında bulundu. Bakan Nebati, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, ‘’Dış ticaret istikrarındaki fazla ve hizmetler istikrarı kaynaklı net girişlerin kuvvetli tesiri ile 2021 Ekim ayında Cari Süreçler Hesabı, 3.156 milyon dolar ile son 3 yılın en yüksek aylık fazlasını verdi. 2020 yılında 35.6 milyar dolar olan cari açık da 2021 Ekim ayı prestijiyle yıllıklandırılmış olarak 15.4 milyar dolara geriledi. Cari süreçler istikrarındaki kalıcı düzgünleşme için var gücümüzle çalışıyoruz’’ dedi.


ENDÜSTRİDE ÇARKLAR BEKLENTİNİN ÜZERİNDE DÖNDÜ

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ekim ayına ait sanayi üretim endeksini deklare etti. Buna bakılırsa ekimde sanayi üretimi yıllık bazda yüzde 8,5 artarken, aylık bazda ise yüzde 0,6 artış kaydetti. Ekonomistlerin beklentisi endüstride yıllık yüzde 8 artış olması istikametindeydi. Endüstrinin alt bölümleri incelendiğinde; 2021 yılı ekim ayında madencilik ve taşocakçılığı bölümü endeksi bundan evvelki yılın birebir ayına göre yüzde 9,2, imalat sanayi bölümü endeksi yüzde 9,2 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı dalı endeksi yüzde 3,5 arttı. Madencilik ve taşocakçılığı dalı endeksi bundan evvelki aya nazaran yüzde 0,3 azalırken, imalat sanayi kesimi endeksi yüzde 0,7 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı bölümü endeksi yüzde 0,1 olarak hesaplandı.

CİRO ENDEKSLERİ EKİM AYINDA YÜZDE 6,4 ARTTI

TÜİK datalarına göre; ciro endeksleri, ekim ayında yüzde 6,4, yıllık bazda ise yüzde 47,5 arttı. TÜİK, ekim ayına ait sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet kesimleri toplamında ciro endeksini deklare etti. Buna göre; ciro endeksleri, ekim ayında toplamda yüzde 6,4 artış gösterdi. Toplam cironun alt bilgilerina bakıldığında; 2021 yılı ekim ayında aylık sanayi dalı ciro endeksi yüzde 7,5, inşaat ciro endeksi yüzde 3,7, ticaret ciro endeksi yüzde 6,4, hizmet ciro endeksi yüzde 4,8olarak kaydedildi. TÜİK bilgilerine nazaran; sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet dalları toplamında ciro endeksi yıllık bazda ise yüzde 47,5 yükseldi. Toplam cironun alt bilgilerina bakıldığında; ekim ayında yıllık sanayi dalı ciro endeksi yüzde 52,8, inşaat ciro endeksi yüzde 37,6, ticaret ciro endeksi yüzde 42,1, hizmet ciro endeksi yüzde 59,4 arttı.