Samuag
New member
99 yıl evvel bugün, Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde gerçekleşen Büyük Taarruz, Türk ordusunun zaferiyle sonuçlandı.
Atatürk’ün başkomutanlığında yapıldığı için Başkomutanlık Meydan Muharebesi ismiyle da bilinen Büyük Taarruz’un muvaffakiyetle sonuçlanmasının akabinde Yunan orduları İzmir’e kadar takip edilmiş; 9 Eylül 1922’de İzmir’in kurtarılmasıyla Türk toprakları Yunan işgalinden kurtulmuştur.
İşgal birliklerinin ülke hudutlarını terk etmesi sonrasındasında gerçekleşse de, 30 Ağustos sembolik olarak ülke topraklarının geri alındığı günü temsil eder.
Birinci defa 1924 yılında Afyon’da Başkumandan Zaferi ismiyle kutlanan 30 Ağustos günü, Türkiye’de 1926’dan itibaren Zafer Bayramı olarak kutlanmaktadır.
30 AĞUSTOS ZAFER BAYRAMI’NIN GEÇMİŞİ
30 Ağustos günü, birinci defa 1924’te Dumlupınar’da Çal Köyü yakınlarında Cumhurbaşkanı Atatürk’ün katıldığı bir törenleBaşkumandan Zaferiadıyla kutlanmıştır. Zaferi kutlamak için iki yıl beklemenin en değerli sebebi 1923 yılının yeni Türkiye açısından hem ulusal tıpkı vakitte milletlerarası alanda yoğunluğun had safhada olmasıydı.
Çal köyünde gerçekleşen birinci merasimde Atatürk, ulusal ruhun canlı tutulmasının kıymetini vurgulamış ve Meçhul Asker Abidesi’nin temelini eşi Latife Hanım ile birlikte atmıştır.
Zafer Bayramı için bilhassa 1960’lardan itibaren daha kapsamlı ve iştirakli bir biçimde kutlamalar yapılmaya başlanmıştır. 30 Ağustos, Türkiye’de askerî okulların mezuniyet merasimlerini yaptıkları gün olmuştur; ayrıyeten tüm subay ve astsubay rütbe değişiklikleri bu tarihte geçerli olmaktadır.
Zafer Bayramı uzun yıllar Genelkurmay Lideri’nin tebrikleri kabul ettiği bir bayram olarak kutlanmış; bu durum Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Başkomutan sıfatıyla kutlamalara mesken sahipliği yaptığı 2011 yılından itibaren değişmiştir.
ART PLAN
20 Temmuz 1922’de kendisine 4. kere başkomutanlık yetkisi verilen Mustafa Kemal, işgalcilere karşı hazırlıklarını gizlice yürüttü.
Bunun en önemli iki sebebi vardı; gereken cephane ve malzemeyi toparlayabilmek, savaş için kâfi asker sayısına ulaşmak.
Başkumandan Mustafa Kemal, Genelkurmay Lideri Fevzi Çakmak ve Garp Cephesi Kumandanı İsmet İnönü ve Birinci Ordu Kumandanı Nureddin İbrahim Konyar, bir ortaya gelerek taarruz ile ilgili son bilgileri görüştü.
Hatta büyük taarruz öncesinde diplomatlara bir çay partisi bile verildi.
Bunun akabinde da ulusal gayretin en kritik savaşlarından biri olan büyük taarruz için düğmeye basıldı.
Savaşa katılan Türk ordusundaki asker sayısı 207 bin civarında iken, Yunan askeri sayısı ise yaklaşık 225 bindi.
Yunan ordusunun silah ve cephane konusunda Türk ordusuna karşı sayıca üstünlüğü de bulunuyordu. Hava dayanağında ise Türk ordusunun gücü, karşısındaki orduya nazaran pek zayıftı.
İki ordu içindeki savaş, piyade ve süvari birlikleri içinde geçecekti. Türk süvari birlikleri kendilerine düşen hayati bakılırsavi layıkıyla yerine getirerek savaşın kazanılmasında kıymetli rol oynayacaktı.
26 Ağustos gecesi Afyon’da başlayan Büyük Taarruz’u Mustafa Kemal, şahsen kendisi yönetti.
Birfazlaca cephede bulunan Mustafa Kemal’in savaş meydanlardaki büyük deneyimi, buradaki savaşın kazanılmasında da değerli rol oynayacaktı.
Ünlü şair Nazım Hikmet, Büyük Taarruz Zaferi’ni anlattığı şiirinde muharebeninin başlangıç anlarını şu sözlerle tasvir eder;
“Dağlarda tek, tek ateşler yanıyordu. Ve yıldızlar o denli ışıltılı, o denli ferahtılar ki şayak kalpaklı adam nasıl ve ne vakit geleceğini bilmeden hoş, rahat günlere inanıyordu ve gülen bıyıklarıyla duruyordu ki mavzerinin yanında, apansızın beş adım sağında onu gördü.
Paşalar onun gerisindeydiler.
O, saatı sordu. Paşalar: “Üç” dediler.
Sarışın bir kurda benziyordu. Ve mavi gözleri çakmak çakmaktı.
Yürüdü uçurumun başına kadar, eğildi, durdu.
Bıraksalar ince, uzun bacakları üstünde yaylanarak ve karanlıkta akan bir yıldız üzere kayarak Kocatepe’den Afyon Ovası’na atlıyacaktı.”
Sis niçiniyle bir saat geciken topçu ateşi, sabahın birinci ışıklarıyla birlikte başladı.Yaklaşık yarım saat süren ağır bombardımanla Yunan mevzileri büyük yıkıma uğratıldı.
Piyade birliklerinin taarruzu yardımıyla kısa müddette Tınaztepe, Belentepe ve Kalecik bölgeleri geri alındı. Bu sırada cephe gerisine sızan süvari birlikeri de, Yunan ordusunun İzmir-Afyon irtibat kontağını kesmeyi başardı.
Geri çekilmeye başlayan Yunan ordusu ile Türk askerleri içinde şiddetli çatışmalar yaşandı. Türk ordusu, Yunan askerlerini takibi sürdürdü. Yunan askerlerinin Afyon’u terk etmesinin akabinde Türk ordusu 27 Ağustosta kente girdi. Cepheye her türlü takviyesi veren halk, askerleri coşkuyla karşıladı.
Afyon’un kurtuluşu, düşman kuvvetlerinin sıkışmasına yol açtı. Yunanlar demiryolu hakimiyetini de kaybetti. Türk askerleri, 30 Ağustos günü ise Kütahya’ya vardı.
Dört gün süren Büyük Taarruz, Dumlupınar Meydan Muharebesi (Başkomutanlık Meydan Muhaberebesi) zaferiyle taçlandırıldı.
Bu savaşta Türk ordusu yaklaşık 2 bin 500 kayıp verirken, Yunan ordusundaki meyyit sayısı ise 8 bini aştı.
İki gün daha sonra Yunan generali Nikolaos Trikupis, Uşak’taki karargahında binlerce asker ile bir arada esir alındı.
Mustafa Kemal Atatürk, kazanılan bu zaferin akabinde Türk askerlerine “Ordular birinci gayeniz Akdeniz’dir, ileri” talimatını verdi.
Bu buyruk doğrultusunda üç koldan ilerleyen Türk ordusu; 1 Eylül’de Uşak’ı, 2 Eylül’de Eskişehir’i, 6 Eylül’de Balıkesir ve Bilecik’i, 7 Eylül’de Aydın’ı, 8 Eylül’de Manisa’yı geri aldı. İşgalci askerlere son darbe ise İzmir’de vurulacaktı.
9 Eylül’de İzmir’in de geri alınmasıyla bir arada Anadolu toprakları, Mustafa Kemal ve silah arkadaşları yardımıyla birinci sefer rahat nefes alıyordu.
Çanakkale ve Sakarya savaşlarında işgalci güçler geri püskürtülürken, Başkomutanlık Meydan Muharebesi birinci kere zaferle sonuçlanan taarruz savaşı olarak tarihe geçti.
30 Ağustos 1922 senelerca süren Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sonuçlandığını müjdeleyen bir tarih olarak da kayıtlara geçti.
Birinci kere 1926 yılında Zafer Bayramı olarak kutlanan 30 Ağustos, her yıl çeşitli etkinliklerle yurt geneli ve KKTC’de kutlanmaktadır.
Atatürk’ün başkomutanlığında yapıldığı için Başkomutanlık Meydan Muharebesi ismiyle da bilinen Büyük Taarruz’un muvaffakiyetle sonuçlanmasının akabinde Yunan orduları İzmir’e kadar takip edilmiş; 9 Eylül 1922’de İzmir’in kurtarılmasıyla Türk toprakları Yunan işgalinden kurtulmuştur.
İşgal birliklerinin ülke hudutlarını terk etmesi sonrasındasında gerçekleşse de, 30 Ağustos sembolik olarak ülke topraklarının geri alındığı günü temsil eder.
Birinci defa 1924 yılında Afyon’da Başkumandan Zaferi ismiyle kutlanan 30 Ağustos günü, Türkiye’de 1926’dan itibaren Zafer Bayramı olarak kutlanmaktadır.
30 AĞUSTOS ZAFER BAYRAMI’NIN GEÇMİŞİ
30 Ağustos günü, birinci defa 1924’te Dumlupınar’da Çal Köyü yakınlarında Cumhurbaşkanı Atatürk’ün katıldığı bir törenleBaşkumandan Zaferiadıyla kutlanmıştır. Zaferi kutlamak için iki yıl beklemenin en değerli sebebi 1923 yılının yeni Türkiye açısından hem ulusal tıpkı vakitte milletlerarası alanda yoğunluğun had safhada olmasıydı.
Çal köyünde gerçekleşen birinci merasimde Atatürk, ulusal ruhun canlı tutulmasının kıymetini vurgulamış ve Meçhul Asker Abidesi’nin temelini eşi Latife Hanım ile birlikte atmıştır.
Zafer Bayramı için bilhassa 1960’lardan itibaren daha kapsamlı ve iştirakli bir biçimde kutlamalar yapılmaya başlanmıştır. 30 Ağustos, Türkiye’de askerî okulların mezuniyet merasimlerini yaptıkları gün olmuştur; ayrıyeten tüm subay ve astsubay rütbe değişiklikleri bu tarihte geçerli olmaktadır.
Zafer Bayramı uzun yıllar Genelkurmay Lideri’nin tebrikleri kabul ettiği bir bayram olarak kutlanmış; bu durum Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Başkomutan sıfatıyla kutlamalara mesken sahipliği yaptığı 2011 yılından itibaren değişmiştir.
ART PLAN
20 Temmuz 1922’de kendisine 4. kere başkomutanlık yetkisi verilen Mustafa Kemal, işgalcilere karşı hazırlıklarını gizlice yürüttü.
Bunun en önemli iki sebebi vardı; gereken cephane ve malzemeyi toparlayabilmek, savaş için kâfi asker sayısına ulaşmak.
Başkumandan Mustafa Kemal, Genelkurmay Lideri Fevzi Çakmak ve Garp Cephesi Kumandanı İsmet İnönü ve Birinci Ordu Kumandanı Nureddin İbrahim Konyar, bir ortaya gelerek taarruz ile ilgili son bilgileri görüştü.
Hatta büyük taarruz öncesinde diplomatlara bir çay partisi bile verildi.
Bunun akabinde da ulusal gayretin en kritik savaşlarından biri olan büyük taarruz için düğmeye basıldı.
Savaşa katılan Türk ordusundaki asker sayısı 207 bin civarında iken, Yunan askeri sayısı ise yaklaşık 225 bindi.
Yunan ordusunun silah ve cephane konusunda Türk ordusuna karşı sayıca üstünlüğü de bulunuyordu. Hava dayanağında ise Türk ordusunun gücü, karşısındaki orduya nazaran pek zayıftı.
İki ordu içindeki savaş, piyade ve süvari birlikleri içinde geçecekti. Türk süvari birlikleri kendilerine düşen hayati bakılırsavi layıkıyla yerine getirerek savaşın kazanılmasında kıymetli rol oynayacaktı.
26 Ağustos gecesi Afyon’da başlayan Büyük Taarruz’u Mustafa Kemal, şahsen kendisi yönetti.
Birfazlaca cephede bulunan Mustafa Kemal’in savaş meydanlardaki büyük deneyimi, buradaki savaşın kazanılmasında da değerli rol oynayacaktı.
Ünlü şair Nazım Hikmet, Büyük Taarruz Zaferi’ni anlattığı şiirinde muharebeninin başlangıç anlarını şu sözlerle tasvir eder;
“Dağlarda tek, tek ateşler yanıyordu. Ve yıldızlar o denli ışıltılı, o denli ferahtılar ki şayak kalpaklı adam nasıl ve ne vakit geleceğini bilmeden hoş, rahat günlere inanıyordu ve gülen bıyıklarıyla duruyordu ki mavzerinin yanında, apansızın beş adım sağında onu gördü.
Paşalar onun gerisindeydiler.
O, saatı sordu. Paşalar: “Üç” dediler.
Sarışın bir kurda benziyordu. Ve mavi gözleri çakmak çakmaktı.
Yürüdü uçurumun başına kadar, eğildi, durdu.
Bıraksalar ince, uzun bacakları üstünde yaylanarak ve karanlıkta akan bir yıldız üzere kayarak Kocatepe’den Afyon Ovası’na atlıyacaktı.”
Sis niçiniyle bir saat geciken topçu ateşi, sabahın birinci ışıklarıyla birlikte başladı.Yaklaşık yarım saat süren ağır bombardımanla Yunan mevzileri büyük yıkıma uğratıldı.
Piyade birliklerinin taarruzu yardımıyla kısa müddette Tınaztepe, Belentepe ve Kalecik bölgeleri geri alındı. Bu sırada cephe gerisine sızan süvari birlikeri de, Yunan ordusunun İzmir-Afyon irtibat kontağını kesmeyi başardı.
Geri çekilmeye başlayan Yunan ordusu ile Türk askerleri içinde şiddetli çatışmalar yaşandı. Türk ordusu, Yunan askerlerini takibi sürdürdü. Yunan askerlerinin Afyon’u terk etmesinin akabinde Türk ordusu 27 Ağustosta kente girdi. Cepheye her türlü takviyesi veren halk, askerleri coşkuyla karşıladı.
Afyon’un kurtuluşu, düşman kuvvetlerinin sıkışmasına yol açtı. Yunanlar demiryolu hakimiyetini de kaybetti. Türk askerleri, 30 Ağustos günü ise Kütahya’ya vardı.
Dört gün süren Büyük Taarruz, Dumlupınar Meydan Muharebesi (Başkomutanlık Meydan Muhaberebesi) zaferiyle taçlandırıldı.
Bu savaşta Türk ordusu yaklaşık 2 bin 500 kayıp verirken, Yunan ordusundaki meyyit sayısı ise 8 bini aştı.
İki gün daha sonra Yunan generali Nikolaos Trikupis, Uşak’taki karargahında binlerce asker ile bir arada esir alındı.
Mustafa Kemal Atatürk, kazanılan bu zaferin akabinde Türk askerlerine “Ordular birinci gayeniz Akdeniz’dir, ileri” talimatını verdi.
Bu buyruk doğrultusunda üç koldan ilerleyen Türk ordusu; 1 Eylül’de Uşak’ı, 2 Eylül’de Eskişehir’i, 6 Eylül’de Balıkesir ve Bilecik’i, 7 Eylül’de Aydın’ı, 8 Eylül’de Manisa’yı geri aldı. İşgalci askerlere son darbe ise İzmir’de vurulacaktı.
9 Eylül’de İzmir’in de geri alınmasıyla bir arada Anadolu toprakları, Mustafa Kemal ve silah arkadaşları yardımıyla birinci sefer rahat nefes alıyordu.
Çanakkale ve Sakarya savaşlarında işgalci güçler geri püskürtülürken, Başkomutanlık Meydan Muharebesi birinci kere zaferle sonuçlanan taarruz savaşı olarak tarihe geçti.
30 Ağustos 1922 senelerca süren Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sonuçlandığını müjdeleyen bir tarih olarak da kayıtlara geçti.
Birinci kere 1926 yılında Zafer Bayramı olarak kutlanan 30 Ağustos, her yıl çeşitli etkinliklerle yurt geneli ve KKTC’de kutlanmaktadır.