Ethereum
New member
İklim değişikliğiyle çaba insanlığımızın önündeki en değerli sorunlardan biri olarak gündemdeki yerini korurken Rusya ve Ukrayna içindeki savaş hiç elbet bu istikametteki eforları olumsuz etkilemektedir.
2019 yılında başlayan ve hala tam olarak tesirinden kurtulamadığımız global pandeminin sebep olduğu yaralar sarılmadan karşı karşıya kaldığımız bu kriz bir fazlaca ülkenin ulusal menfaatlerini ekonomik açılardan korumak istemeleri sebebiyle iklim değişikliğine yönelik hareketlerin geri plana atılmasına sebep olmaktadır. Bugüne kadar iklim değişikliğiyle uğraşta öncülüğüne tanıklık ettiğimiz Avrupa Birliği dahi önümüzdeki süreçte fosil yakıt kullanmasında artış beklediğine dair açıklamalarda bulunmakta ve hatta bu tarafta siyasetler benimsemektedir.
Diğer taraftan Rusya-Ukrayna savaşı ve pandemi kararında görülmüştür ki global ölçekte tedarik zincirleri çok kırılgan yapılara sahip ve şoklara karşı direnç göstermek konusunda çok yetersizdir. ötürüsıyla iklim değişikliğinin sebep olacağı sonuçlara ek olarak bu şokların global ticareti olumsuz etkilemesi, ekonomiler üzerinde enflasyonist bir baskı oluşturması ve hâlihazırda global pandemi sebebiyle deneyim edilen tedarik kahırlarını daha da artırmasını beklemek son derece mümkündür. Hakikaten şimdiye kadar besin ve güç bahislerinde önemli düşünceler vuku bulmaya başlamış durumdadır. Sonuç prestijiyle bu durum ülkeleri kendi kaynaklarını daha verimli kullanabilecekleri, mümkün olduğunca az dışa bağımlı oldukları iklim dostu modelleri düşünmelerini gerekli kılmıştır.
Bu noktada en acil problemimiz olan iklim değişikliğine yönelik aksiyona geçerken tüm üretim ve tüketim alışkanlıklarımızı değiştirmek ve bu biçimdece daha sürdürülebilir temellere dayanan ekonomik modellere kavuşmamıza yardımcı olacak siyasetler benimsememiz gerekmektedir. Mevcut ekonomik modellerimiz, “al-yap-at” yaklaşımına dayanan doğrusal bir yapıya sahiptir. Açıklamak gerekirse doğrusal modellerde kaynaklar çıkarılır, eserlere dönüştürülür ve ondan sonrasında atık haline getirilir. Bu noktada bahse mevzu atık çabucak sonrasında kullanılmaz bir biçimde israf niteliği kazanmaktadır. Bu süreç ağır bir girdi tedarikine, güç kullanmasına ve önemli ölçülerde atığın ortaya çıkmasıyla sonuçlanmaktadır. Doğal kaynakların sınırsız olduğunu ve insanlık olarak bizim de dünyayı sınırsız atığa boğma hakkımızın olduğunu var iseyan bu sistem artık günümüz koşullarında kabul edilemez hale gelmiştir.
ÇÖZÜM DÖNGÜSEL EKONOMİDE
Doğrusal modelin bilakis döngüsel ekonomilerde mevcut materyal ve mamüllerin ömürlerinin olabildiğince uzatılması amaçlanmakta, ötürüsıyla bu mamüllerin paylaşılması, kiralanması, bir daha kullanılması, onarılması ve geri dönüştürülmesi üzere usullere başvurulmaktadır. Ayrıyeten bu türlü materyal kullanmasının azaltılması ve mamüllerin daha az kaynak ağır olarak üretilmesi ve atıkların da geri dönüşüm yoluyla geri kazanımı hedeflenmektedir. Döngüsel bir iktisatta tüketilen tüm eserler tekrar yine kullanılmakta, eser bozulursa tamir edilmekte, bunun mümkün olmadığı durumlarda ise bu eserden yeni eserler imal edilmesi öngörülmektedir. Tanınan bir telaffuzla döngüsel bir iktisatta atık yeni hammadde haline gelmektedir.
Öte yandan döngüsel ekonomiyi sadece bir daha kullanım ve geri dönüşüm olarak nitelendirmek büyük bir yanılgıya sebep olacaktır. Çünkü döngüsel model yardımıyla üretim ve tüketim biçimlerinde gerçekleştirilecek değişim emisyonlarda da azaltım sağlamaktadır. Bu modelde yenilenebilir güç ve geri dönüştürülebilir kaynakların hissesi artmakta, hammadde kullanması başta olmak üzere üretim süreçlerinde su, toprak ve güç kullanması azalmakta ve bu biçimdece etraf üzerinde olumlu tesirler ortaya çıkmaktadır. Ayrıyeten bu sayede sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasına da yardımcı olunmakta, iktisatların dış dinamiklere olan bağımlılıkları da azalmakta, dış şoklara karşı üretim ve tüketim yapıları daha güçlü hale gelmektedir.
Bu yaklaşım daha güçlü ve geri dönüştürülebilir eserler tasarlamayı, üretim döngüsünde materyalleri bir daha kullanmayı ve daha sorumlu bir tüketimi teşvik etmeyi içeren iş modellerinin oluşumunu sağlamaktadır. Bu sayede inovasyona öncülük etmekte, yeni istihdam imkânlarının sağlanmasına yardımcı olmaktadır. Mevzuya ait olarak Memleketler arası Çalışma Örgütü tarafınca yapılan bir araştırmada döngüsel iktisada geçiş yardımıyla 2030 yılına kadar global ölçekte 7-8 milyon net istihdam artışının gerçekleşeceği öngörülmektedir. Ekonomik kazanımları çerçevesinde ise doğrusal yapıdan döngüsel bir sisteme geçişin 2030 yılına kadar global ölçekte ekonomik büyüme için 4,5 trilyon dolar kadar potansiyel taşıdığı varsayım edilmektedir.
Tüm bu olumlu yanlarına rağmen global ölçekte döngüsellik bağlamında kat edilen ara kâfi gözükmemektedir. 2021 Döngüsellik Boşluğu Raporu global iktisadın sırf yüzde 8,6 oranında döngüsel olduğunu ortaya koymaktadır. Raporda ayrıyeten yüksek değişim potansiyeline sahip bölümlere yönelik 2030 yılına kadar yüzde 17 döngüsel olma maksadının mümkün gözüktüğü bulgusu paylaşılmaktadır.
Şüphesiz bu durum döngüsel iktisadın desteklenmesine yahut teşvik edilmesine dair siyasetlerin eksik oluşuna, bu taraftaki siyasetlerin gerçek bir biçimde paydaşlara aktarılamamasına, bu bağlamda fiyatlandırmaların gerçekleştirilemediğine atfedilebilmektedir. Ek olarak bu durum tedarik zincirlerinin kısıtlı oluşundan, teknolojik altyapıların yetersiz oluşundan yahut paydaşların döngüsel iktisada yönelik bilgi ve uzmanlıklarının kâfi düzeyde olmamasından da kaynaklanabilmektedir. Tüm bu konular kamu otoritesinin öncülüğünde tüm ilgili paydaşların iştirakiyle kapsamlı ve kapsayıcı bir dönüşümün hayata geçirilmesini elzem kılmaktadır.
ŞEHİRLER DÖNÜŞÜMÜN EN DEĞERLİ PARÇALARI
Bahse husus dönüşümün iktisadın hangi seviyesinde başlatılacağının belirlenmesi epeyce değerlidir. Ekonomik, toplumsal ve çevresel tesirleri düşünüldüğünde şehircilik siyasetleri ekonomiler üzerinde fazlaca büyük tesirler doğurmaktadır. Öte yandan 2050 yılı prestijiyle dünya nüfusunun yüzde 70’inin kentlerde yaşaması beklenmektedir. Hâlihazırda kentler global güç talebinin yaklaşık üçte ikisini teşkil etmekte, sera gazı emisyonlarının yüzde 80’inden ve global atıkların ise yüzde 50’sinden sorumlu durumdadır. Bu bilgiler ışığında bilhassa kentlerde doğrusal ekonomik modellerin benimsenmeye devam etmesi durumunda iklim değişikliğinin olumsuz tesirlerinin artacağını hesaba kattığımız takdirde karşı karşıya kaldığımız riskler daha da belirginleşmektedir.
Hızla büyüyen kent nüfusu ile artan mal ve hizmet talebi kaynakların verimli kullanmasını, etraf dostu yapıların ve sistemlerin inşasını daha da değerli kılmakta, sağlıklı ve daha kısa tedarik zincirlerinin oluşturulmasını gerekli hale getirmektedir. Bahse husus dönüşüm kentlerde sadece sanayi kesitinin alacağı aksiyonlar olarak değil, inşaat bölümünde kullanılan gereçleri ve dizaynları, toplu taşıma ve öteki ulaşım metotlarını, besin sistemlerini ve daha bir epey eser ve hizmeti etkileyecektir. Bu sayede kentlerden başlayarak tüm ekonomiler, iklim ve başka dış şoklara karşı daha sağlam hale getirilebilecektir.
Şehirlerin döngüsel iktisat için ehemmiyeti 2021 yılında İtalya’nın periyot başkanlığında Roma’da gerçekleştirilen G20 Başkanlar Doruğunun sonuç bildirgesinde de kendisine yer bulmuştur. Bildirgede ülke başkanları döngüsel ekonomiyi teşvik etme, kolaylaştırma ve etkinleştirmede kentlerin kilit rolünün altını çizmiş ve lokal idareler tarafınca pozisyon bazlı tahlilleri desteklemeyi taahhüt etmişlerdir. Ayrıyeten ülkeler G20 Kaynak Verimliliği Diyaloğu da dâhil olmak üzere kentlerin kaynak verimliliklerini ve döngüsel yaklaşımlarını güzelleştirme uğraşlarını destekleme taahhüdünde bulunmuşlardır.
DÖNGÜSEL BİR İKTİSAT İÇİN TÜM GÜCÜMÜZLE ÇALIŞIYORUZ
Rusya-Ukrayna savaşı öncesinde dahi üzerinde gelişmiş ülkelerce uzlaşıya varılmış olan bir mevzu olan döngüsel iktisat bugün tedarik zincirlerindeki kırılganlık sebebiyle üzerinde daha fazla düşünülmesi ve en kısa müddette aksiyona geçilmesi gereken bir mevzu niteliğindedir. Elbet bu dönüşüm hiç kolay olmayacaktır. Bilhassa gelişmekte olan ülkelerde doğrusal iktisada bağlı bir epey iş kolu bulunmaktadır. Nasıl ki fosil yakıtlara dayalı iş kollarından yenilenebilir enerjiyi temel alan iş imkânlarına istihdamı kaydırmak epeyce kısa müddette mümkün olamıyorsa doğrusal ekonomik yapıdan döngüsel modele dönüş için de ayrıntılı ve planlı bir biçimde uygulanacak geçiş süreci koşul gözükmektedir. Çünkü bu dönüşümün başarılı olmasının en kıymetli koşulu klâsik sanayi kollarında çalışarak ömrünü idame ettiren toplumun kırılgan kısmının bu değişimden olumsuz etkilenmemesinin sağlanmasıdır.
Türkiye döngüsel iktisadın sahip olduğu potansiyeli epeyce öncesinden görmüştür ve bu dönüşümü gerçekleştirmek için kararlı tavrını net bir biçimde göstermektedir. Bu çerçevede Sayın Cumhurbaşkanımızın koymuş olduğu 2053 yılı prestijiyle net sıfır emisyon amacı ile yeşil kalkınma planımızın uygulanmasına yönelik olarak tüm paydaşların iştirakiyle kapsamlı bir biçimde çalışmalar sürdürülmektedir.
Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi’nin himayelerinde yürütülen ve taraflı tarafsız her kısmın övgüsünü kazanan Sıfır Atık Hareketi bu tarafta dönüşüm ismine atılmış epeyce kritik bir adımdır. Bahse bahis teşebbüs ile israfın önlenmesine, kaynakların daha verimli kullanılmasına, atık ölçüsünün azaltılmasına, faal toplama sistemleri kurulmasına ve atıkların geri dönüştürülmesi bağlamında epey büyük yarar sağlanmaktadır. Bu doğrultuda ayrıyeten atık toplama konusunda en verimli uygulamaları hayata geçirerek depozito iade sistemini faal bir biçimde yürütmek ve Sıfır Atık Hareketini yaygınlaştırmak emeliyle da çalışmalarını yürüten Türkiye Etraf Ajansı kurulmuştur.
Diğer taraftan dış ticaretimizin yüzden 50’sinden çoksını teşkil eden Avrupa Birliği (AB) ile de ikili ilgilerimiz çerçevesinde Avrupa Yeşil Mutabakatı’na (AYM) ahenk sağlanması noktasında döngüsel iktisadın değerli bir yeri bulunmaktadır. Gerçekten AYM’nin ülkemizin AB’ye iştirak süreci ve birlik ile olan ticari ve ekonomik bağları bağlamında büyük tesiri olacağını söylemek yanlış olmayacaktır. Bunun şuuruyla ülkemizin hazırlamış olduğu AYM Hareket Planı kapsamında belirlenen dokuz ana başlıktan biri “Yeşil ve Döngüsel Bir Ekonomi” olarak belirlenmiştir.
Yeşil Mutabakat Hareket Planı’nda yer verilen Döngüsel İktisat Aksiyon Planı’nın hazırlanması süreci süratle devam ederken, bu çalışmalar kapsamında atılan adımlardan bir oburu ise AB Döngüsel İktisat modeli doğrultusunda döngüsel iktisada geçiş konusunda Türkiye’nin kurumsal ve teknik kapasitesinin güçlendirilmesini amaçlayan proje olmuştur. İlgili tüm paydaşların dahil edileceği süreçte ülkemizin döngüsel iktisada geçiş potansiyelinin tahlil edilmesi, AB döngüsel iktisat stratejisinin uygulanmasına yönelik kapsamlı bir ulusal strateji geliştirilmesi ve entegre atık idaresi alanında merkezi ve mahallî idarelerin yönetim kapasitelerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir.
Ülke olarak gezegenimizin kaynaklarının kısıtlı olduğunun ve lakin bu kaynakları sürdürülebilir bir biçimde kullanırsak gelecek jenerasyonlara uygun ve sağlıklı yarınlar bırakabileceğimizin şuurunda olmak durumundayız. İklim değişikliğinin yıkıcı tesirleri ve son periyottaki dış şoklar açıkça göstermektedir ki doğrusal ekonomik modellerden döngüsel yapılara geçiş bize hem bugünkü krizleri bertaraf edebilme yeteneği kazandıracak tıpkı vakitte iklim değişikliğiyle uğraşta kuvvetli bir araç olacaktır. Atacağımız her adımı çocuklarımızı ve bizden daha sonraki jenerasyonları düşünerek atmalı, onlara hoş bir çevreci ve döngüsel bir iktisada sahip yaşanılır bir gezegen bırakmalıyız.
2019 yılında başlayan ve hala tam olarak tesirinden kurtulamadığımız global pandeminin sebep olduğu yaralar sarılmadan karşı karşıya kaldığımız bu kriz bir fazlaca ülkenin ulusal menfaatlerini ekonomik açılardan korumak istemeleri sebebiyle iklim değişikliğine yönelik hareketlerin geri plana atılmasına sebep olmaktadır. Bugüne kadar iklim değişikliğiyle uğraşta öncülüğüne tanıklık ettiğimiz Avrupa Birliği dahi önümüzdeki süreçte fosil yakıt kullanmasında artış beklediğine dair açıklamalarda bulunmakta ve hatta bu tarafta siyasetler benimsemektedir.
Diğer taraftan Rusya-Ukrayna savaşı ve pandemi kararında görülmüştür ki global ölçekte tedarik zincirleri çok kırılgan yapılara sahip ve şoklara karşı direnç göstermek konusunda çok yetersizdir. ötürüsıyla iklim değişikliğinin sebep olacağı sonuçlara ek olarak bu şokların global ticareti olumsuz etkilemesi, ekonomiler üzerinde enflasyonist bir baskı oluşturması ve hâlihazırda global pandemi sebebiyle deneyim edilen tedarik kahırlarını daha da artırmasını beklemek son derece mümkündür. Hakikaten şimdiye kadar besin ve güç bahislerinde önemli düşünceler vuku bulmaya başlamış durumdadır. Sonuç prestijiyle bu durum ülkeleri kendi kaynaklarını daha verimli kullanabilecekleri, mümkün olduğunca az dışa bağımlı oldukları iklim dostu modelleri düşünmelerini gerekli kılmıştır.
Bu noktada en acil problemimiz olan iklim değişikliğine yönelik aksiyona geçerken tüm üretim ve tüketim alışkanlıklarımızı değiştirmek ve bu biçimdece daha sürdürülebilir temellere dayanan ekonomik modellere kavuşmamıza yardımcı olacak siyasetler benimsememiz gerekmektedir. Mevcut ekonomik modellerimiz, “al-yap-at” yaklaşımına dayanan doğrusal bir yapıya sahiptir. Açıklamak gerekirse doğrusal modellerde kaynaklar çıkarılır, eserlere dönüştürülür ve ondan sonrasında atık haline getirilir. Bu noktada bahse mevzu atık çabucak sonrasında kullanılmaz bir biçimde israf niteliği kazanmaktadır. Bu süreç ağır bir girdi tedarikine, güç kullanmasına ve önemli ölçülerde atığın ortaya çıkmasıyla sonuçlanmaktadır. Doğal kaynakların sınırsız olduğunu ve insanlık olarak bizim de dünyayı sınırsız atığa boğma hakkımızın olduğunu var iseyan bu sistem artık günümüz koşullarında kabul edilemez hale gelmiştir.
ÇÖZÜM DÖNGÜSEL EKONOMİDE
Doğrusal modelin bilakis döngüsel ekonomilerde mevcut materyal ve mamüllerin ömürlerinin olabildiğince uzatılması amaçlanmakta, ötürüsıyla bu mamüllerin paylaşılması, kiralanması, bir daha kullanılması, onarılması ve geri dönüştürülmesi üzere usullere başvurulmaktadır. Ayrıyeten bu türlü materyal kullanmasının azaltılması ve mamüllerin daha az kaynak ağır olarak üretilmesi ve atıkların da geri dönüşüm yoluyla geri kazanımı hedeflenmektedir. Döngüsel bir iktisatta tüketilen tüm eserler tekrar yine kullanılmakta, eser bozulursa tamir edilmekte, bunun mümkün olmadığı durumlarda ise bu eserden yeni eserler imal edilmesi öngörülmektedir. Tanınan bir telaffuzla döngüsel bir iktisatta atık yeni hammadde haline gelmektedir.
Öte yandan döngüsel ekonomiyi sadece bir daha kullanım ve geri dönüşüm olarak nitelendirmek büyük bir yanılgıya sebep olacaktır. Çünkü döngüsel model yardımıyla üretim ve tüketim biçimlerinde gerçekleştirilecek değişim emisyonlarda da azaltım sağlamaktadır. Bu modelde yenilenebilir güç ve geri dönüştürülebilir kaynakların hissesi artmakta, hammadde kullanması başta olmak üzere üretim süreçlerinde su, toprak ve güç kullanması azalmakta ve bu biçimdece etraf üzerinde olumlu tesirler ortaya çıkmaktadır. Ayrıyeten bu sayede sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasına da yardımcı olunmakta, iktisatların dış dinamiklere olan bağımlılıkları da azalmakta, dış şoklara karşı üretim ve tüketim yapıları daha güçlü hale gelmektedir.
Bu yaklaşım daha güçlü ve geri dönüştürülebilir eserler tasarlamayı, üretim döngüsünde materyalleri bir daha kullanmayı ve daha sorumlu bir tüketimi teşvik etmeyi içeren iş modellerinin oluşumunu sağlamaktadır. Bu sayede inovasyona öncülük etmekte, yeni istihdam imkânlarının sağlanmasına yardımcı olmaktadır. Mevzuya ait olarak Memleketler arası Çalışma Örgütü tarafınca yapılan bir araştırmada döngüsel iktisada geçiş yardımıyla 2030 yılına kadar global ölçekte 7-8 milyon net istihdam artışının gerçekleşeceği öngörülmektedir. Ekonomik kazanımları çerçevesinde ise doğrusal yapıdan döngüsel bir sisteme geçişin 2030 yılına kadar global ölçekte ekonomik büyüme için 4,5 trilyon dolar kadar potansiyel taşıdığı varsayım edilmektedir.
Tüm bu olumlu yanlarına rağmen global ölçekte döngüsellik bağlamında kat edilen ara kâfi gözükmemektedir. 2021 Döngüsellik Boşluğu Raporu global iktisadın sırf yüzde 8,6 oranında döngüsel olduğunu ortaya koymaktadır. Raporda ayrıyeten yüksek değişim potansiyeline sahip bölümlere yönelik 2030 yılına kadar yüzde 17 döngüsel olma maksadının mümkün gözüktüğü bulgusu paylaşılmaktadır.
Şüphesiz bu durum döngüsel iktisadın desteklenmesine yahut teşvik edilmesine dair siyasetlerin eksik oluşuna, bu taraftaki siyasetlerin gerçek bir biçimde paydaşlara aktarılamamasına, bu bağlamda fiyatlandırmaların gerçekleştirilemediğine atfedilebilmektedir. Ek olarak bu durum tedarik zincirlerinin kısıtlı oluşundan, teknolojik altyapıların yetersiz oluşundan yahut paydaşların döngüsel iktisada yönelik bilgi ve uzmanlıklarının kâfi düzeyde olmamasından da kaynaklanabilmektedir. Tüm bu konular kamu otoritesinin öncülüğünde tüm ilgili paydaşların iştirakiyle kapsamlı ve kapsayıcı bir dönüşümün hayata geçirilmesini elzem kılmaktadır.
ŞEHİRLER DÖNÜŞÜMÜN EN DEĞERLİ PARÇALARI
Bahse husus dönüşümün iktisadın hangi seviyesinde başlatılacağının belirlenmesi epeyce değerlidir. Ekonomik, toplumsal ve çevresel tesirleri düşünüldüğünde şehircilik siyasetleri ekonomiler üzerinde fazlaca büyük tesirler doğurmaktadır. Öte yandan 2050 yılı prestijiyle dünya nüfusunun yüzde 70’inin kentlerde yaşaması beklenmektedir. Hâlihazırda kentler global güç talebinin yaklaşık üçte ikisini teşkil etmekte, sera gazı emisyonlarının yüzde 80’inden ve global atıkların ise yüzde 50’sinden sorumlu durumdadır. Bu bilgiler ışığında bilhassa kentlerde doğrusal ekonomik modellerin benimsenmeye devam etmesi durumunda iklim değişikliğinin olumsuz tesirlerinin artacağını hesaba kattığımız takdirde karşı karşıya kaldığımız riskler daha da belirginleşmektedir.
Hızla büyüyen kent nüfusu ile artan mal ve hizmet talebi kaynakların verimli kullanmasını, etraf dostu yapıların ve sistemlerin inşasını daha da değerli kılmakta, sağlıklı ve daha kısa tedarik zincirlerinin oluşturulmasını gerekli hale getirmektedir. Bahse husus dönüşüm kentlerde sadece sanayi kesitinin alacağı aksiyonlar olarak değil, inşaat bölümünde kullanılan gereçleri ve dizaynları, toplu taşıma ve öteki ulaşım metotlarını, besin sistemlerini ve daha bir epey eser ve hizmeti etkileyecektir. Bu sayede kentlerden başlayarak tüm ekonomiler, iklim ve başka dış şoklara karşı daha sağlam hale getirilebilecektir.
Şehirlerin döngüsel iktisat için ehemmiyeti 2021 yılında İtalya’nın periyot başkanlığında Roma’da gerçekleştirilen G20 Başkanlar Doruğunun sonuç bildirgesinde de kendisine yer bulmuştur. Bildirgede ülke başkanları döngüsel ekonomiyi teşvik etme, kolaylaştırma ve etkinleştirmede kentlerin kilit rolünün altını çizmiş ve lokal idareler tarafınca pozisyon bazlı tahlilleri desteklemeyi taahhüt etmişlerdir. Ayrıyeten ülkeler G20 Kaynak Verimliliği Diyaloğu da dâhil olmak üzere kentlerin kaynak verimliliklerini ve döngüsel yaklaşımlarını güzelleştirme uğraşlarını destekleme taahhüdünde bulunmuşlardır.
DÖNGÜSEL BİR İKTİSAT İÇİN TÜM GÜCÜMÜZLE ÇALIŞIYORUZ
Rusya-Ukrayna savaşı öncesinde dahi üzerinde gelişmiş ülkelerce uzlaşıya varılmış olan bir mevzu olan döngüsel iktisat bugün tedarik zincirlerindeki kırılganlık sebebiyle üzerinde daha fazla düşünülmesi ve en kısa müddette aksiyona geçilmesi gereken bir mevzu niteliğindedir. Elbet bu dönüşüm hiç kolay olmayacaktır. Bilhassa gelişmekte olan ülkelerde doğrusal iktisada bağlı bir epey iş kolu bulunmaktadır. Nasıl ki fosil yakıtlara dayalı iş kollarından yenilenebilir enerjiyi temel alan iş imkânlarına istihdamı kaydırmak epeyce kısa müddette mümkün olamıyorsa doğrusal ekonomik yapıdan döngüsel modele dönüş için de ayrıntılı ve planlı bir biçimde uygulanacak geçiş süreci koşul gözükmektedir. Çünkü bu dönüşümün başarılı olmasının en kıymetli koşulu klâsik sanayi kollarında çalışarak ömrünü idame ettiren toplumun kırılgan kısmının bu değişimden olumsuz etkilenmemesinin sağlanmasıdır.
Türkiye döngüsel iktisadın sahip olduğu potansiyeli epeyce öncesinden görmüştür ve bu dönüşümü gerçekleştirmek için kararlı tavrını net bir biçimde göstermektedir. Bu çerçevede Sayın Cumhurbaşkanımızın koymuş olduğu 2053 yılı prestijiyle net sıfır emisyon amacı ile yeşil kalkınma planımızın uygulanmasına yönelik olarak tüm paydaşların iştirakiyle kapsamlı bir biçimde çalışmalar sürdürülmektedir.
Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi’nin himayelerinde yürütülen ve taraflı tarafsız her kısmın övgüsünü kazanan Sıfır Atık Hareketi bu tarafta dönüşüm ismine atılmış epeyce kritik bir adımdır. Bahse bahis teşebbüs ile israfın önlenmesine, kaynakların daha verimli kullanılmasına, atık ölçüsünün azaltılmasına, faal toplama sistemleri kurulmasına ve atıkların geri dönüştürülmesi bağlamında epey büyük yarar sağlanmaktadır. Bu doğrultuda ayrıyeten atık toplama konusunda en verimli uygulamaları hayata geçirerek depozito iade sistemini faal bir biçimde yürütmek ve Sıfır Atık Hareketini yaygınlaştırmak emeliyle da çalışmalarını yürüten Türkiye Etraf Ajansı kurulmuştur.
Diğer taraftan dış ticaretimizin yüzden 50’sinden çoksını teşkil eden Avrupa Birliği (AB) ile de ikili ilgilerimiz çerçevesinde Avrupa Yeşil Mutabakatı’na (AYM) ahenk sağlanması noktasında döngüsel iktisadın değerli bir yeri bulunmaktadır. Gerçekten AYM’nin ülkemizin AB’ye iştirak süreci ve birlik ile olan ticari ve ekonomik bağları bağlamında büyük tesiri olacağını söylemek yanlış olmayacaktır. Bunun şuuruyla ülkemizin hazırlamış olduğu AYM Hareket Planı kapsamında belirlenen dokuz ana başlıktan biri “Yeşil ve Döngüsel Bir Ekonomi” olarak belirlenmiştir.
Yeşil Mutabakat Hareket Planı’nda yer verilen Döngüsel İktisat Aksiyon Planı’nın hazırlanması süreci süratle devam ederken, bu çalışmalar kapsamında atılan adımlardan bir oburu ise AB Döngüsel İktisat modeli doğrultusunda döngüsel iktisada geçiş konusunda Türkiye’nin kurumsal ve teknik kapasitesinin güçlendirilmesini amaçlayan proje olmuştur. İlgili tüm paydaşların dahil edileceği süreçte ülkemizin döngüsel iktisada geçiş potansiyelinin tahlil edilmesi, AB döngüsel iktisat stratejisinin uygulanmasına yönelik kapsamlı bir ulusal strateji geliştirilmesi ve entegre atık idaresi alanında merkezi ve mahallî idarelerin yönetim kapasitelerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir.
Ülke olarak gezegenimizin kaynaklarının kısıtlı olduğunun ve lakin bu kaynakları sürdürülebilir bir biçimde kullanırsak gelecek jenerasyonlara uygun ve sağlıklı yarınlar bırakabileceğimizin şuurunda olmak durumundayız. İklim değişikliğinin yıkıcı tesirleri ve son periyottaki dış şoklar açıkça göstermektedir ki doğrusal ekonomik modellerden döngüsel yapılara geçiş bize hem bugünkü krizleri bertaraf edebilme yeteneği kazandıracak tıpkı vakitte iklim değişikliğiyle uğraşta kuvvetli bir araç olacaktır. Atacağımız her adımı çocuklarımızı ve bizden daha sonraki jenerasyonları düşünerek atmalı, onlara hoş bir çevreci ve döngüsel bir iktisada sahip yaşanılır bir gezegen bırakmalıyız.