A
admin
Guest
Ay’da Yaşamak İçin Gereken Oksijeni Sağlamak Hayal Değilmiş!
Uzay araştırmalarındaki ilerlemelerin yanı sıra, son vakit içinderda uzaydaki kaynakların aktif kullanmasına imkan sağlayabilecek teknolojiler üretmek için epey fazla vakit ve para yatırıldığını görüyoruz. Bu gayretlerin ön saflarında ise Ay’da oksijen üretmenin en âlâ yolunu bulmak yer alıyor.
Ekim ayında, Avustralya Uzay Ajansı ve NASA, Artemis programı kapsamında Ay’da oksijen üretmeyi sağlayabilecek Ay kayalarını tespit etmek için bir yüzey araştırma aracı göndermek üzerine mutabakata vardı. Ay’ın bir atmosferi var, fakat epey ince ve sıklıkla hidrojen, neon ve argondan meydana geliyor. Bu, beşerler üzere oksijene bağımlı memelileri besleyebilecek çeşitten bir gaz karışımı değil.
birebir vakitte, Ay’da aslında bol bol oksijen var. Tek sorun, gaz halinde durmuyor olması. Bunun yerine, Ay’ın yüzeyini kaplayan kaya ve ince toz katmanı olan regolitin ortasında hapsolmuş durumda bekliyor. Regolitten oksijen çıkarabilseydik, Ay’da insan hayatını desteklemeye kâfi olur muydu?
Ay tabanında sıklıkla silika, alüminyum, demir ve magnezyum oksit üzere mineraller bulunuyor. Tüm bu minerallerin ortasında oksijen var, lakin ciğerlerimiz bu oksijene erişemiyor. “Ay toprağı” aslında yanlışlı bir tabir ve bilim insanları bu terimi kullanmıyorlar. Çünkü toprak denince akla milyonlarca yıl boyunca organizmaların tesiriyle şekillenen bir materyalden kelam ediyoruz. Dünya’da bizim anladığımız manada toprak, epeyce özel fizikî, kimyasal ve biyolojik özelliklere sahip. Ay’ın yüzeyindeki materyal ise, özgün, el değmemiş haliyle bulunuyor ve regolit olarak isimlendiriliyor.
Ay’ın regoliti yaklaşık olarak %45 oksijenden meydana geliyor. Lakin oksijen, regolit ortasındaki minerallere sıkıca bağlı olarak duruyor. Bu bağı kırıp oksijeni ortaya çıkarmak için ise güç gerekiyor.
Dünya’da yaygın olarak kullanılan elektroliz formülü alüminyum ile oksijeni birbirinden ayırmak için kullanılıyor. Misal bir metot Ay’da uygulanabilirse, regolitten oksijen ve yan eser olarak da faydalı bir biçimde kullanılabilecek alüminyum üretmek mümkün olabilir. Lakin bunun için hayli fazla ölçüde güç gerekiyor. Ay’da bu güç Güneş’ten yahut Ay’da bulunan başka güç kaynaklarından elde edilebilir.
Bunu başarabilirsek, Ay’da ne kadar oksijen üretebiliriz? Yapılan son çalışmalar, bu ölçünün çok fazla olduğunu gösteriyor. Yalnızca yüzeyde, erişilebilir durumda olan regoliti kullanarak yapılan hesaplamalar çok ümit verici sonuçlar gösteriyor. Ay regolitinin her metreküpünde 1,4 ton mineral bulunuyor ve bunlardan 630 kilogram oksijen elde etmek mümkün. Bir insan günde yaklaşık 800 gram oksijen tüketiyor. 630 kilogram oksijen bir insanı Ay’da iki yıl boyunca hayatta tutabilir. Regolitin on metrelik katmanı Dünya’daki sekiz milyar insanı 100.000 yıl boyunca hayatta tutabilecek kadar oksijen içeriyor.
Uzay araştırmalarındaki ilerlemelerin yanı sıra, son vakit içinderda uzaydaki kaynakların aktif kullanmasına imkan sağlayabilecek teknolojiler üretmek için epey fazla vakit ve para yatırıldığını görüyoruz. Bu gayretlerin ön saflarında ise Ay’da oksijen üretmenin en âlâ yolunu bulmak yer alıyor.
Ekim ayında, Avustralya Uzay Ajansı ve NASA, Artemis programı kapsamında Ay’da oksijen üretmeyi sağlayabilecek Ay kayalarını tespit etmek için bir yüzey araştırma aracı göndermek üzerine mutabakata vardı. Ay’ın bir atmosferi var, fakat epey ince ve sıklıkla hidrojen, neon ve argondan meydana geliyor. Bu, beşerler üzere oksijene bağımlı memelileri besleyebilecek çeşitten bir gaz karışımı değil.
birebir vakitte, Ay’da aslında bol bol oksijen var. Tek sorun, gaz halinde durmuyor olması. Bunun yerine, Ay’ın yüzeyini kaplayan kaya ve ince toz katmanı olan regolitin ortasında hapsolmuş durumda bekliyor. Regolitten oksijen çıkarabilseydik, Ay’da insan hayatını desteklemeye kâfi olur muydu?
Ay tabanında sıklıkla silika, alüminyum, demir ve magnezyum oksit üzere mineraller bulunuyor. Tüm bu minerallerin ortasında oksijen var, lakin ciğerlerimiz bu oksijene erişemiyor. “Ay toprağı” aslında yanlışlı bir tabir ve bilim insanları bu terimi kullanmıyorlar. Çünkü toprak denince akla milyonlarca yıl boyunca organizmaların tesiriyle şekillenen bir materyalden kelam ediyoruz. Dünya’da bizim anladığımız manada toprak, epeyce özel fizikî, kimyasal ve biyolojik özelliklere sahip. Ay’ın yüzeyindeki materyal ise, özgün, el değmemiş haliyle bulunuyor ve regolit olarak isimlendiriliyor.
Ay’ın regoliti yaklaşık olarak %45 oksijenden meydana geliyor. Lakin oksijen, regolit ortasındaki minerallere sıkıca bağlı olarak duruyor. Bu bağı kırıp oksijeni ortaya çıkarmak için ise güç gerekiyor.
Dünya’da yaygın olarak kullanılan elektroliz formülü alüminyum ile oksijeni birbirinden ayırmak için kullanılıyor. Misal bir metot Ay’da uygulanabilirse, regolitten oksijen ve yan eser olarak da faydalı bir biçimde kullanılabilecek alüminyum üretmek mümkün olabilir. Lakin bunun için hayli fazla ölçüde güç gerekiyor. Ay’da bu güç Güneş’ten yahut Ay’da bulunan başka güç kaynaklarından elde edilebilir.
Bunu başarabilirsek, Ay’da ne kadar oksijen üretebiliriz? Yapılan son çalışmalar, bu ölçünün çok fazla olduğunu gösteriyor. Yalnızca yüzeyde, erişilebilir durumda olan regoliti kullanarak yapılan hesaplamalar çok ümit verici sonuçlar gösteriyor. Ay regolitinin her metreküpünde 1,4 ton mineral bulunuyor ve bunlardan 630 kilogram oksijen elde etmek mümkün. Bir insan günde yaklaşık 800 gram oksijen tüketiyor. 630 kilogram oksijen bir insanı Ay’da iki yıl boyunca hayatta tutabilir. Regolitin on metrelik katmanı Dünya’daki sekiz milyar insanı 100.000 yıl boyunca hayatta tutabilecek kadar oksijen içeriyor.