ABD liderlerine yazılan kayıp ‘sultan mektupları’

Samuag

New member
Osmanlı Padişahları Sultan Abdülaziz (1861-1876) ve Sultan Abdülhamit (1876-1909) periyodunda ABD liderlerine yazılan ve karşılık olarak onlardan gelen mektupların kayıp olduğu argümanı ortaya atıldı.

Hürriyet’ten Musa Kesler’inde haberine nazaran toplumsal medyada gündeme gelen bu tez 2008 yılında vefat eden ünlü fizik profesörü Ahmet Yüksel Özemre’nin anılarını anlattığı ‘Akademik senelerım’ isimli kitaba dayandırılıyor.

Kitaptaki teze göre iktisat tarihçisi Ömer Lütfi Barkan bu mektupları arşivden alıp iade edemeden vefat edince savcılık dokümanların peşine düştü. Barkan’ın eşi Süreyya hanım, Özemre’nin dekan olduğu İstanbul Fen Fakültesi’nde öncesinden vazifeli olduğu için de savcılık Barkan’ın izini bulmak için Özemre’yi aradı.

‘BAŞSAVCI TELEFON ETTİ

Prof. Özemre kitabında olayı şöyleki anlatıyor: “İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı telefon ederek Süreyya Barkan’ın açık adresinin bilinip bilinmediğini sordu. Kendisinin Ataköy’deki dairesini bildiğimizi ancak şu anda ABD’de yaşamakta olduğunu ve oradaki adresini bilmediğimizi söylemiş oldum.

Savcı, Prof. Dr. Ömer Lütfi Barkan’ın Başbakanlık Arşivi’nden 19. yüzyıl sonunda Türkiye ile ABD ortasına en yüksek seviyede (Sultan Abdülaziz ile Sultan 2. Abdülhamit o periyotların ABD Liderleri içinde) karşılıklı yazılmış mektupları zimmetle aldığını ancak iade edemeden vefat etmiş olduğunu söylemiş oldu.

“KAPIYI ÇİLİNGİR AÇMIŞ”


Prof. Dr. Ahmet Yüksel

Mektuplar varislerinden istenmiş lakin bir karşılık alınamamış. Bunun üzerine Barkan çiftinin Ataköy’deki konutlarına mahkeme sonucuyla heyet olarak gidilmiş, kapının açılmaması üzerine çilingir marifetiyle kapı açtırılıp konutta bu evrak aranmış. Ama bulunamamış. Bunu duyar duymaz şaşırıp kalmıştım.” Barkan’ın hangi mektupları aldığını ve bu mektuplara dair son durumu arşiv yetkilerine sorduk. Fakat arşiv kayıtlarında bu bahiste rastgele bir bilgi olmadığı açıklandı.

“İDDİALARI BEN DE DUYDUM”

Prof. Dr. Erhan Afyoncu şu değerlendirmeyi yaptı: “Bu iddiayı ben de okudum, biliyorum. Lakin somut bir bilgim yok. Osmanlı devrinde memurlar çalışmak için ofis evrakını meskenlerine gdolayırlerdi. Çıkan yangınlarda bu evrakın da meskenle bir arada yanmasından dolayı Osmanlı periyodunda bile konuta evrak götürmek yasaklanmıştı. Evvelce araştırmacıların değişik arşiv ve kütüphanelerdeki dokümanları meskenlere götürdüklerini eski hocalarımızdan duyduk. Hatta hocaların ölmesinden daha sonra bu evrakların geri alınmasının bir sıkıntı olduğu da anlatılırdı. Günümüzde artık bu biçimde bir uygulama kalmadı. Evrakların yepyenileri dışarı verilmiyor. Hatta araştırma salonunda bile yepyenilerini incelemek epey sıkıntı. Ekseriyetle dijitalleri üzerinden araştırma yapılıyor. Lakin sorun hocanın ani vefatıyla ortaya çıkıyor. bu biçimde dertlerin vakit zaman yaşandığını biliyoruz.”

LINCOLN MÜ ROOSEVELT Mİ?

Sultan Abdülaziz tahta çıktığında Abraham Lincoln de başkanlığa yeni seçilmişti. Sultan Aziz periyodunda Andrew Johnson ve Ulysses S. Grant da başkanlık yaptı. Sultan 2. Abdülhamit devrinde ise 8 farklı Amerikan lideri vazifeye geldi. Bunların en ünlüsü ise 1901-1909 içinde vazife yapan Theodore Roosevelt. Argüman konusu mektupların hangi liderler periyodunda yazıldığı da da çabucak hemen bilinmiyor.